Đổi mới ở Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động

Nhưng thực tế quản lý và khai thác của nhiều chủ thể khác nhau trong các khu, điểm du lịch trên địa bàn đã có những bất cập về vệ sinh môi trường, an ninh trật tự, doanh thu, thái độ phục vụ du khách. Do vậy, đổi mới trong cơ chế quản lý khu du lịch là một việc làm cần thiết. Nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng đối với sự phát triển du lịch bền vững, trong những năm qua, ngành Du lịch đã tham mưu cho UBND tỉnh quy hoạch thành 7 khu du lịch trọng điểm và chọn Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động làm điểm để thành lập Ban Quản lý khu du lịch. Qua hơn một năm thực hiện, mô hình mới tại đây đã mang lại hiệu quả rõ nét. Đây cũng là một mô hình cần được nhân rộng tại các khu, điểm du lịch trên địa bàn.

Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động là một quần thể du lịch nổi tiếng vẫn giữ được nét đẹp nguyên sơ thiên tạo, với nhiều tuyến điểm du lịch hấp dẫn du khách như tuyến du lịch Tam Cốc, chùa Bích Động - Động Tiên, Thạch Bích - Thung Nắng. Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động cũng được nối liền với các khu du lịch khác Tràng An, Cố đô Hoa Lư, Vườn Quốc gia Cúc Phương, là một trong 21 khu du lịch chuyên đề Quốc gia được Chính phủ quan tâm đầu tư. Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động được ngành Du lịch quản lý, khai thác từ năm 1992 và giao cho Công ty Du lịch Ninh Bình. Từ năm 2004, nhiều đơn vị cùng tham gia quản lý Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động như Công ty cổ phần Du lịch Ninh Bình quản lý, khai thác tuyến du lịch Tam Cốc, đền Thái Vi, chùa Bích Động; Công ty TNHH dịch vụ Bích Động quản lý, khai thác tuyến du lịch Thạch Bích - Thung Nắng, Linh Cốc - Hải Nham; UBND xã Ninh Hải phụ trách công tác vệ sinh môi trường, an ninh trật tự, chở đò; nhiều doanh nghiệp khác tham gia kinh doanh dịch vụ ăn uống, lưu trú, bán hàng... Tuy có sự tham gia quản lý, khai thác kinh doanh của nhiều đơn vị nhưng Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động không có một đơn vị nào nắm giữ vai trò chỉ đạo, điều hành. Điều đó đã dẫn đến tình hình kinh doanh dịch vụ, quản lý khu du lịch có nhiều diễn biến phức tạp theo kiểu mạnh ai nấy làm; việc phối hợp giữa chính quyền địa phương, cộng đồng dân cư, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trong việc đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, văn minh du lịch chưa tốt, cộng đồng dân cư trong khu du lịch chưa đồng thuận với các đơn vị quản lý. Do đó còn nhiều hiện tượng người dân ép khách mua hàng, ép khách chụp ảnh, xin tiền bồi dưỡng, cắt chương trình đưa tour của khách về đây, nên lượng khách năm 2005, đầu năm 2006 giảm mạnh, tình hình an ninh trật tự, vệ sinh môi trường không đảm bảo. Mặc dù đã có nhiều hội nghị do UBND tỉnh, huyện Hoa Lư tổ chức để kiểm điểm, bàn biện pháp để lập lại trật tự trong khu du lịch nhưng tình hình chưa có chuyển biến.

