Xây dựng các khu công nghiệp Ninh Bình trở thành trọng điểm, động lực phát triển kinh tế của tỉnh

Khi tái lập tỉnh năm 1992, Ninh Bình là một tỉnh nghèo, kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp; sản xuất công nghiệp chưa phát triển, chủ yếu dựa vào khai thác nguồn tài nguyên sẵn có. Nhìn nhận được xu hướng phát triển các KCN cũng như những ưu thế của địa phương, ngày 20/12/2002, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Bình đã ra Thông báo số 224-TB/TU định hướng về quy hoạch xây dựng các KCN trên địa bàn tỉnh. Trong đó yêu cầu việc bố trí các KCN phải hợp lý, bám sát quy hoạch đã được xây dựng, nhất là quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư đầu tư vào các KCN; tăng cường quản lý Nhà nước, phân cấp, phân quyền phù hợp. Có thể khẳng định rằng, chủ trương phát triển các KCN của tỉnh là hoàn toàn đúng đắn, là yếu tố quyết định đến sự thay đổi cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, góp phần đẩy nhanh sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. 

Ngày 17/3/2004 là một dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển các KCN tỉnh Ninh Bình, đó là Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 35/2004/ QĐ-TTg thành lập Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Ninh Bình. Bắt đầu từ đây, mô hình, cơ cấu quản lý Nhà nước đối với các KCN trên địa bàn tỉnh được xác lập rõ ràng, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư, xây dựng, hoạt động và phát triển. 

Từ một KCN được thành lập vào năm 2004, đến hết năm 2023, tỉnh Ninh Bình đã có 7 KCN, với tổng diện tích 1.472 ha. Trong đó, 5 KCN đã được thành lập đi vào hoạt động ổn định, cơ bản được lấp đầy, đó là: KCN Khánh Phú, Gián Khẩu, Tam Điệp I, Phúc Sơn, Khánh Cư, với tổng diện tích đất quy hoạch là trên 847 ha; đất công nghiệp có thể cho thuê là gần 700 ha. 

Với đặc thù 3 KCN đầu tiên (Gián Khẩu, Khánh Phú và Tam Điệp I) được đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, Ban Quản lý các KCN đã chọn giải pháp vừa đầu tư hạ tầng theo phân kỳ vừa kêu gọi, tiếp nhận các dự án đầu tư. Do đó, các KCN tỉnh Ninh Bình đã nhanh chóng xây dựng được cơ sở hạ tầng, đủ điều kiện kêu gọi, thu hút đầu tư, sớm phát huy hiệu quả. 

Bên cạnh 3 KCN đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách, KCN Phúc Sơn và Khánh Cư được đầu tư từ nguồn vốn ngoài ngân sách, là điểm sáng khởi đầu trong thu hút đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN của tỉnh. Các chủ đầu tư đã triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, đáp ứng yêu cầu đầu tư của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Sự phát triển của các KCN đã trở thành đòn bẩy, động lực để đẩy mạnh công tác thu hút đầu tư của tỉnh. Các dự án đầu tư vào KCN tỉnh Ninh Bình phần lớn là các dự án có quy mô lớn. Các chỉ số về tốc độ lấp đầy, chất lượng các dự án, tính khả thi và hiệu quả của các dự án KCN ở mức khá so với các KCN trong khu vực và cả nước. 

Hiện nay, tổng số dự án đầu tư còn hiệu lực là 122 dự án, với tổng vốn đăng ký trên 65.485 tỷ đồng. Trong đó, có 33 dự án FDI, với tổng số vốn đăng ký trên 635 triệu USD (tương đương trên 13.755 tỷ đồng). Đã có 103 dự án đã đi vào hoạt động (chiếm tỷ lệ 84,4% tổng số dự án), ước tính vốn thực hiện của các dự án đến nay đạt 58.000 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 88,5% vốn đăng ký). 

Một số dự án có quy mô lớn như: Nhà máy kính tiết kiệm năng lượng chất lượng cao CFG; Nhà máy xi măng The Vissai; Nhà máy sản xuất camera môđun và linh kiện điện tử MCNEX VINA, Dự án đầu tư xây dựng nhà máy HTMV số 2 của Công ty CP sản xuất ô tô Hyundai Thành Công Việt Nam; Dự án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất và lắp ráp ô tô Hyundai Thành Công Việt Nam... 

