“Bình dân học vụ số” - gieo mầm tri thức công nghệ cho học sinh
Trước làn sóng chuyển đổi số ngày càng mạnh mẽ, vẫn còn nhiều học sinh thiếu cơ hội tiếp cận sâu với công nghệ. Nắm bắt thực tế này, mùa hè vừa qua, Đội sinh viên tình nguyện Trường Hóa và Khoa học Sự sống (Đại học Bách khoa Hà Nội) đã tổ chức các lớp “Bình dân học vụ số” tại xã Liên Minh, dành cho học sinh tiểu học và THCS, nhằm trang bị kỹ năng số cơ bản, bước đầu làm quen với trí tuệ nhân tạo (AI) và lập trình trực quan.
Khoảng 200 em học sinh tham gia, được chia thành 4 lớp, được tiếp cận kiến thức nền tảng về công nghệ, STEM thông qua 4 chuyên đề: làm quen ChatGPT qua hoạt động “cầm tay chỉ việc”, học cách đặt câu hỏi (prompt) để tìm kiếm thông tin, sáng tạo truyện, thơ; làm quen lập trình trực quan Scratch với trò chơi sinh động; nâng dần yêu cầu bằng việc viết prompt phục vụ học tập Toán, Văn, Tiếng Anh; rèn thói quen kiểm chứng thông tin khi sử dụng AI. Kết thúc khóa học, nhiều em đã biết vận dụng AI và Scratch để sáng tạo trò chơi, video, hình ảnh, câu chuyện do chính mình xây dựng.
Không chỉ truyền đạt kiến thức, lớp học còn tạo không khí sôi nổi với minigame nhóm, giúp các em vừa học vừa chơi. Điểm nhấn là buổi chia sẻ của chuyên gia AI đến từ Viettel, mang đến cái nhìn trực quan về tiềm năng trí tuệ nhân tạo, hướng dẫn cách khai thác an toàn, hiệu quả. Bằng ví dụ gần gũi, chuyên gia giúp học sinh hiểu AI có thể là công cụ hỗ trợ học tập đắc lực và là người bạn đồng hành sáng tạo trong tương lai.
Theo bạn Bùi Vũ Trung Hiếu, thành viên Đội sinh viên tình nguyện Trường Hóa và Khoa học Sự sống (Đại học Bách khoa Hà Nội): Lớp học luôn tràn ngập tiếng cười khi ChatGPT tạo ra câu trả lời bất ngờ hoặc khi một trò chơi Scratch chạy thành công lần đầu. Nhiều em học sinh dù lần đầu nghe đến khái niệm “prompt” nhưng chỉ sau vài buổi đã có thể đặt câu hỏi rõ ràng, nhận kết quả sát ý và áp dụng ngay vào bài tập. Các lớp “Bình dân học vụ số” của đội không chỉ trang bị kỹ năng công nghệ, mà còn khơi dậy tư duy sáng tạo, khả năng tự học và ý thức sử dụng công nghệ an toàn cho học sinh.
Song song lớp học, trong 7 ngày triển khai chiến dịch Mùa hè xanh tại xã Liên Minh, đội tình nguyện còn thực hiện nhiều công trình gắn với chuyển đổi số: trao tặng 2 tủ sách (trị giá 6 triệu đồng) với hơn 100 đầu sách khoa học, kỹ năng, công nghệ cho Trường Tiểu học và THCS Đại Thắng; số hóa dữ liệu tại 3 nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn xã Liên Minh, tích hợp công nghệ VR360 tại Nghĩa trang Liệt sĩ Đại Thắng; hỗ trợ chính quyền và người dân giải quyết thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã.
Qua các lớp học và công trình thiết thực, tuổi trẻ Bách khoa đã để lại dấu ấn ý nghĩa, vừa gieo mầm tri thức công nghệ cho thế hệ trẻ, vừa chung tay xây dựng nền tảng số cho cộng đồng.
Lan tỏa kỹ năng công dân số, xây dựng lực lượng tuyên truyền viên trẻ
Không chỉ dừng lại ở việc trang bị kiến thức, kỹ năng, các lớp “Bình dân học vụ số” còn hỗ trợ đoàn viên, thanh niên, người dân thực hiện thủ tục hành chính công và sử dụng hiệu quả các ứng dụng thông minh phổ biến trên điện thoại, từ đó hình thành lực lượng tuyên truyền viên trẻ tại cơ sở. Trong chiến dịch Mùa hè xanh vừa qua, Câu lạc bộ (CLB) Thanh niên tình nguyện Lý Nhân đã phối hợp với Trung tâm phục vụ hành chính công các xã Bắc Lý, Nhân Hà triển khai 7 lớp “Bình dân học vụ số” cho giáo viên, học sinh, đoàn viên, thanh niên trên địa bàn. Gồm 1 lớp cho gần 200 thầy, cô giáo các trường học trên địa bàn với nội dung trọng tâm là kỹ năng thực hiện thủ tục hành chính trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Bên cạnh đó, 6 lớp khác dành cho học sinh THCS, THPT, tập trung hướng dẫn kỹ năng sử dụng các nền tảng công dân số như VNeID, Cổng dịch vụ công quốc gia; đồng thời gợi ý cách khai thác các ứng dụng AI phục vụ học tập, tra cứu thông tin và rèn luyện kỹ năng an toàn trên không gian mạng.
