Mặc dù thời tiết những ngày gần đây có mưa phùn kéo dài, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ sản xuất nông nghiệp, nhưng bà con nông dân huyện Yên Mô vẫn cần mẫn ra đồng chăm sóc, bảo vệ lúa, đảm bảo lúa trỗ vào thời điểm an toàn. Đang dặm, tỉa lúa gieo vãi ở cánh đồng Bái (thuộc xã Khánh Dương), bác Đinh Thị Hương cho biết: Gia đình tôi cấy 1,3 mẫu ruộng, trong đó 1 mẫu được thực hiện theo phương thức gieo vãi. Nhìn chung, năm nay thời tiết đầu vụ rất thuận lợi, ủng hộ cho bà con tiến hành sản xuất, do đó toàn bộ diện tích được gia đình tôi gieo cấy nhanh, gọn, đảm bảo đúng kỹ thuật, tiến độ và khung thời vụ. Sau khi cấy xong, gia đình tôi đã tập trung ngay vào việc chăm sóc lúa và theo dõi, phòng trừ sâu bệnh cho lúa. Với diện tích lúa gieo vãi, dù thời tiết có mưa nhưng gia đình tôi vẫn huy động tối đa nhân lực xuống đồng dặm, tỉa bổ sung vào những chỗ khuyết dảnh, khuyết khóm vì nếu không làm nhanh lúa sẽ chuyển sang giai đoạn đẻ nhánh. Cũng như gia đình tôi, hiện nay bà con nông dân trong xã đang tập trung cao cho việc chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh cho lúa, phấn đấu giành một vụ xuân thắng lợi.
Theo báo cáo của Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Yên Mô, vụ đông xuân 2014-2015 có thời tiết thuận lợi, với sự chuẩn bị khá tốt các điều kiện phục vụ sản xuất đã tạo điều kiện cho bà con nông dân đẩy nhanh tiến độ gieo cấy. Toàn huyện đã gieo cấy trên 6.500 ha lúa (đạt 100% kế hoạch), trong đó diện tích lúa chất lượng cao và nếp các loại đạt trên 3.500 ha. Ngoài việc đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu giống lúa theo hướng mở rộng diện tích gieo cấy lúa chất lượng cao, lúa nếp các loại, góp phần tăng giá trị thu nhập trên 1 ha canh tác, bà con nông dân Yên Mô cũng tích cực áp dụng biện pháp thâm canh gieo vãi, đưa cơ giới hóa vào các khâu sản xuất. Do đó năm nay, toàn huyện có 15/17 xã, thị trấn áp dụng và mở rộng phương thức gieo vãi lúa với tổng diện tích gần 2.200 ha, với các đơn vị có diện tích lúa gieo vãi chiếm tỷ lệ cao là Khánh Dương, Khánh Thịnh, Yên Từ, Khánh Thượng, Yên Phong. Sau gieo cấy, huyện đã chỉ đạo bà con nông dân tập trung ngay vào việc chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho lúa.
Tuy nhiên, theo nhận định của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, vụ đông xuân năm 2015 là "vụ đông xuân nghiêng ấm" rõ rệt, nhiệt độ cao hơn trung bình nhiều năm sẽ ảnh hưởng mạnh tới sản xuất lúa, đặc biệt là diện tích lúa được gieo cấy sớm, diện tích lúa bị khô hạn. Theo đồng chí Lê Thị Linh, Phó phòng Nông nghiệp & PTNT huyện: Hiện nay ở Yên Mô có một số diện tích lúa cấy sớm xong trước ngày 10-2 tập trung ở một số xã như Yên Thắng, Yên Đồng, Yên Thái, Yên Hòa, Yên Thành, Mai Sơn… sẽ trỗ vào khoảng trung tuần tháng 4 dương lịch có khả năng gặp thời tiết không thuận lợi làm giảm năng suất cuối vụ.
Bên cạnh đó, thời tiết nóng ẩm như hiện nay cũng tạo điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh phát sinh và gây hại. Để hạn chế thấp nhất ảnh hưởng của thời tiết, huyện Yên Mô đã yêu cầu các xã, thị trấn tích cực chỉ đạo nông dân tăng cường thực hiện các biện pháp chăm sóc lúa xuân. Với những diện tích lúa gieo cấy sớm, khẩn trương thành lập đoàn kiểm tra đánh giá tình hình sinh trưởng của cây lúa, phân loại các trà lúa, ruộng lúa, giống lúa sẽ kết thúc sinh trưởng sinh dưỡng sớm để có biện pháp chăm sóc hợp lý. Với những diện tích này, cán bộ khuyến nông sẽ hướng dẫn bà con nông dân xử lý ngay bằng các biện pháp: giữ nước nông trên mặt ruộng; tạo điều kiện cho lúa đẻ nhánh tối đa; bón tăng lượng đạm từ 10-15% so với bón bình thường; bón phân thúc đẻ nhánh rải từ 2-3 đợt, mỗi đợt cách nhau 4-5 ngày nhằm kéo dài thời gian sinh trưởng, sinh dưỡng của lúa để lúa trỗ bông tập trung xung quanh tiết lập hạ. Những diện tích lúa cấy sau ngày 10-2 và diện tích lúa gieo vãi, hướng dẫn các hộ nông dân tích cực chăm sóc, bón thúc, dặm tỉa để đảm bảo mật độ, tránh để quá dày sẽ tạo điều kiện cho các ổ bệnh phát sinh.
Cùng với đó, huyện cũng chỉ đạo các đơn vị có sự phối hợp chặt chẽ trong việc cung cấp điện, bơm nước kịp thời theo yêu cầu sản xuất, không để ruộng bị hạn. Các xã, thị trấn căn cứ vào điều kiện thực tế đơn vị mình chủ động tích trữ và điều tiết nước hợp lý theo yêu cầu sinh trưởng của cây trồng, tạo điều kiện cho cây lúa đẻ nhánh sớm, đẻ nhánh tập trung, đạt số dảnh hữu hiệu cao. Tập trung hướng dẫn cho bà con nông dân bón phân cân đối, bón đủ lượng, bón đúng kỹ thuật theo quy trình hướng dẫn của cơ quan chuyên môn để lúa sinh trưởng và phát triển tốt, đạt năng suất cao. Các HTX nông nghiệp duy trì tổ dự báo, tham mưu chỉ đạo phòng trừ kịp thời khi sâu bệnh đạt tới ngưỡng gây hại, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do sâu bệnh gây ra. Đồng thời phát động nhân dân tăng cường thăm đồng, tổ chức diệt chuột, bắt ốc bươu vàng, trứng ốc bươu vàng.
Bài, ảnh: Hồng Giang