"Phủ xanh" thông tin tích cực trên không gian mạng

Theo báo cáo của DataReportal về mức độ phổ biến và sử dụng các thiết bị, dịch vụ kết nối, Việt Nam có 79,8 triệu người sử dụng internet và 76,2 triệu tài khoản mạng xã hội vào tháng 1-2025.

Đây là thuận lợi lớn, nhưng chính mặt trận này, các thế lực thù địch triệt để lợi dụng để tuyên truyền chống phá đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, tung tin xuyên tạc công kích nền tảng tư tưởng của Đảng. 

Thực tế cho thấy, nội dung chống phá không mới, nhưng phương thức, thủ đoạn của các thế lực thù địch trên không gian mạng ngày càng tinh vi, phức tạp. Nếu không kịp thời kiểm soát và định hướng, không gian mạng rất có thể sẽ bị tin xấu độc “chiếm lĩnh”, đe dọa trực tiếp đến trận địa tư tưởng. Do đó, việc chủ động “phủ xanh” thông tin tích cực trên không gian mạng đang trở thành yêu cầu tất yếu và cấp bách. Đây được xem là giải pháp chiến lược nhằm tạo “lá chắn” tư tưởng vững chắc, góp phần đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch, định hướng dư luận theo hướng lành mạnh, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và chế độ.

Sự bùng nổ của công nghệ số đã đưa không gian mạng trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống người dân. Internet và mạng xã hội hiện là kênh chủ đạo để công chúng tiếp nhận, trao đổi thông tin. Việt Nam có lượng người dùng mạng xã hội thuộc hàng cao trên thế giới; trong số hơn 76 triệu tài khoản mạng xã hội ở Việt Nam, riêng Facebook, TikTok, Zalo và YouTube, mỗi mạng xã hội đều có hàng chục triệu người dùng. Rõ ràng, không gian mạng vừa là cơ hội, vừa đặt ra thách thức lớn nếu nội dung sai lệch chi phối nhận thức xã hội.

Mặt trái của bùng nổ thông tin là các nội dung độc hại, xuyên tạc lan truyền với tốc độ chóng mặt, tác động đến dư luận xã hội và nhận thức của đối tượng tiếp nhận. Nghiên cứu chỉ ra, tin giả lan truyền nhanh hơn nhiều lần so với tin đúng. Nội dung thông tin xấu độc thường giật gân, câu khách, nên dễ kích thích người dùng chia sẻ trước khi kiểm chứng. Hậu quả nguy hiểm của luồng tin xấu độc này là suy giảm niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước; thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và tạo điều kiện để kẻ xấu thao túng dư luận, gây mất ổn định xã hội.

Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới nhấn mạnh vai trò của không gian mạng, coi đây là mặt trận trọng yếu cần giữ vững, với phương châm kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy xây dựng nội dung tích cực làm chính, "lấy cái đẹp dẹp cái xấu". Tinh thần ấy là "kim chỉ nam" cho loạt giải pháp “phủ xanh” thông tin tích cực trên không gian mạng hiện nay.

Trên tinh thần “lấy xây để chống, lấy cái đẹp dẹp cái xấu” của Nghị quyết số 35, nhiều giải pháp “phủ xanh” thông tin tích cực trên không gian mạng đang được triển khai đồng bộ. Để những thông tin tích cực trở thành dòng chảy chủ lưu trên không gian mạng và mạng xã hội, qua đó đẩy lùi thông tin xấu độc cần tập trung làm tốt một số giải pháp trọng tâm sau:

Một là, chủ động sản xuất và lan tỏa nội dung tích cực, chính thống. Các cơ quan báo chí, truyền thông cần đóng vai trò nòng cốt trong việc tạo dòng thông tin tích cực trên không gian mạng. Báo chí cách mạng phải đổi mới mạnh mẽ phương thức truyền thông trên nền tảng số, ứng dụng công nghệ hiện đại (AI, Big Data…) để phân tích xu hướng, thị hiếu và sản xuất nội dung phù hợp với từng nhóm công chúng. Bên cạnh những bài viết chính luận chuyên sâu, cần đa dạng hóa hình thức thể hiện, từ podcast, video ngắn đến infographic, livestream để thông tin chính thống trở nên sinh động, hấp dẫn hơn với công chúng trẻ.

Đồng thời, cần tăng tần suất và độ phủ của thông tin tích cực. Muốn “phủ xanh” dòng thông tin, chúng ta phải tạo ra thật nhiều nội dung tích cực chất lượng và khuyến khích cộng đồng (mỗi cán bộ, đảng viên, người dân) tích cực chia sẻ. Khi thông tin tích cực được lan tỏa rộng rãi sẽ “leo top” và xuất hiện dày đặc, dần lấn át tin xấu độc. 

Thực tế tại TP Hồ Chí Minh, TP Hà Nội cho thấy cách làm này đã giúp tập hợp nhiều câu chuyện đẹp, việc làm tốt trở thành “dòng thời sự tích cực chủ lưu” mỗi ngày, định hướng dư luận tích cực và tạo “sức đề kháng” cho cộng đồng cảnh giác hơn trước thông tin tiêu cực.

Cùng với đó, cần phát động các chiến dịch truyền thông sáng tạo để lôi cuốn giới trẻ tham gia lan tỏa thông tin tích cực. Chẳng hạn, Trung ương Đoàn đã triển khai cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp” trên mạng xã hội, thu hút đông đảo thanh, thiếu niên hưởng ứng và hình thành thói quen chia sẻ những câu chuyện đẹp, lan tỏa mạnh mẽ các giá trị tích cực.

