Ở lĩnh vực sản xuất lúa, huyện đã đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu giống theo hướng mở rộng diện tích gieo cấy lúa chất lượng cao, lúa nếp các loại. Nhờ đó, sản xuất nông nghiệp của huyện tăng trưởng ổn định và liên tục được mùa, có giá trị kinh tế cao. Năng suất lúa bình quân hàng năm đạt từ 121-124 tạ/ha; sản lượng lương thực bình quân đạt trên 84.200 tấn/năm, tăng 3,1% so với bình quân 5 năm 2005-2010. Năm 2014, diện tích lúa chất lượng cao, lúa nếp các loại đạt 58% (tăng 21,9% so với năm 2010), diện tích lúa cao sản chỉ còn 27,3% (giảm 23% so với năm 2010). Nhiều đơn vị đã đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu giống lúa, có tỷ lệ lúa chất lượng cao và nếp các loại chiếm từ trên 70% diện tích như Yên Nhân, Yên Mạc, Yên Thắng, Yên Lâm,…. Đối với sản xuất vụ đông, huyện Yên Mô đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, xây dựng vùng sản xuất hàng hóa có giá trị kinh tế cao, tập trung, gọn vùng như ngô ngọt xuất khẩu, ngô giống F1, lạc giống… Đồng thời mở rộng diện tích thực hiện luân canh các cây trồng truyền thống dễ làm, dễ tiêu thụ sản phẩm, phù hợp với tập quán canh tác của các hộ nông dân như ngô thương phẩm, khoai lang, rau các loại... ở vụ đông đã hình thành các mô hình liên kết trong sản xuất và tiêu thụ hàng nông sản cho bà con nông dân. Các HTX nông nghiệp đã chủ động liên hệ ký kết hợp đồng với các công ty có uy tín trong và ngoài tỉnh để cung cấp các giống gieo trồng cây vụ đông đảm bảo số lượng và chất lượng. Riêng các cây trồng mới có giá trị kinh tế đòi hỏi khắt khe về thời vụ, chế biến, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm, các HTX đã thực hiện sản xuất thông qua hợp đồng bao tiêu với các doanh nghiệp. Nhiều xã đã làm tốt công tác phát triển vụ đông gắn với liên kết bao tiêu sản phẩm như: Yên Lâm, Yên Thái, Yên Phong... Sản xuất vụ đông đã từng bước hình thành các khu vực sản xuất tập trung với những cây trồng mới có giá trị và mang lại hiệu quả kinh tế cao và là vụ sản xuất chính mang lại khối lượng hàng hóa lớn trong năm của huyện, góp phần nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích canh tác. Bình quân giá trị sản xuất trên 1 ha đất canh tác năm 2015 ước đạt 105 triệu đồng (vượt 5 triệu đồng so với mục tiêu Đại hội), tăng 10,6 triệu đồng so với năm 2010.
Trong chăn nuôi, huyện Yên Mô vận động nhân dân tích cực tiếp thu ứng dụng khoa học, kỹ thuật, đưa con nuôi mới có giá trị cao vào sản xuất, phát triển chăn nuôi theo hướng trang trại, gia trại. Năm 2014, toàn huyện có 38 trang trại đạt tiêu chí theo Thông tư 27/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và PTNT, trong đó có 7 trang trại chăn nuôi gia cầm, 26 trang trại chăn nuôi lợn, còn lại là trang trại tổng hợp; có 260 gia trại có hiệu quả kinh tế cao, có thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm. Quy mô trang trại, gia trại tiếp tục được mở rộng, đã hình thành một số khu chăn nuôi tập trung ở các xã: Yên Thắng, Yên Thái, Khánh Thịnh… với đa dạng con nuôi có giá trị kinh tế cao như gà Ai Cập đẻ trứng, bò lai sind, lợn hướng nạc, vịt siêu trứng… Đặc biệt, năm 2014 huyện Yên Mô đã xây dựng và thực hiện Đề án số 01/ĐA-NN đưa cây trồng, con nuôi mới có hiệu quả kinh tế cao vào sản xuất. Sau gần 1 năm thực hiện, mô hình nuôi vịt trời thuộc đề án đã đem lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ tham gia. Đến nay, toàn huyện có trên 11 hộ nuôi với tổng quy mô nuôi thường xuyên trên 2.500 con vịt sinh sản và gần 5.000 con vịt thương phẩm. Với giá bán 200.000 đồng/con thương phẩm và 40.000 đồng con vịt con 1 tuần tuổi, vịt trời đang là con nuôi cho hiệu quả kinh tế cao và dễ tiêu thụ. Việc đẩy mạnh phát triển chăn nuôi theo hướng hàng hóa đã góp phần nâng cao giá trị sản xuất ngành chăn nuôi. Tính đến hết năm 2015, giá trị sản xuất của ngành chăn nuôi ước đạt trên 348 tỷ đồng, tăng 20,5% so với đầu nhiệm kỳ.