Các lớp học do cán bộ chuyên trách của Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, Công an xã và Ban chủ nhiệm CLB trực tiếp giảng dạy, bảo đảm tính thực tiễn và phù hợp với nhu cầu của từng nhóm đối tượng. Không chỉ dừng ở việc tiếp thu kiến thức, mỗi học viên sau khóa học còn trở thành một tuyên truyền viên tích cực, góp phần lan tỏa kỹ năng số đến gia đình và cộng đồng địa phương. Bạn Trần Quốc Khánh, học sinh Trường THCS Đạo Lý, xã Bắc Lý chia sẻ: Sau khóa học, em đã biết sử dụng ứng dụng VNeID để tra cứu thông tin công dân và khai thác một số ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) như Gemini, ChatGPT hỗ trợ học tập, đặc biệt trong môn tiếng Anh. Em thấy rất bổ ích và sẽ hướng dẫn lại cho bạn bè, người thân của mình.
Anh Vũ Quang Huy, Chủ nhiệm CLB Thanh niên tình nguyện Lý Nhân cho biết: Các lớp “Bình dân học vụ số” giúp thanh niên tình nguyện phát huy vai trò cầu nối, đưa công nghệ số đến gần hơn với người dân, học sinh. Bên cạnh đó, thông qua các lớp học, chúng tôi cũng mong muốn mỗi học viên đều có thể áp dụng ngay kỹ năng đã học vào thực tiễn, đồng thời chia sẻ cho người thân, bạn bè để cùng nâng cao năng lực số trong cộng đồng.
Tuổi trẻ Ninh Bình xung kích, tình nguyện hỗ trợ nhân dân chuyển đổi số
Hoạt động tình nguyện đã được triển khai rộng khắp, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ và mang lại hiệu quả thiết thực trong việc hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, đồng thời góp phần khẳng định vai trò xung kích của thanh niên Ninh Bình trong tiến trình chuyển đổi số tại địa phương.
Thực hiện chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Ninh Bình, từ ngày 1/7 đến 18/8/2025, 100% các cấp bộ Đoàn trong tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và công an địa phương triển khai đồng loạt các đội hình thanh niên tình nguyện hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và cung cấp dịch vụ công trực tuyến tại cơ sở. Điểm nhấn là lễ ra quân cấp tỉnh ngày 7/7, với sự tham gia của hơn 2.600 đoàn viên, thanh niên thuộc 130 đội hình tại 129 xã, phường. Lãnh đạo tỉnh và các ban, ngành đã trực tiếp động viên, tặng quà cho lực lượng tình nguyện tại nhiều trung tâm hành chính công.
Trong suốt chiến dịch, toàn tỉnh đã thành lập 150 đội hình với hơn 40.000 lượt tình nguyện viên, trực tiếp giúp đỡ trên 120.000 lượt người dân. Tại 129 trung tâm hành chính công cấp xã và 1 trung tâm cấp tỉnh, thanh niên tình nguyện túc trực hằng ngày để hướng dẫn người dân nộp hồ sơ trực tuyến, sử dụng VNeID, điền biểu mẫu, giải đáp thắc mắc, hỗ trợ công chứng, chứng thực, nhập liệu. Ngoài ra, lực lượng còn tham gia chuẩn bị cơ sở vật chất sau sáp nhập xã, cũng như xuống tận thôn, xóm, hộ gia đình để phổ biến, hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến, bảo hiểm xã hội số, thuế điện tử và tích hợp ứng dụng trên điện thoại thông minh. Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh thông qua hệ thống loa phát thanh, băng rôn, mạng xã hội và các kênh thông tin đại chúng, với hơn 2.000 tin, bài, 3 phóng sự và trên 500 băng rôn, biểu ngữ, góp phần lan tỏa hoạt động sâu rộng trong cộng đồng.
Qua các lớp “Bình dân học vụ số” và những công trình, hoạt động thiết thực, lực lượng thanh niên tình nguyện trong và ngoài tỉnh đã để lại dấu ấn ý nghĩa, vừa gieo mầm tri thức công nghệ cho thế hệ trẻ, vừa góp phần xây dựng nền tảng số cho cộng đồng. Mỗi học viên sau khóa học đều trở thành những tuyên truyền viên tích cực, chia sẻ cho người thân, bạn bè, tạo hiệu ứng lan tỏa, nâng cao năng lực số trong cộng đồng. Với quy mô triển khai rộng khắp, hoạt động tình nguyện đã khẳng định rõ nét vai trò xung kích của thanh niên trong tiến trình chuyển đổi số tại địa phương.