Đổi thay ở Gia Phú

Từ năm 2010 trở về trước, tôi đi mấy chục cây số về huyện Gia Viễn chẳng lấm chân. Nhưng, hễ về đến con đường đất nối từ đường 477 vào thôn Kính Chúc là quần áo, giầy dép lấm lem, ổ trâu, ổ gà nhiều vô kể. Nhìn quanh ngõ xóm, cuộc sống của người dân thật vất vả. Trên cánh đồng, nông dân vẫn dựa vào con trâu, cái cày để canh tác với phương thức lạc hậu.

Năm 2012, khi Nhà nước phát động phong trào xây dựng nông thôn mới, thôn Kính Chúc đã thành lập Ban phát triển thôn bao gồm những người có uy tín trong thôn để vận động bà con. Đoạn đường đất lầy lội dẫn vào thôn Kính Chúc dài 550m đã chứng kiến nhiều cảnh tượng chưa từng có. Hàng trăm hộ dân tự nguyện hiến khoảng 2.000m2 đất, phá dỡ tường rào; chặt cây lưu niên để mở rộng thành tuyến đường rộng tới 6,5m (trước đây chỉ rộng khoảng 3m).

Với phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, nhưng trên thực tế, Nhà nước hỗ trợ 50% xi măng, cát sỏi, không thể đủ để cứng hóa bê tông toàn tuyến. Trong khi đó, không thể vắt kiệt sức dân để chạy theo thành tích. Ban Phát triển thôn đã viết thư và trực tiếp vận động con em xa quê, những hộ khá giả ủng hộ được 150 triệu đồng. Số còn lại huy động dân đóng góp 50.000 đồng/khẩu. Riêng với các hộ nghèo, có hoàn cảnh khó khăn được miễn thu, nhưng có thể đóng góp bằng công lao động. Con đường bê tông sạch đẹp, rộng thênh thang được hoàn thành từ sự chung tay đóng góp đó.

Đến nay, thôn Kính Chúc đã cứng hóa 100% đường thôn, xóm với chiều dài trên 4.000m. Ngoài ra, nhân dân còn đóng góp thêm 300 triệu đồng (với mức 260.000 đồng/sào, thu trong 4 vụ lúa) để chỉnh trang giao thông, thủy lợi nội đồng sạch đẹp.

Ông Nguyễn Hồng Phong, Bí thư chi bộ 4, thôn Kính Chúc (xã Gia Phú) chia sẻ: từ năm 2012 đến nay, 80% hộ gia đình đã tiết kiệm tiền để cải tạo, nâng cấp nhà ở, công trình vệ sinh, mua sắm thiết bị nghe nhìn và phương tiện đi lại; ít nhất 50% gia đình có điều hòa...

Giống như thôn Kính Chúc, cách làm sáng tạo trên được triển khai trên địa bàn toàn xã, hình thành một cuộc "cách mạng" trong xây dựng NTM. Có thể thấy, từ một xã khó khăn, khi bắt đầu triển khai xây dựng NTM, Gia Phú mới chỉ đạt 8/19 tiêu chí nhưng với sự đồng lòng của chính quyền và nhân dân đã tạo nên một cuộc lội ngược dòng ngoạn mục để chinh phục đủ 19 tiêu chí NTM. Ông Vũ Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã Gia Phú cho biết: Sau 5 năm, xã đã huy động được hơn 345 tỷ đồng để xây dựng NTM. Đáng chú ý là nhân dân đã đóng góp hơn 172 tỷ đồng (chiếm khoảng 50% vốn xây dựng NTM).

Ông Sơn nhớ lại: Khi mới bắt đầu triển khai xây dựng nông thôn mới, Đảng ủy, chính quyền xã nhận thấy muôn vàn khó khăn. Nhưng có lẽ khó khăn lớn nhất chính là lòng dân. Để phá tan "tảng băng" suy nghĩ ấy, xã Gia Phú đã thành lập Ban Phát triển thôn, lựa chọn những người có tâm, có tài và có sự tín nhiệm trong dân để vận động nhân dân. Bằng mọi giá, phải làm sao để dân hiểu được rằng: "mình chính là chủ thể trong xây dựng NTM".

