Xây dựng nông thôn mới: Ý Đảng hợp lòng dân

Nhiều chính sách tạo động lực thúc đẩy

Năm 2011, khi bắt tay vào triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM, Ninh Bình gặp không ít khó khăn: Hạ tầng kinh tế-xã hội nông thôn còn chưa đồng bộ, cần rất nhiều nguồn lực để đầu tư. Mặt khác, toàn tỉnh có 7 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (trước đây là xã khu vực 135) với địa bàn rộng, chia cắt, dân cư không tập trung và 6 xã bãi ngang ven biển đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, khi đánh giá các tiêu chí để xét công nhận đạt chuẩn lại áp dụng theo cùng một mức độ chuẩn của các xã vùng đồng bằng nên rất khó khăn.

Cách đây 14 năm (năm 2011), bình quân toàn tỉnh mới đạt 4,8 tiêu chí/xã, chỉ có 3 xã đạt từ 10 tiêu chí trở lên, xã đạt cao nhất là 14 tiêu chí theo Bộ Tiêu chí NTM. Trong khi đó, nền kinh tế của tỉnh lúc bấy giờ chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, quy mô sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ, sản xuất nông hộ là chính. Ứng dụng khoa học công nghệ còn hạn chế; tổn thất sau thu hoạch còn cao; công nghiệp chế biến, bảo quản chưa phát triển. Việc nhân rộng các mô hình sản xuất có hiệu quả, an toàn còn chậm. Thu nhập bình quân đầu người còn thấp mới đạt 13,2 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo còn cao trên 12%.

Thời gian đầu khi triển khai thực hiện chương trình, một bộ phận cán bộ và người dân nhận thức chưa đúng về chương trình, coi đây là dự án đầu tư, còn có tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư của Nhà nước mà chưa chủ động tham gia triển khai thực hiện.

Trước thực tế trên, Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đề ra nhiều chủ trương, quyết sách nhằm hỗ trợ các địa phương khắc phục khó khăn, thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển.

Nhiều chính sách cụ thể về đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông, tháo gỡ “điểm nghẽn” trong thu hút đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, du lịch, hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi xanh… đã được ban hành kịp thời. Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tỉnh đã đặc biệt coi trọng phát huy được tiềm năng, giá trị độc đáo, khác biệt về lịch sử, văn hóa, con người của từng vùng đất. Biến tiềm năng, di tích thành di sản, tài sản, nguồn lực, động lực cho phát triển; lấy công nghiệp công nghệ cao, công nghệ sạch, thân thiện với môi trường làm nền tảng, động lực và nguồn lực cho sự phát triển để tái đầu tư.

Đặc biệt, nhằm hỗ trợ các xã có tính chất đặc thù sớm vượt qua khó khăn, năm 2016, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Bình đã ban hành Quyết định số 140-QĐ/TU về phân công cơ quan phụ trách và doanh nghiệp kết nghĩa với các xã đặc thù (Quyết định 140). Với phương châm “xã là chính, tỉnh là quan trọng, doanh nghiệp là cần thiết”, sau 4 năm thực hiện Quyết định 140, bằng tình cảm, trách nhiệm, các cơ quan, đơn vị phụ trách và doanh nghiệp kết nghĩa đã hỗ trợ các xã đặc thù với tổng kinh phí trên 70 tỷ đồng, góp phần giúp 34/55 xã đặc thù vươn lên phát triển toàn diện và về đích NTM.

Quá trình triển khai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, các sở, ngành, cơ quan chuyên môn của tỉnh Ninh Bình đã bám sát chức năng, nhiệm vụ, hướng dẫn của các bộ, ngành ban hành hệ thống văn bản tham mưu, hướng dẫn, làm cơ sở để các địa phương tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả; phân công rõ nhiệm vụ, rõ trách nhiệm từ cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, của từng sở, ngành, của các tổ chức chính trị, xã hội, đảm bảo chủ động, linh hoạt.

Từ những chính sách quan trọng và kịp thời của tỉnh đã tạo lực đẩy, đưa phong trào “Chung sức xây dựng nông thôn mới” trở thành phong trào thi đua sâu rộng, có sức lan toả, được Nhân dân tự nguyện, tích cực, chủ động tham gia. Diện mạo nông thôn trên địa bàn tỉnh đã đổi thay mạnh mẽ; kết cấu hạ tầng nông thôn từng bước được đầu tư khang trang, đồng bộ; môi trường nông thôn ngày càng sạch đẹp; đời sống vật chất và tinh thần của người dân khu vực nông thôn không ngừng được nâng lên; các giá trị văn hóa đặc sắc được giữ gìn, phát huy.

