Đổi mới chính sách thuế phù hợp với thời kỳ hội nhập

Hiện tại Việt Nam đã tham gia 10 hiệp định thương mại tự do (FTAs), trong đó có nhiều FTAs đã đến thời hạn hiệu lực, đặc biệt Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã được ký kết, sắp tới nếu có hiệu lực cũng cần ngay chính sách thuế đồng bộ, phù hợp cam kết.

Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, Luật Thuế sửa đổi, bổ sung năm nay có nhiều nội dung cải cách thủ tục hành chính sẽ tạo thuận lợi, hỗ trợ doanh nghiệp nhằm giảm giá thành sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh; đảm bảo cơ sở pháp lý để thực hiện cam kết cũng như các FTAs đang thực hiện hoặc vừa ký kết.

Ông Hà Văn Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho biết: Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế cũng đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện một số điểm mới trong chính sách thuế năm 2016, áp dụng cho doanh nghiệp như: Thuế giá trị gia tăng, Thuế Thu nhập doanh nghiệp, Thuế Xuất, nhập khẩu…

Cụ thể, có một số điểm đáng lưu ý như: Những doanh nghiệp nhỏ và vừa đang thuộc đối tượng áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là 22% thì kể từ ngày 1-1-2016 trở về sau, thuế suất thuế TNDN sẽ giảm xuống còn 20%.

Ngoài ra, doanh nghiệp hiện có dự án đầu tư đang được áp dụng thuế suất ưu đãi 20% trong thời gian 10 năm theo quy định, thì từ ngày 1-1-2016, mức thuế suất thuế TNDN chỉ còn 17% cho khoảng thời gian còn lại.

Đối với Thuế Giá trị gia tăng (GTGT), điểm đáng lưu ý nhất trong luật thuế này là đối với sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được bán cho doanh nghiệp, hợp tác xã là đối tượng không chịu thuế GTGT. Điều này sẽ khắc phục gian lận, bảo đảm minh bạch chính sách, phù hợp với bản chất của thuế GTGT và giảm thủ tục hành chính.

Về Thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), việc sửa đổi quy định về giá tính thuế TTĐB đối với hàng hóa nhập khẩu để bảo đảm cạnh tranh bình đẳng giữa hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa sản xuất trong nước; sửa đổi quy định về giá tính thuế đối với hàng hóa sản xuất trong nước bán hàng qua các khâu trung gian trong nội bộ doanh nghiệp để bảo đảm chính sách minh bạch, rõ ràng.

Theo đó, nội dung sửa đổi về thuế suất và lộ trình áp dụng thuế suất đối với một số mặt hàng như rượu, bia, thuốc lá lần này có mục tiêu lớn hơn nhằm xây dựng môi trường kinh doanh bình đẳng, bảo vệ hợp pháp hàng hóa chịu thuế TTĐB được sản xuất trong nước, khắc phục các "lỗ hổng chính sách" từ thực tiễn quản lý hàng nhập khẩu, đồng thời định hướng tiêu dùng mặt hàng ôtô du lịch cá nhân dưới 24 chỗ ngồi.

Về quản lý thuế, để góp phần thực hiện tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước (DNNN), thực hiện cổ phần hóa, sắp xếp lại DNNN cần xử lý những khoản nợ thuế của DNNN mà doanh nghiệp đang có lỗ lũy kế lớn hơn số nợ thuế, để doanh nghiệp đủ điều kiện vốn chủ sở hữu thực hiện cổ phần hóa.

Đồng thời, đối với những doanh nghiệp cổ phần hiện nay mà có số nợ thuế phát sinh từ trước thời điểm cổ phần hóa, do khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa số nợ thuế chưa được tính trong giá trị doanh nghiệp, nên các cổ đông, nhà đầu tư hiện nay không có trách nhiệm thực hiện các khoản nợ này.

Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh mà không có nhiều vốn chủ sở hữu, chủ yếu dựa vào vốn vay và ý tưởng kinh doanh là chi phí thuế TNDN có khả năng sẽ tăng cao.

Theo dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế được Chính phủ trình lên Quốc hội, chi phí trả lãi tiền vay vốn của doanh nghiệp vượt quá nhiều lần vốn chủ sở hữu sẽ không được xem là khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN.

Chẳng hạn, nếu chi phí trả lãi tiền vay vốn tương ứng với khoản vay vượt quá năm lần vốn chủ sở hữu đối với lĩnh vực sản xuất; vượt quá bốn lần vốn chủ sở hữu đối với các lĩnh vực còn lại thì được xem là khoản chi không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

Đẩy mạnh khai nộp thuế điện tử

Công tác cải cách thủ tục hành chính thuế được xác định là nhiệm vụ trọng tâm nhằm tạo thuận lợi nhất cho người nộp thuế. Theo số liệu thống kê của Cục Thuế tỉnh, năm 2015 toàn tỉnh đã có trên 98% số doanh nghiệp đang hoạt động đăng ký nộp thuế điện tử thành công.

Những nỗ lực cải cách hành chính trong quản lý thuế, hải quan đã góp phần giảm thời gian giải quyết các thủ tục hành chính, đưa tổng số giờ nộp thuế xuống còn 117 giờ, vượt mục tiêu đề ra trong Nghị quyết số 19/NQ-CP là 121,5 giờ, được cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận và đánh giá cao.

Theo đánh giá bước đầu của nhiều doanh nghiệp đã kê khai, nộp thuế điện tử thì cải cách thuế này đã đem lại nhiều thuận lợi cho doanh nghiệp.

Một trong những điểm sửa đổi bổ sung của Luật Thuế năm nay cũng nhấn mạnh việc kê khai thuế qua mạng. Theo đó, từ năm 2015 trở về trước, việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh (HKD) chỉ áp dụng phương pháp khoán.

Việc xác định tổng doanh thu khoán để tính thuế đối với HKD bao gồm cả doanh thu bán hàng không cần xuất hóa đơn (X1) và doanh thu bán hàng có xuất hóa đơn (X2). Trường hợp HKD xuất hóa đơn thực tế vượt quá doanh thu X2, cơ quan thuế sẽ truy thu phần doanh thu chênh lệch tăng.

Theo Thông tư 92/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính, từ năm 2016, ngoài mức thuế khoán, hộ kinh doanh phải kê khai hóa đơn sử dụng để tính thuế theo quy định chung, nhằm kiểm soát tình trạng gian lận thuế thông qua việc sử dụng hóa đơn để hợp thức hóa chi phí đầu vào của các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng tiền ngân sách nhà nước.

Phúc Nguyên