Đến nay, sau 20 năm hình thành và phát triển, các KCN đã có những đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Ninh Bình. Năm 2022, doanh thu các doanh nghiệp trong KCN đạt 72.860 tỷ đồng, giá trị xuất khẩu đạt 1,7 tỷ USD, nộp ngân sách đạt 18.917 tỷ đồng (chiếm trên 80% số thu ngân sách toàn tỉnh). 

Năm 2023, mặc dù chịu ảnh hưởng lớn của suy thoái kinh tế, hậu quả của dịch bệnh COVID-19 cũng như bất ổn địa chính trị ở một số nước trên thế giới, tuy nhiên, các doanh nghiệp KCN tỉnh Ninh Bình đã khắc phục khó khăn, cơ bản duy trì được hoạt động sản xuất. Năm 2023, doanh thu các doanh nghiệp KCN đạt 61.787 tỷ đồng, giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt 1.352 triệu USD, nộp ngân sách đạt 13.242 tỷ đồng, tạo việc làm cho 36.385 lao động. 

Những con số trên là minh chứng sống động khẳng định các KCN đã có những đóng góp tích cực vào thành tựu tăng trưởng và phát triển của Ninh Bình, thông qua việc thu hút mạnh mẽ nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), khơi dậy và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực kinh tế, bổ sung nguồn vốn quan trọng trong tổng vốn đầu tư xã hội, gia tăng kim ngạch xuất khẩu, góp phần mở rộng thị trường quốc tế, thay đổi cơ cấu hàng xuất khẩu; đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách địa phương và tạo việc cho người lao động... 

Trong suốt hành trình xây dựng và phát triển, Ban Quản lý các KCN tỉnh đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát, kịp thời của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự phối hợp, tạo điều kiện của các ngành, địa phương, do vậy, công tác quản lý nhà nước đối với các KCN cũng như các doanh nghiệp trong KCN ngày càng được tập trung, tăng cường. 

Năm 2023, Ban Quản lý các KCN đã chủ động rà soát, tham mưu, xây dựng và trình UBND tỉnh phê duyệt hàng loạt các văn bản nhằm tăng cường, nâng cao công tác quản lý nhà nước đối với các KCN như: Quy chế phối hợp quản lý nhà nước đối với các KCN trên địa bàn tỉnh; Quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức và biên chế của Ban; các Nghị quyết, Kế hoạch để phát triển và quản lý các KCN trên địa bàn tỉnh. Các mặt quản lý nhà nước về đầu tư, xây dựng, lao động, an ninh trật tự, phòng chống cháy nổ… được Ban quan tâm, tạo điều kiện tối đa cho các doanh nghiệp trong KCN. 

Đặc biệt, để đáp ứng nhu cầu đầu tư, phát triển các KCN tỉnh Ninh Bình, Ban Quản lý các KCN đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tham mưu, báo cáo và được UBND tỉnh xem xét, cập nhật quy hoạch phát triển các KCN vào quy hoạch tỉnh Ninh Bình thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2018/QĐ-TTg ngày 04/3/2024), trong đó giữ nguyên 7 KCN đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại văn bản số 1499/TTg-KTN ngày 18/8/2014; bổ sung 4 KCN mới gồm: Phú Long, Yên Bình, Xích Thổ, Gián Khẩu II; nâng tổng số các KCN trên địa bàn tỉnh Ninh Bình lên 11 KCN, với tổng diện tích hơn 2.800ha. 

Những thành tựu trong xây dựng, phát triển các KCN tỉnh Ninh Bình 20 năm qua gắn liền với sự cố gắng nỗ lực của lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động Ban quản lý các KCN tỉnh. Với những thành tích đã đạt được, Ban Quản lý các KCN đã được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba năm 2014, Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2021, nhiều năm liền được Chính phủ, UBND tỉnh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tặng Cờ thi đua xuất sắc, Bằng khen... 

Trong lần về thăm và làm việc tại tỉnh Ninh Bình, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã đánh giá: Ninh Bình là vùng đất Cố đô giàu truyền thống lịch sử, "địa linh, nhân kiệt", có nhiều tiềm năng phát triển, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh. Vì vậy, nhiệm vụ của Ninh Bình là phấn đấu xây dựng, phát triển Ninh Bình giàu đẹp, người dân ấm no, hạnh phúc. Phát triển toàn diện tất cả các mặt kinh tế-xã hội, chú trọng phát triển công nghiệp xanh, sạch, công nghệ cao ở vùng Tây Nam tỉnh Ninh Bình... Phát huy truyền thống cách mạng, lịch sử, văn hóa, tinh thần tự lực, tự cường, đi lên từ bàn tay, khối óc, mảnh đất, khung trời, cửa biển; khơi thông, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể. 