Khi đại đa số người dân hiểu rằng mình chính là chủ thể để phát triển, họ đã tự nguyện đóng góp hàng nghìn công lao động, hiến khoảng 30.000 m2 đất để kiến thiết lại hạ tầng (đường giao thông, kênh mương, nhà văn hóa, hệ thống chiếu sáng...). 100% đường giao thông trên địa bàn xã đã được cứng hóa với tổng chiều dài 57,7km.

Đến thăm gia đình đang giữ kỷ lục về đóng góp số ngày công lao động để xây dựng NTM xã Gia Phú là vợ chồng ông Nguyễn Hữu Mão và bà Phạm Thị Nhung ở thôn Kính Chúc, chúng tôi rất cảm phục trước những tấm lòng yêu quê hương cao cả như ông bà. ông Phú đã tự nguyện hiến hơn 100 ngày công để làm tuyến đường huyết mạch của làng, hăng hái nhận những công việc nặng nhọc như chở vật liệu xây dựng, san lấp nền đường...

Ngoài ra, ông còn tham gia tu sửa đình và đền của làng trong suốt thời gian khoảng 5 tháng. Thấy sự nhiệt tình của ông, Ban Phát triển thôn Kính Chúc đã từng ngỏ ý muốn bồi dưỡng ông 300.000 đồng để động viên, nhưng ông từ chối, bởi ông cho rằng mỗi người dân phải là chủ thể trong xây dựng NTM.

Để rút bớt lao động nông thôn ra khỏi ngành nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người dân, xã Gia Phú có nhiều chính sách ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh các lĩnh vực may mặc, vận tải, xây dựng... hàng năm tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Đến nay, cơ cấu lao động chủ yếu là công nhân, dịch vụ và các ngành nghề khác (chiếm 60%), số lao động trong độ tuổi là cán bộ viên chức chiếm khoảng 15%, còn lại là lao động trong lĩnh vực nông nghiệp. Thu nhập bình quân đầu người trong xã đạt trên 33,05 triệu đồng/năm (tăng so với năm 2010 là 9 triệu đồng/năm).

Không chỉ phát triển kinh tế, tiêu chí môi trường được cả hệ thống chính trị tập trung hướng đến. Nói đến vấn đề ô nhiễm do chất thải sinh hoạt, cách đây 5 năm, nhân dân thôn Làng rất bức xúc. Do không có hệ thống thoát nước riêng, hàng ngày, cả trăm mét khối nước thải dân sinh đổ thẳng ra các kênh mương thủy lợi, biến khu đất rộng khoảng 10 mẫu ở đầu làng thành "rốn" nước thải.

Ông Mai Xuân Sang kể: Ngày ấy, có khoảng 150 hộ dân ở khu vực đầu làng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi nguồn thải gây ô nhiễm, người này xích mích, gây gổ người kia, gây ra mâu thuẫn như những cơn sóng ngầm âm ỉ trong lòng dân.

Ban Phát triển thôn Làng đã họp bàn và vận động được quỹ công đoàn của Ngân hàng Agribank ủng hộ 7 tỷ đồng xây dựng hệ thống dẫn nước thải sinh hoạt dọc theo trục đường thôn với chiều dài 2.000m. Từ đó, nhân dân phấn khởi. Chưa bao giờ, họ cảm nhận rõ nét sự đổi thay của quê hương mình như vậy.

Tuy nhiên, mục tiêu lớn nhất của xây dựng NTM là nâng cao đời sống nhân dân. Trong thời gian tới, xã Gia Phú cần nghiên cứu, thử nghiệm và nhân rộng các mô hình sản xuất đem lại thu nhập cao cho nông dân; thu hút doanh nghiệp đầu tư tại địa phương để tạo nhiều việc làm cho người lao động.

Phúc Nguyên