Đến nay, 100% huyện đạt chuẩn NTM, trong đó có 2 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao, 2 thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 100% xã đạt chuẩn NTM và 63,4% trong số đó đạt tiêu chí xã NTM nâng cao. Tỷ lệ nghèo đa chiều trên địa bàn tỉnh giảm chỉ còn 1,03%. Những con số này không chỉ là kết quả của những quyết sách đúng đắn mà còn là minh chứng cho sự tin tưởng, đồng lòng của người dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền trong công cuộc xây dựng NTM.

Đem tài dân, sức dân làm lợi cho dân

Thành công trong xây dựng NTM của Ninh Bình đến từ việc huy động tối đa nguồn lực trong dân với phương châm đem “tài dân, sức dân làm lợi cho dân”. Trong bối cảnh “đất chật, người đông”, “tấc đất” thực sự là “tấc vàng” đối với nhiều người, nhưng với chủ trương làm đường để xây dựng nông thôn mới, ông Hà Đăng Thắng, gần 80 tuổi ở thôn Thượng, xã Ninh Nhất (thành phố Hoa Lư) đã tự nguyện hiến đất của gia đình để mở rộng đường.

Chúng tôi đến nhà ông Hà Đăng Thắng vào một ngày trung tuần tháng 5, khi cơn mưa đầu hạ vừa dứt. Chỉ tay về phía con đường trước mặt, ông Thắng cười tươi, bảo: “Ngày trước, nếu với lượng mưa như vừa rồi thì con đường này cũng bị ngập lụt, khó có thể đi lại được vì sâu trũng, lầy lội. Năm 2017, thực hiện phong trào “Chung sức xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, thành phố đã có chủ trương hỗ trợ xi măng để các xã, phường làm đường giao thông. Đón nhận chủ trương này, tôi cũng như người dân trong thôn đã tham gia họp bàn, lên kế hoạch xây dựng tuyến đường.

Đặc biệt, khi các đồng chí lãnh đạo thôn đặt vấn đề cần mở rộng tuyến đường, tôi đã ủng hộ và quyết định hiến gần 50 m2 đất để đường được mở rộng hơn”. Từ tinh thần tiên phong vì lợi ích chung của gia đình ông Thắng, nhiều người dân trong thôn cũng đã tự nguyện đóng góp ngày công và kinh phí để cùng nhau làm tuyến đường. Chỉ trong thời gian ngắn khởi công, con đường của thôn Thượng đã hoàn thành. Giờ đây, đường không những được mở rộng (từ 1m lên hơn 2m) nâng cốt nền, đổ bê tông mà còn được rải asphalt.

Câu chuyện của ông Thắng chỉ là một trong nhiều minh chứng sống động cho sự đồng thuận, trách nhiệm, vai trò chủ thể của người dân Ninh Bình trong xây dựng NTM, bởi hơn ai hết họ hiểu rằng xây dựng NTM không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi, là cơ hội để kiến tạo một cuộc sống tốt đẹp hơn cho chính mình và cho thế hệ mai sau.

Trong 15 năm qua, tỉnh Ninh Bình đã huy động trên 68.302 tỷ đồng để xây dựng NTM, trong đó vốn ngân sách Nhà nước chiếm 24%; Nhân dân, cộng đồng góp và tự đầu tư gần 13 nghìn tỷ đồng, chiếm 18,7%, còn lại là từ các nguồn vốn hợp phác khác. Các nguồn vốn huy động đều được quản lý, sử dụng đảm bảo đúng nguyên tắc, mục đích và đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên các công trình phục vụ phát triển sản xuất và dân sinh thiết yếu như giao thông, thủy lợi, trường học, môi trường…

NTM ở Ninh Bình không chỉ sự đổi thay về hạ tầng giao thông, những công trình phục vụ dân sinh mà còn là sự đổi thay trong nếp nghĩ, cách làm của người dân trong sản xuất, là sự gắn kết cộng đồng ngày càng bền chặt trong gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của vùng đất Cố đô Hoa Lư anh hùng. Đó là nơi ý Đảng đã gặp gỡ và hòa quyện cùng lòng dân, tạo nên một sức mạnh to lớn, đưa những vùng quê Ninh Bình ngày càng giàu mạnh, sáng-xanhsạch-đẹp, an toàn.