Sản xuất thủy sản chuyển dịch mạnh mẽ từ nuôi quảng canh sang nuôi thâm canh. Bên cạnh các mô hình nuôi truyền thống đã xuất hiện nhiều điển hình mạnh dạn áp dụng tiến bộ mới trong nuôi thủy sản như cá lăng trong lồng bè ở Yên Hòa, cá trạch trên ruộng lúa - cá ở Yên Từ, cá trắm đen tại Khánh Thượng… Cùng với việc khai thác hiệu quả diện tích mặt nước ao, hồ sẵn có, huyện còn mở rộng diện tích nuôi thủy sản kết hợp trồng lúa và chăn nuôi ở những diện tích ruộng trũng cấy lúa kém hiệu quả. Việc phát triển chăn nuôi thủy sản kết hợp trồng lúa trên diện tích ruộng trũng đã đem lại hiệu quả kinh tế cao từ 2-3 lần so với mô hình canh tác cũ. Mô hình đã giúp nhiều hộ nông dân thoát nghèo, trở thành những hộ có kinh tế khá giả. Đến nay trên địa bàn huyện đã bố trí được 1.031 hộ có nhu cầu chuyển đổi theo mô hình lúa-cá vào các vùng quy hoạch có diện tích trên 465 ha, trong đó có 388 hộ đã tổ chức đào đắp, thực hiện chuyển đổi. Dự kiến đến hết năm 2015, toàn huyện chuyển đổi được 500 ha, tăng gần 300 ha so với năm 2010. Sản lượng thủy sản năm 2015 ước đạt 3.500 tấn, giá trị ước đạt trên 101 tỷ đồng, tăng 25,6% so với đầu nhiệm kỳ.
Phát triển sản xuất theo hướng sản xuất hàng hóa của huyện Yên Mô đã đạt những kết quả bước đầu, song chưa tương xứng với tiềm năng của địa phương và còn gặp nhiều khó khăn. Việc gắn kết giữa sản xuất và chế biến tiêu thụ sản phẩm chưa ổn định, nhiều mặt hàng nông sản chưa tìm được đầu ra, còn bị tư thương ép giá. Do đó, việc mở rộng sản xuất nông sản hàng hóa còn bị hạn chế. Trong nhiệm kỳ tới, Yên Mô đề ra mục tiêu phấn đấu giá trị sản xuất nông - lâm - thủy sản năm cuối nhiệm kỳ đạt 1.408 tỷ đồng; tổng sản lượng lương thực quy thóc bình quân hàng năm 80 nghìn tấn; giá trị sản phẩm nông nghiệp trên 1 ha canh tác đến 2020 đạt 120 triệu đồng/năm. Để đạt được mục tiêu đó, huyện Yên Mô tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp đề ra, trong đó chú trọng phát triển mạnh mẽ cả về trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, hình thành các vùng sản xuất chuyên canh, vùng đa canh, khuyến khích tạo điều kiện phát triển trang trại chăn nuôi tập trung theo hướng an toàn sinh học. Tích cực chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi có hiệu quả kinh tế cao, phấn đấu đến năm 2020 diện tích lúa chất lượng cao đạt 70% tổng diện tích. Nâng cao hiệu quả mô hình chuyển đổi diện tích cấy lúa kém hiệu quả sang nuôi trồng thủy sản kết hợp một vụ lúa. Tập trung sản xuất vụ đông với những cây trồng có giá trị hàng hóa…
Thanh Chiên