Lịch sử hình thành và phát triển của thành phố Ninh Bình luôn đồng hành với lịch sử đấu tranh cách mạng anh dũng, quật cường của dân tộc. Trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược, Đảng bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang thành phố đã lập nhiều chiến công trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu, góp phần cùng cả nước làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ ngày 7/5/1954; giải phóng thành phố Ninh Bình ngày 30/6/1954. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thành phố Ninh Bình là một trong những địa bàn trọng điểm đánh phá ác liệt của đế quốc Mỹ. Với truyền thống anh dũng trong chiến đấu, quân và dân thành phố Ninh Bình đã kiên trì bám trụ, đánh trả thắng lợi nhiều đợt bắn phá của địch. Đồng thời động viên sức người, sức của chi viện kịp thời cho tiền tuyến, góp phần đáng kể vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Với những thành tích vẻ vang trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu, ngày 22/8/1998, nhân dân và lực lượng vũ trang thành phố Ninh Bình vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu cao quý "Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân" trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Bước vào thời kỳ đổi mới, nhất là sau hơn 20 năm tỉnh Ninh Bình được tái lập, với tinh thần đoàn kết, sáng tạo, đổi mới cùng với quyết tâm chính trị cao nhất, Đảng bộ, nhân dân thành phố Ninh Bình đã huy động mọi nguồn lực, phát huy tiềm năng, thế mạnh, hoàn thành và hoàn thành vượt mức các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.
Từ một thị xã quy mô nhỏ bé, kết cấu hạ tầng đô thị lạc hậu, cơ sở vật chất, kinh tế nghèo nàn, văn hóa - xã hội chậm phát triển, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, sau chặng đường hơn 20 năm nỗ lực phấn đấu, thành phố Ninh Bình đã đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực, hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật được quan tâm đầu tư xây dựng và nâng cấp, chất lượng cuộc sống của người dân đô thị được nâng lên.
Đặc biệt, với sự quan tâm của tỉnh, sự ủng hộ, giúp đỡ của các sở, ban, ngành, huyện, thị xã trong tỉnh và các đô thị bạn, Thành phố đã thực hiện thắng lợi lộ trình nâng cấp đô thị: năm 2005, thị xã Ninh Bình được Bộ Xây dựng công nhận là đô thị loại III và năm 2007 được Chính phủ công nhận là thành phố.
Đến nay, thành phố Ninh Bình đã có bước phát triển toàn diện trên tất cả các lĩnh vực: Thành phố được mở rộng với quy mô gần 50 km2, dân số trên 13 vạn người, 14 đơn vị hành chính (11 phường và 3 xã); kinh tế duy trì tăng trưởng khá, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hằng năm đạt trên 15%. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; thương mại, dịch vụ, du lịch phát triển mạnh, chiếm tỷ trọng lớn (50,5%), nông nghiệp chỉ còn chiếm 1%. Từ năm 2010, thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố đã vượt ngưỡng 1.000 tỷ đồng, hằng năm đóng góp trên 40% ngân sách tỉnh.
Năm 2013, trong điều kiện kinh tế chung cả nước khó khăn, thị trường bất động sản suy giảm, song thu ngân sách thành phố vẫn vượt kế hoạch đề ra. Văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, đời sống nhân dân ổn định, nhiều mặt được cải thiện, an sinh xã hội đạt thành tích xuất sắc. Toàn thành phố chỉ còn 196 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 0,62%, có 5 phường/14 phường, xã không còn hộ nghèo. Lĩnh vực y tế, giáo dục ngày càng phát triển hơn. Công tác quản lý đô thị được tập trung đầu tư bằng nhiều nguồn lực, góp phần làm thay đổi kiến trúc cảnh quan đô thị, thành phố Ninh Bình thực sự sáng - xanh - sạch - đẹp hơn.
Quốc phòng - an ninh ngày càng được tăng cường; an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội được giữ vững và ổn định. Công tác xây dựng Đảng có sự chuyển biến tích cực trên cả 3 mặt chính trị, tưởng và tổ chức. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng được nâng lên. Hoạt động và hiệu lực quản lý của chính quyền các cấp có sự chuyển biến rõ nét. Hoạt động của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội, hội quần chúng ngày càng hiệu quả, thiết thực.