Hai là, phát huy tốt vai trò chủ công của các lực lượng nòng cốt. Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng nòng cốt trên mặt trận truyền thông số là yếu tố then chốt. Trước hết, báo chí chính thống phải tiên phong định hướng dư luận, đấu tranh phản bác thông tin sai lệch. Mỗi nhà báo, biên tập viên cũng là một “chiến sĩ” trên mặt trận tư tưởng, cần vạch trần luận điệu xuyên tạc bằng ngòi bút sắc bén. Nhiều cơ quan báo chí đã lập chuyên trang bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường số, tuyên truyền sâu về Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thành tựu đổi mới, đồng thời có các bài viết phản bác luận điệu sai trái của thế lực thù địch.

Bên cạnh báo chí, những người có tầm ảnh hưởng (KOL) trên mạng xã hội cũng cần chung tay lan tỏa thông tin tích cực. Tiếng nói của họ có thể truyền cảm hứng đến hàng triệu người, đặc biệt là giới trẻ, giúp thông tin tích cực thẩm thấu mềm mại, tự nhiên hơn. Nếu phát huy tốt vai trò các KOL, thông điệp tích cực sẽ lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội.

Đặc biệt, mỗi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu coi mình là “chiến sĩ” trên mặt trận tư tưởng số, tiên phong lan tỏa thông tin tích cực. Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Quy định số 85-QĐ/TW (ngày 7-10-2022) yêu cầu cán bộ, đảng viên sử dụng mạng xã hội đúng mực, chịu trách nhiệm về phát ngôn trên mạng. Thực hiện nghiêm quy định này sẽ giúp mỗi đảng viên trở thành hạt nhân tích cực đấu tranh phản bác thông tin xuyên tạc. Cùng với đó, phát huy vai trò các lực lượng chuyên biệt trên không gian mạng, nhất là lực lượng công nghệ cao phải luôn thường trực để kịp thời phát hiện, phản bác quan điểm thù địch và lan tỏa thông tin tích cực.

Ba là, ứng dụng công nghệ để ngăn chặn tin xấu độc. Cần phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) để sớm phát hiện tin giả, tin độc hại; đồng thời phối hợp với các nền tảng như Facebook, Google, TikTok... rà quét, loại bỏ nội dung vi phạm. Trước đó, các bộ, ngành chức năng đã yêu cầu các nền tảng này áp dụng công nghệ quét tự động và chặn tính năng kiếm tiền trên nội dung vi phạm; nhờ đó, nhiều nội dung xấu độc đã bị gỡ bỏ. Song song với giải pháp kỹ thuật, cần tổ chức “đội phản ứng nhanh” gồm những chuyên gia am hiểu để kịp thời phản bác tin giả, luận điệu sai trái ngay khi xuất hiện. Thực tế, Ban Chỉ đạo 35 các cấp đã thành lập các tổ chuyên trách trên không gian mạng để phản ứng nhanh, phối hợp xử lý hiệu quả các tình huống. Sự kết hợp giữa sức mạnh công nghệ và sức mạnh con người tạo thành “gọng kìm” nhiều tầng, giúp nhanh chóng vô hiệu hóa thông tin độc hại.

Bốn là, nâng cao ý thức, kỹ năng của người dùng. Mỗi người dùng internet cần trở thành “người gác cổng” thông tin cho chính mình, chỉ tiếp nhận và lan truyền nội dung hữu ích, kiên quyết nói không với tin giả, tin xấu độc. Muốn vậy, cần đẩy mạnh giáo dục và trang bị kỹ năng về thông tin cho cộng đồng, nhất là thế hệ trẻ. Ngay từ trường học, học sinh, sinh viên cần được học cách nhận diện tin giả, kiểm chứng thông tin; hiểu rõ tác hại của việc phát tán tin xấu độc. Bộ Giáo dục và Đào tạo nên đưa an toàn và văn hóa thông tin số vào chương trình học như một kỹ năng sống thiết yếu.

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 và bùng nổ truyền thông số, “phủ xanh” thông tin tích cực trên không gian mạng đã trở thành "mệnh lệnh" của thời đại để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng. Thông tin tích cực tựa "dòng nước trong lành" nuôi dưỡng nhận thức và niềm tin của quần chúng; ngược lại, thông tin xấu độc chẳng khác gì "virus" tấn công vào “hệ miễn dịch” tư tưởng xã hội. Cuộc đấu tranh trên mặt trận này thực chất là cuộc chiến giành quyền chủ động thông tin, nếu chúng ta không nhanh chóng lấp đầy không gian truyền thông số bằng sự thật và những điều tốt đẹp, kẻ xấu sẽ gieo rắc dối trá và hận thù.

“Phủ xanh” thông tin tích cực trên không gian mạng là chiến lược bền vững nhằm giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng. Để hiện thực hóa chiến lược này, cần sự chung tay của toàn xã hội. Báo chí chính thống phải đổi mới mạnh mẽ, tiên phong dẫn dắt dòng thông tin. Cơ quan quản lý nhà nước cần hoàn thiện hành lang pháp lý, kỹ thuật để giám sát, xử lý hiệu quả vi phạm trên mạng; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các lực lượng chuyên trách hoạt động. Các lực lượng nòng cốt phải phối hợp chặt chẽ từ Trung ương đến cơ sở, tạo thành nhiều lớp "lá chắn" bảo vệ tư tưởng. Mỗi người dân hãy luôn tỉnh táo trước thông tin xấu độc và tích cực lan tỏa những giá trị tốt đẹp. Đó chính là hành động thiết thực để góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, giữ vững ổn định xã hội và xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh.