Sản xuất vụ đông xuân 2016-2017: Chuẩn bị chu đáo, điều chỉnh linh hoạt

Ông Lã Quốc Tuấn: Đến thời điểm này sản xuất vụ đông xuân tương đối thuận lợi, đặc biệt là đối với cây lúa. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, thời tiết diễn biến phức tạp, khó lường, không tuân theo quy luật do vậy ngành nông nghiệp xác định không thể chủ quan.

Cập nhật các dự báo ngắn và trung hạn gần đây từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, các đài khu vực thì xu hướng thời tiết vụ xuân 2017 sẽ là: Nền nhiệt bình quân các tháng từ tháng 1 - 4/2017 cao hơn trung bình nhiều năm 0,5 - 1oC, rét đậm, rét hại tập trung ở các tháng 12/2016 và tháng 1/2017 và không kéo dài. Lượng mưa ở Bắc Bộ mùa đông xuân này thiếu hụt 10 - 15% so với trung bình nhiều năm.

Nguồn dòng chảy trên hệ thống thượng lưu các sông khu vực Bắc bộ thấp hơn trung bình nhiều năm 10 - 20%. Và thực tế tại tỉnh ta từ đầu vụ đến nay lượng mưa rất thấp cộng thêm thời tiết khô hanh đang gây ra nguy cơ thiếu nước cục bộ tại một số địa phương.

Cụ thể như Nho Quan, không có mưa khiến cho việc gieo trồng cây màu gặp khó khăn và chậm tiến độ. Nếu như thời tiết tiếp tục khô hanh như thế này rất có thể một số diện tích lúa, đặc biệt là lúa gieo thẳng sẽ thiếu nước tưới dưỡng.

Ngoài ra, thời tiết ấm nên diễn biến sâu bệnh ở vụ đông xuân năm nay cũng được tiên lượng sẽ rất phức tạp. Sâu cuốn lá, đục thân, rầy các loại, do ấm sẽ không ngủ đông hoặc ngủ đông ngắn, vòng đời nhanh hơn, nguồn thức ăn lại dồi dào sẽ là cơ hội cho phát sinh thành dịch. Một đối tượng nữa mà chúng ta cần lưu tâm đó là chuột, vụ đông vừa rồi quá ấm nên nguồn dinh dưỡng cho chúng khá thoải mái, chúng sẽ sinh đàn, nảy nở nhanh hơn, sức tàn phá dữ hơn.

Bên cạnh những khó khăn về khí hậu, thời tiết thì giá giống, thuốc BVTV, công lao động vẫn ở mức cao, đặc biệt là giống lúa lai cũng đang là những cản trở không nhỏ đối với sản xuất vụ đông xuân này.

PV: Để sản xuất vụ Đông Xuân năm 2016-2017 giành thắng lợi với mục tiêu gieo trồng trên 50 nghìn ha cây trồng các loại, năng suất lúa bình quân 65 tạ/ha, sản lượng trên 266 nghìn tấn, công tác chỉ đạo của ngành Nông nghiệp như thế nào thưa ông?

Ông Lã Quốc Tuấn: Nhằm đảm bảo hiệu quả vụ sản xuất, ngay từ đầu vụ Ngành Nông nghiệp đã triển khai việc thông tin, tuyên truyền kịp thời đến các địa phương, bà con nông dân về sự biến đổi khí hậu, về một vụ xuân ấm và hạn và các giải pháp kỹ thuật đi kèm.

Bên cạnh đó, trên cơ sở điều kiện thực tế, diễn biến của thời tiết, lượng nước hiện hữu; dự báo, dự tính lượng nước trong mùa mưa năm nay và đề xuất của chính quyền các địa phương, Sở đã xây dựng lịch thời vụ và cơ cấu giống cho từng loại cây trồng và hướng dẫn nông dân thực hiện.

Thực tế, thời gian qua, các địa phương cũng đã vào cuộc khá tích cực, kế hoạch sản xuất được triển khai ngay sau khi thu hoạch lúa mùa, cây vụ đông.

Đất năm nay được làm sớm, cày sâu, bừa kỹ với phương châm "ruộng chờ mạ". Bên cạnh đó, nguồn nước cũng được Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi đảm bảo cung cấp kịp thời, phục vụ làm đất và gieo cấy.

Đặc biệt, sau Tết, do thời tiết thuận lợi nên Sở đã chỉ đạo các địa phương linh hoạt điều chỉnh tăng diện tích lúa gieo sạ để giảm công lao động, giảm chi phí đồng thời đẩy nhanh tiến độ sản xuất. Do vậy nhiều khả năng chỉ đến 20/2 là toàn tỉnh sẽ cơ bản hoàn thành việc gieo cấy vụ đông xuân.

PV: Chuyển đổi những diện tích lúa kém hiệu quả, tiếp thu và ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, xây dựng các vùng sản xuất tập trung gắn với tiêu thụ sản phẩm là những giải pháp quan trọng trong thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Vấn đề này được thực hiện như thế nào trong vụ sản xuất đông xuân 2016-2017, thưa ông?

Ông Lã Quốc Tuấn: Vụ đông xuân là vụ sản xuất quan trọng nhất trong năm, chiếm tỉ trọng lớn về giá trị sản xuất nông nghiệp cả năm và là vụ sản xuất có nhiều yếu tố thuận lợi, nên ngành Nông nghiệp tỉnh sẽ phối hợp với các địa phương, đặc biệt là các xã điểm đẩy mạnh việc xây dựng vùng sản xuất hàng hóa tập trung theo hướng an toàn gắn với việc liên kết với các doanh nghiệp để bao tiêu sản phẩm. Trong đó, ngành Nông nghiệp sẽ có những hỗ trợ về kỹ thuật, máy móc…

Sở cũng đang tiến hành khảo sát, đánh giá tập đoàn giống lúa mới từ đó lựa chọn các giống ưu thế, phù hợp với đồng đất của Ninh Bình để khuyến cáo mở rộng trong các vụ tiếp theo.

Bên cạnh đó, khảo nghiệm các loại thuốc mới; triển khai các mô hình phòng trừ tổng hợp các đối tượng dịch hại chính trên cây lúa và các cây trồng khác.

Cùng với đó, tập trung chỉ đạo, tiếp tục dồn điền đổi thửa, xây dựng cánh đồng mẫu giúp từng bước khắc phục tình trạng manh mún ruộng đất, tạo điều kiện thuận lợi để quy hoạch vùng sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xây dựng giao thông, thủy lợi, áp dụng cơ giới hóa, nâng cao năng suất.

Trên một số diện tích trồng lúa kém hiệu quả, các địa phương chủ động xây dựng kế hoạch để chuyển đổi sang trồng các cây trồng khác phù hợp (Ngô, rau đậu...) có hiệu quả kinh tế cao hơn hoặc kết hợp nuôi trồng thủy sản. Tổng diện tích kế hoạch chuyển đổi năm 2017 là 343 ha.

PV: Thời điểm hiện tại, ngành Nông nghiệp tỉnh có khuyến cáo gì đối với nông dân và các địa phương?

Ông Lã Quốc Tuấn: Trên cơ sở cơ cấu giống lúa chung của tỉnh, các địa phương căn cứ đặc điểm, thời gian sinh trưởng của từng giống lúa, lấy mốc thời điểm cho lúa trỗ tránh được điều kiện bất lợi của thời tiết để bố trí thời điểm cấy và gieo sạ phù hợp cho từng vùng, từng điều kiện cụ thể. Nông dân phải tuân thủ đúng lịch thời vụ, đồng thời cần thường xuyên thăm đồng để điều chỉnh lượng nước, phân bón phù hợp.

Với vụ lúa xuân, nước có thể được xem là yếu tố vô cùng quan trọng, kinh nghiệm đã tổng kết: "Chiêm thì chết khô, mùa thì chết úng". Nước cho lúa vụ chiêm hay vụ xuân được ví như chiếc áo, nó giữ ấm gốc lúa, hạn chế cỏ dại và điều hòa dinh dưỡng cho cả quá trình sinh trưởng của cây lúa. ở giai đoạn đầu, giai đoạn lúa bén rễ hồi xanh và đẻ nhánh, khô nước và gặp lạnh, lúa chỉ có chết hoặc không thể đẻ nhánh nổi, còn khi đã sau giai đoạn này thì ruộng lại cần được tháo cạn và phơi cho nứt chân chim, đó là quy trình tưới: Nông - lộ -phơi.

Về bón phân, cần bón cân đối N-P-K và bón nặng đầu, nhẹ cuối, bón lót sâu để hạn chế rửa trôi và bay hơi. Lúa xuân có đặc điểm vừa trổ, vừa tốt, nhất là khi có mưa rào do vậy không nên bón muộn về sau, vừa tốn, lãng phí và hiệu quả đôi khi lại ngược lại.

Đối với sâu bệnh hại, các địa phương lưu ý đối tượng ốc bươu vàng, sâu cuốn lá, sâu đục thân và chuột hại. Cần tranh thủ phát động chiến dịch diệt chuột và ốc bươu vàng từ sớm để chặn nguồn phát sinh sau này.

PV: Xin cảm ơn ông!

Hà Phương (thực hiện)