Du lịch Tam Cốc. Ảnh: Thành Vinh

Trước tình trạng đó, để phát triển du lịch bền vững theo đúng Luật Du lịch, UBND tỉnh đã quyết định thành lập Ban quản lý Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động thuộc Sở Du lịch, là đơn vị sự nghiệp có thu, có tư cách pháp nhân, con dấu riêng. Ban quản lý có chức năng quản lý, quy hoạch và đầu tư phát triển, quản lý hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch, bảo vệ tài nguyên du lịch, đảm bảo vệ sinh môi trường, trật tự an toàn xã hội và trực tiếp bán vé danh lam, vé đò tại khu vực Tam Cốc - Bích Động. Về tổ chức bộ máy gồm có Ban quản lý; bộ phận tổ chức tổng hợp quản lý công tác tổ chức hành chính; trạm điều hành bến xe Đồng Gừng có tổ hướng dẫn, bán vé, vệ sinh môi trường, bảo vệ; trạm điều hành Tam Cốc có các tổ kiểm soát vé, điều hành vận chuyển khách, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, cứu nạn cứu hộ; trạm Bích Động có các tổ bán vé, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, soát vé, điều hành vận chuyển khách. Sau khi được thành lập, ổn định tổ chức, Ban quản lý khu đã nhanh chóng bắt tay ngay vào các công việc. Với sự nỗ lực, đoàn kết, nhiệt tình, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công nhân viên, sự ủng hộ, đồng thuận từ phía chính quyền sở tại và nhân dân, hơn một năm nay, hoạt động du lịch ở đây đã có chuyển biến tích cực. UBND xã Ninh Hải và Ban quản lý đã có sự phối hợp chặt chẽ, trực tiếp trong việc đảm bảo nếp sống văn minh khu du lịch. UBND xã đã cắt cử lực lượng công an viên trong xã, có sự phối hợp tham gia của Công an huyện Hoa Lư cùng làm công tác an ninh trật tự trong khu du lịch. Đồng thời, UBND xã và Ban quản lý tiến hành soạn thảo, ban hành các quy định, nội quy, quy chế phù hợp với hương ước, nếp sống văn hóa, quy định đối với hoạt động chở đò, chụp ảnh, bán hàng trên sông, bán hàng lưu niệm...; thường xuyên tuyên truyền, phổ biến cho mọi người dân cùng thực hiện; tiến hành tổ chức giao ban định kỳ trong tháng để đánh giá tình hình thực hiện, những việc làm được, chưa làm được và tìm biện pháp giải quyết. Với phương châm "người dân là chủ thể làm du lịch", đẩy mạnh hoạt động du lịch đều nhằm mục đích phục vụ thu hút khách du lịch đến tham quan đông, tạo nguồn thu cho tỉnh và tạo việc làm cho nhân dân, đưa kinh tế địa phương phát triển, do đó, BQL khu cũng đã tích cực phối hợp với các đoàn thể như hội phụ nữ, hội nông dân, đoàn thanh niên tổ chức các đoàn đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm làm du lịch trong và ngoài tỉnh, bồi dưỡng kiến thức, nâng cao trình độ, kỹ năng về du lịch cộng đồng. Sau hơn một năm thực hiện, cảnh quan môi trường khu du lịch đã có nhiều chuyển biến; văn minh, văn hóa trong khu du lịch đảm bảo, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường được duy trì thường xuyên, sự phối kết hợp giữa chính quyền địa phương và BQL ngày càng chặt chẽ. Phong cách phục vụ khách du lịch bước đầu có sự chuyên nghiệp, tinh thần, thái độ phục vụ tốt, lượng khách ngày một tăng, doanh thu, nộp ngân sách cao; tình trạng ép khách mua hàng, chụp ảnh, xin tiền bo giảm hẳn. Chỉ tính trong năm 2007, Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động đã đón trên 253.000 lượt khách, so với cùng kỳ năm 2006 tăng 50%, trong đó khách quốc tế 142.000 lượt khách, tăng 45% so với cùng kỳ năm 2006; thu phí đạt trên 10 tỷ đồng, tăng 47% so với năm 2006, nộp ngân sách trên 3 tỷ đồng. Theo đánh giá, lượng khách đến khu Tam Cốc - Bích Động so với toàn tỉnh chiếm 18%, trong đó khách quốc tế chiếm 35%. Đây là một tín hiệu mừng không chỉ đối với khu Tam Cốc - Bích Động mà còn hứa hẹn nhiều kết quả tốt trong toàn ngành Du lịch của tỉnh.

Hoàng Tâm