Với những kết quả đã đạt được, ngày 20/5/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 729/QĐ-TTg công nhận thành phố Ninh Bình là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Ninh Bình. Đây là mốc son và là thời điểm có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với thành phố Ninh Bình trong quá trình xây dựng và phát triển, khẳng định vị thế trung tâm của tỉnh, đồng thời sẽ tạo ra động lực mới để Thành phố phát triển hơn nữa và góp phần tích cực để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.
Trong thời gian tới, tuy có nhiều thời cơ, thuận lợi với vai trò, vị thế của đô thị loại II, song cũng đặt ra không ít khó khăn, thách thức. Phát huy những thành tựu, kết quả đã đạt được, Đảng bộ, nhân dân thành phố Ninh Bình quyết tâm xây dựng thành phố có những bước phát triển mạnh mẽ và vững chắc, hướng tới thành phố du lịch văn minh, hiện đại, là điểm đến thực sự ấn tượng của du khách trong nước và quốc tế. Về phát triển kinh tế, thành phố tiếp tục huy động mạnh mẽ các nguồn lực, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế nhanh và bền vững; tạo bước đột phá về chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng nhanh tỷ trọng dịch vụ, đưa du lịch sớm trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Phát huy tiềm năng, lợi thế về phát triển du lịch, trong thời gian tới Thành phố tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư trong và ngoài nước triển khai các dự án kinh doanh khách sạn, nhà hàng, siêu thị và dịch vụ vui chơi, giải trí cao cấp; đẩy nhanh việc quy hoạch để hình thành các khu ẩm thực, phố đi bộ, chợ đêm, chợ hoa, gắn với xây dựng phong cách ứng xử văn hóa trong kinh doanh, tạo ấn tượng tốt đẹp đối với khách du lịch khi về Ninh Bình. Đồng thời tích cực khai thác mọi tiềm năng, thế mạnh để phát triển công nghiệp sạch, tiểu thủ công nghiệp truyền thống, thương mại, du lịch, dịch vụ và kinh tế hộ gia đình; gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Cùng với đẩy mạnh phát triển kinh tế, Thành phố tập trung nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả các hoạt động văn hóa - xã hội, giáo dục - đào tạo, chăm sóc sức khỏe nhân dân; duy trì thực hiện tốt công tác đảm bảo an sinh xã hội; tạo sự chuyển biến rõ nét về nếp sống văn minh đô thị, phong cách ứng xử văn hóa, để lại ấn tượng tốt đẹp đối với du khách trong nước và quốc tế khi đến thành phố Ninh Bình.
Tiếp tục tập trung cao cho công tác chỉnh trang đô thị, huy động mọi nguồn lực để đầu tư nâng cấp kết cấu hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng xã hội một cách đồng bộ, hiện đại, cảnh quan đô thị sáng - xanh - sạch - đẹp hơn theo định hướng tiêu chí đô thị loại I. Giữ vững an ninh chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, xây dựng thế trận an ninh nhân dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân vững mạnh. Tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng. Đẩy mạnh cải cách hành chính, cải cách tư pháp nhằm xây dựng bộ máy chính quyền hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
Kỷ niệm 60 năm ngày giải phóng thành phố Ninh Bình (30/6/1954 - 30/6/2014) và đón nhận Quyết định công nhận thành phố đô thị loại II là dịp để các cấp, các ngành, mỗi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tỉnh Ninh Bình nói chung, thành phố Ninh Bình nói riêng tự hào về lịch sử cách mạng vẻ vang của quê hương Ninh Bình, phấn khởi trước những thành tựu to lớn đã đạt được. Đồng thời càng thấy rõ hơn trách nhiệm lớn lao là phải quyết tâm xây dựng thành phố Ninh Bình - thành phố anh hùng bên "núi Thúy, sông Vân lịch sử" tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ, hướng tới thành phố du lịch văn minh, hiện đại, là điểm đến thật sự ấn tượng của du khách quốc tế và mọi miền Tổ quốc.
Nguyễn Văn Tỉnh
(TVTU, Bí thư Thành ủy Ninh Bình)