Thực tế cho thấy, với tốc độ phát triển mạnh mẽ của Internet hiện nay, một phần hoạt động mua sắm của người tiêu dùng đang có xu hướng chuyển dần sang mua hàng qua mạng. Những mặt hàng được lựa chọn mua qua mạng phổ biến nhất vẫn là các mặt hàng tiêu dùng như: giày dép, quần áo, túi xách... Thấy quảng cáo hàng rẻ và đẹp trên một số trang mạng, nhiều chị em phụ nữ đã háo hức đặt mua. Tuy nhiên, đến lúc nhận hàng, nhiều chị em ngã ngửa vì đã tốn cả đống tiền để rồi bị lừa vì chất lượng, mẫu mã không như quảng cáo. Đây cũng là thực trạng chung khiến không ít người tiêu dùng mua bán qua mạng bất bình. Chị Nguyễn Thị T (thành phố Ninh Bình) chia sẻ: Mình hay lân la trên các trang mạng mua sắm để "săn" các mẫu hàng đẹp, độc. Gần đây, mình có vào một website bán quần áo online. Trang web này quảng cáo nhiều mẫu quần áo lạ, màu sắc bắt mắt, giá cả lại hợp túi tiền. Chọn được một số mẫu ưng ý mình hoàn tất các thông tin đặt mua. Tuy nhiên, khi bưu điện chuyển hàng về thì thấy hụt hẫng, chẳng buồn mặc vì hàng quá xấu, khác xa với hình ảnh trên mạng quảng cáo.
Cùng chung nỗi niềm với chị Nguyễn Thị T, chị Hoàng Thị P (Thị trấn Thiên Tôn) cho biết: Cách đây không lâu, khi xem trên một trang mạng thấy có mẫu chăn, ga, gối đẹp mà rất rẻ, sau khi lựa chọn mẫu mã, giá cả và gọi điện tư vấn cho khách hàng của trang web được cam kết là chất liệu nhập khẩu, mẫu mã và màu sắc như hình ảnh, đồng ý thì chuyển khoản trước, tôi cùng mấy chị em cơ quan rủ nhau đặt hàng nghĩ đây là trang mạng uy tín vì thấy số lượng người truy cập tương đối nhiều, nên mình không mấy đắn đo khi chuyển tiền. Hơn 1 tuần chờ đợi, hàng cũng về đến tay, nhưng khổ một nỗi, nhìn xong thất vọng tràn trề vì chất lượng tệ hơn cả hàng mua ở chợ. Mặc dù rất thất vọng nhưng đành chịu vì mình đã chấp nhận mua qua mạng là chấp nhận rủi ro.
Một số người bán hàng qua mạng còn kiên quyết từ chối khi khách hàng có ý muốn đến tận nơi xem hàng. Câu trả lời khách hàng nhận được là "đây là hàng order (đặt theo yêu cầu) nên đồng ý thì chuyển tiền trước rồi chuyển hàng không được xem hàng trước" và cam kết hàng đúng như hình ảnh trên mạng.
Thực tế, nhược điểm của các tín đồ mua hàng qua mạng là không trực tiếp đến lấy sản phẩm, không trực tiếp xem được chất lượng sản phẩm để nhận biết. Vì vậy, việc phải nhận những "quả đắng" khi bỏ tiền thật mua nhầm phải hàng "giả" là chuyện được "đoán" trước, trong khi đó việc quản lý và chế tài xử phạt để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đang còn là rào cản lớn đặt ra.
Rào cản lớn nhất hiện nay đối với việc mua - bán hàng qua mạng đó là rất khó để quản lý và chưa có chế tài xử phạt nhà cung cấp sản phẩm giúp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Việc không quản lý được các website bán hàng trực tuyến trôi nổi khiến người bán có thể mặc sức "tung hứng", còn người mua liên tục bị mắc lừa đã dẫn đến tình trạng loại hình kinh doanh này đang bị mất dần lòng tin của chính người tiêu dùng.
Thời gian gần đây, các cơ quan truyền thông đại chúng của cả nước liên tục đưa tin và cảnh báo cộng đồng mạng phải cẩn trọng khi sử dụng hình thức mua hàng online, nhất là cảnh giác trước các chiêu, trò kinh doanh qua mạng. Nhiều trường hợp các công ty bán hàng trực tuyến "treo đầu dê bán thịt chó" hay các sản phẩm không như quảng cáo trên website. Cùng với đó, những mô hình bán hàng online bán lẻ trên mạng, nhất là các kênh như diễn đàn rao vặt, mạng xã hội cũng xuất hiện tình trạng hàng nhái, giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Đây chính là những biểu hiện vi phạm, gian lận thương mại trong thương mại điện tử đang xuất hiện khá phổ biến hiện nay. Bên cạnh đó, việc bán hàng qua mạng chưa được các cơ quan chức năng đánh giá đúng mức về doanh thu để tính thuế, gây thất thoát không nhỏ cho Nhà nước.
Có thể thấy, kinh doanh qua mạng là một phương tiện văn minh, hiện đại, có lợi cho cả người bán lẫn người mua, nhất là khi chúng ta chỉ ngồi nhà click chuột thì hàng ở thành phố Hồ Chí Minh, thậm chí hàng sản xuất ở nước ngoài cũng có thể đến tận tay. Và lợi thế của các doanh nghiệp là quảng bá sản phẩm được đến đông đảo người tiêu dùng, làm cho thị phần thương mại tốt hơn. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, mua bán hàng trực tuyến cũng là "con dao hai lưỡi" thách đố "lòng tin" của người tiêu dùng. Thiết nghĩ, trong khi việc quản lý và chế tài xử phạt hiện nay vẫn còn yếu và thiếu thì ngay chính bản thân người tiêu dùng phải tự trang bị kiến thức để bảo vệ mình trước khi chờ sự can thiệp của cơ quan chức năng.
Nguyễn Thơm