Tăng cường quản lý hoạt động thu mua, kinh doanh phế liệu
Thu mua phế liệu là một hình thức kinh doanh góp phần làm sạch môi trường, tiết kiệm nguồn tài nguyên và tạo việc làm, thu nhập cho người lao động. Tuy nhiên, trong thực tế, hoạt động kinh doanh này lại đang tồn tại nhiều bất cập, gây ô nhiễm môi trường và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động.
Hoạt động kinh doanh phế liệu hiện có ở hầu hết các địa phương trong tỉnh. Qua tìm hiểu và quan sát dễ dàng nhận thấy, hầu hết các điểm thu mua phế liệu đều khá nhếch nhác và mất vệ sinh. Các loại giấy, sắt vụn, túi ni lông, nhựa, bìa các-tông, ti vi, tủ lạnh hỏng… chất thành từng đống ở ven đường. Diện tích các kho bãi chật hẹp, không đáp ứng yêu cầu tập kết phế liệu thu mua trong ngày. Đơn cử như tại một cơ sở thu mua nhựa có quy mô tương đối lớn tại thôn Nhất, xã Liêm Cần (Thanh Liêm), mặc dù cơ sở này đã trang bị khá đầy đủ các thiết bị phòng cháy, chữa cháy (PCCC) và tham gia tập huấn phương pháp chữa cháy do Ban Công an xã phối hợp với lực lượng Cảnh sát Phòng Cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (Công an tỉnh) tổ chức, thế nhưng, vấn đề vệ sinh môi trường, điểm tập kết phế liệu tại cơ sở này lại chưa bảo đảm. Đây còn là cơ sở hoạt động không có giấy phép mặc dù đã có gần 40 năm kinh doanh phế liệu. Được biết, mỗi tháng, cơ sở này thu mua từ 30-50 tấn nhựa các loại rồi thực hiện băm nhỏ phế liệu đóng bao trước khi xuất bán ra thị trường. Lượng phế liệu lớn được thu mua hằng ngày luôn quá tải so với khu chứa hàng nên phế thải được xếp ngổn ngang ngay tại trước cửa nhà và tràn ra cả lòng đường.
Trên địa bàn thôn Nhất hiện có gần 10 cơ sở thu mua phế liệu. Phần lớn các cơ sở này đều đang tận dụng diện tích sân vườn hay các bãi đất trống xung quanh để dựng lều, lán tập kết phế liệu. Trong đó, một số bãi tập kết còn không có mái che chắn, nhiều phế phẩm như đồ nhựa, ni lông… vương vãi ra môi trường, ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ dân xung quanh.
Trao đổi về vấn đề này, ông Phạm Văn Độ, Chủ tịch UBND xã Liêm Cần cho biết: Các cơ sở kinh doanh phế liệu trên địa bàn xã chủ yếu nằm xen kẽ trong các khu dân cư và hoạt động một cách tự phát. Nhận thấy nguy cơ cao gây mất an toàn và gây ô nhiễm môi trường từ các cơ sở này nếu không được thu gom, phân loại và xử lý đúng cách, thời gian qua, cấp ủy, chính quyền xã đã chỉ đạo các thôn đẩy mạnh tuyên truyền, nhắc nhở hộ kinh doanh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, thực hiện việc phân loại, tập kết phế liệu đúng nơi quy định. Đặc biệt, để bảo đảm an toàn, lực lượng công an xã cũng đã tích cực kiểm tra, hướng dẫn cơ sở thu mua phế liệu tuân thủ các quy định về PCCC. Đến nay, các cơ sở thu mua phế liệu đã trang bị đầy đủ thiết bị PCCC cần thiết và đã có giấy xác nhận về PCCC.
Còn tại các xã Ngọc Sơn, Đồng Hóa (Kim Bảng) – nơi có nghề thu mua phế liệu phát triển từ nhiều năm nay cũng phản ánh rõ thực trạng là hầu hết các điểm tập kết phế liệu được bố trí nằm xen kẽ ngay trong khu dân cư đông đúc. Toàn bộ các loại phế phẩm, như: giấy, bìa các-tông, đồ nhựa, lon bia, nhôm, thép, sắt vụn, đồ điện tử cũ hỏng… chất thành đống, sắp xếp lộn xộn tại các bãi đất trống hay trong các căn lều được dựng tạm bợ. Phản ánh của nhiều người dân sống xung quanh các bãi tập kết phế liệu trên địa bàn hai xã này cho biết, các bãi chứa phế liệu thường xuyên bốc mùi khó chịu, nhất là vào mùa mưa. Điều này đang ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt và sức khỏe của các hộ dân sống xung quanh.
Theo Luật Bảo vệ môi trường 2014, các cơ sở kinh doanh phế liệu phải thực hiện cam kết về bảo vệ môi trường; có giấy xác nhận về PCCC của cơ quan có thẩm quyền cung cấp; có đủ kho bãi đạt chuẩn để chứa phế liệu… Trên thực tế, có rất nhiều cơ sở kinh doanh hiện không có đủ các điều kiện này. Ông Trần Đình Cơ, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Kim Bảng cho biết: Dù không có số liệu thống kê chính xác về số lượng, nhưng hiện nay, nghề thu mua phế liệu phát triển tương đối mạnh ở các xã trong huyện. Những năm gần đây, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện đã tích cực phối hợp với UBND các xã, thị trấn và các ngành liên quan tiến hành kiểm tra, nhắc nhở nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, phổ biến, cảnh cáo những hiểm họa cháy nổ cho các cơ sở thu mua, kinh doanh phế liệu. Đồng thời, yêu cầu các hộ đầu tư xây dựng kho bãi tập kết phế liệu bảo đảm tiêu chuẩn...
Chuyển biến tích cực nhất là phần lớn các hộ thu mua phế liệu trên địa bàn huyện hiện đã trang bị bình xịt chữa cháy và tham gia các lớp tập huấn về PCCC do các ngành chức năng tổ chức. Còn về vấn đề gây ô nhiễm môi trường do phế thải, thời gian tới, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện sẽ phối hợp với UBND các xã, thị trấn tiến hành rà soát, di dời các điểm, cơ sở thu mua, kinh doanh phế liệu đến các khu vực xa dân cư; bảo đảm tốt các điều kiện về bảo vệ môi trường, an toàn phòng, chống cháy nổ để phát huy hiệu quả bền vững.
Thu mua phế liệu vốn là một trong những ngành nghề góp phần làm sạch môi trường, nhưng chính hình thức kinh doanh này lại đang gây ô nhiễm cao khi ngày càng có nhiều điểm thu mua phế liệu mọc lên tự phát, không tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, phòng chống cháy nổ… Để nâng cao hiệu quả quản lý đối với hoạt động kinh doanh này, các ngành chức năng tăng cường hơn nữa công tác phối hợp với chính quyền các xã, phường, thị trấn trong việc kiểm tra, giám sát tình hình hoạt động của các cơ sở thu mua, kinh doanh phế liệu trên địa bàn; xử lý nghiêm các cơ sở không bảo đảm đầy đủ các quy định về hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực này.