Cùng với đó, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII xác định rõ định hướng phát triển lĩnh vực công nghiệp là: "Đẩy mạnh phát triển các Khu công nghiệp-dịch vụ-đô thị thế hệ mới gắn với cơ cấu lại ngành công nghiệp; lấy công nghiệp cơ khí ô tô làm động lực, thúc đẩy dịch vụ hóa, đô thị hóa đồng bộ với công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kết nối doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, tham gia sâu chuỗi giá trị toàn cầu". 

Trên cơ sở những định hướng, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương, của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, để các KCN tiếp tục là động lực cho sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Ninh Bình, trong thời gian tới Ban quản lý các KCN tỉnh Ninh Bình sẽ tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm sau: 

Thứ nhất, coi trọng công tác rà soát quy hoạch các KCN đã thành lập, đảm bảo theo đúng định hướng phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Tổ chức lập quy hoạch, thu hút đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và các dự án thứ cấp đối với các KCN thành lập mới; tập trung phát triển theo hướng các khu công nghiệp chuyên sâu; mô hình KCN mới (KCN-Đô thịDịch vụ, KCN sinh thái, KCN thông minh). Từ đó, nâng cao chất lượng xây dựng kết cấu đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, các tiện ích công cộng phục vụ cho KCN. Quan tâm kêu gọi, thu hút các dự án đầu tư xây dựng các khu nhà ở công nhân, các thiết chế nhà văn hóa, trường học, trạm y tế… để người lao động an tâm làm việc ổn định, lâu dài. 

Thứ hai, nâng cao chất lượng thu hút đầu tư, ưu tiên phát triển công nghiệp ô tô, điện tử và phụ trợ ngành công nghiệp ô tô. Tạo nền tảng cho phát triển các ngành công nghiệp chủ lực một cách bền vững; chọn lọc thu hút các ngành nghề, lĩnh vực sản xuất có công nghệ tiên tiến, hiện đại, thân thiện với môi trường, phối hợp với các chủ đầu tư hạ tầng đẩy mạnh xúc tiến và thu hút đầu tư, đặc biệt tại các thị trường nhiều tiềm năng… Quan tâm hỗ trợ các nhà đầu tư sau cấp phép, tạo điều kiện cho các dự án sớm hoàn thiện thủ tục có liên quan, triển khai xây dựng và đi vào hoạt động. 

Thứ ba, tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các KCN, sự phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành liên quan, trong công tác giám sát, kiểm tra về đầu tư, xây dựng, bảo vệ môi trường… tại các KCN. 

Thứ tư, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính. Với vị trí, vai trò của mình, Ban Quản lý các KCN Ninh Bình khẳng định sẽ luôn đồng hành, hỗ trợ cùng các nhà đầu tư, tập trung sức lực và trí tuệ, nỗ lực phấn đấu, đoàn kết, là địa chỉ tin cậy cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đưa tỉnh Ninh Bình trở thành trung tâm công nghiệp cơ khí ô tô hiện đại hàng đầu của đất nước; điểm sáng điển hình, xây dựng nhanh và bền vững cho phát triển cách mạng công nghiệp 4.0 vì sự phát triển lớn mạnh của hệ thống các KCN trong tỉnh, trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới ngày một sâu rộng. Góp phần thực hiện thành công những quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ rất lớn, có tính chiến lược, định hình phát triển cho nhiều giai đoạn sau này, thể hiện khát vọng to lớn của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh Ninh Bình. Trong đó, trọng tâm là xây dựng tỉnh Ninh Bình đến năm 2030 là tỉnh khá, cực tăng trưởng các tỉnh phía Nam đồng bằng Sông Hồng, cơ bản đạt tiêu chí thành phố trực thuộc Trung ương với đặc trưng Đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo; đến năm 2035, tỉnh Ninh Bình trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với đặc trưng Đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo.

Bùi Duy Quang 
Trưởng Ban quản lý các Khu công nghiệp tỉnh