Ninh Bình làm chủ công nghệ, đảm bảo nguồn giống Ba ba gai chất lượng cao
Thứ Ba, 04/11/2025, 10:32
Zalo
Ba ba gai là một loài thủy sản đặc sản được săn đón trên thị trường cao cấp nhờ vào giá trị dinh dưỡng và chất lượng thịt hảo hạng. Tuy nhiên, tại Ninh Bình, việc phát triển loài này đã phải đối mặt với nhiều trở ngại do đây là loài ba ba khó nhân giống, thời gian nuôi kéo dài, và quy trình chăm sóc phức tạp.
Những mẻ Ba ba gai giống đầu tiên được sản xuất thành công tại Công ty TNHH Sản xuất và Xây dựng Thành Châu.
Giải quyết bài toán con giống
Nhằm tạo ra bước ngoặt chiến lược và mở ra hướng đi tiềm năng cho phân khúc thủy sản cao cấp, Dự án “Ứng dụng khoa học và công nghệ xây dựng mô hình sản xuất giống và nuôi Ba ba gai (Palea steindachneri) thương phẩm tại tỉnh Ninh Bình” đã được triển khai. Dự án này có mục tiêu trọng tâm là làm chủ công nghệ để giải quyết triệt để vấn đề con giống.
Dự án do Công ty TNHH Sản xuất và Xây dựng Thành Châu tại xã Bình Minh chủ trì, với sự chuyển giao công nghệ từ Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Thời gian thực hiện kéo dài từ cuối năm 2022 đến tháng 11/2025, nằm trong khuôn khổ Chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Kỹ sư thủy sản Vũ Thị Hiên, Trung tâm Khuyến nông và xúc tiến thương mại, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chủ nhiệm dự án cho biết: Nhận thấy ba ba gai là đối tượng đem lại giá trị kinh tế cao, những năm gần đây, trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã có một số hộ dân đưa vào ương nuôi thí điểm. Tuy nhiên, do nguồn giống hạn chế, phải nhập từ các tỉnh ngoài, bên cạnh đó, đa phần các hộ dân nuôi theo kinh nghiệm, chưa áp dụng quy trình khoa học công nghệ bài bản nên ba ba gai có tỷ lệ sống thấp, tốc độ lớn chậm, chưa tạo ra được nhiều sản phẩm hàng hóa trên thị trường... Chính bởi vậy ở dự án này, chúng tôi tập trung giải quyết cùng lúc 3 vấn đề cốt yếu. Thứ nhất là tiếp nhận và làm chủ các quy trình công nghệ sản xuất giống, tạo ra được con giống ba ba gai chất lượng, giá thành hợp lý ngay tại địa phương. Thứ hai là xây dựng được mô hình nuôi thương phẩm, đảm bảo ba ba có tỷ lệ sống cao, lớn nhanh, đồng đều, chất lượng, an toàn thực phẩm. Thứ ba là đào tạo được đội ngũ kỹ thuật viên am hiểu sâu và thực hành thành thạo quy trình kỹ thuật để làm nhân tố giúp chuyển giao nhanh các khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất.
Chọn và thả giống Ba ba gai bố mẹ.
Là một đơn vị có kinh nghiệm trong lĩnh vực chăn nuôi thủy sản, tuy nhiên, trước đối tượng nuôi mới, Công ty TNHH Sản xuất và Xây dựng Thành Châu cũng đã gặp không ít những thách thức. Để đảm bảo dự án thành công, Công ty đã tập trung toàn lực trong việc chuẩn bị cơ sở vật chất, nhân lực bao gồm 2.000 m² ao nuôi phục vụ ương dưỡng ba ba bố mẹ. Sau khi thực hiện thả ba ba gai bố mẹ xong vào cuối tháng 10/2023, đàn ba ba gai bố mẹ được chăm sóc, phòng bệnh và cho ăn đầy đủ, môi trường nước ao nuôi liên tục được kiểm tra theo dõi nhiệt độ, pH, độ trong... để điều chỉnh cho phù hợp.
Song song với quy trình ương dưỡng ba ba giống chia thành 3 giai đoạn để tối ưu hóa môi trường sống, các kỹ thuật viên đã trực tiếp tham gia tiếp nhận và ứng dụng quy trình nuôi tiên tiến, bao gồm kỹ thuật ấp nở bán công nghiệp có điều chỉnh độ ẩm và nhiệt độ nghiêm ngặt. Nhờ quá trình ứng dụng khoa học công nghệ liên tục và theo dõi sát sao, dự án đã sản xuất thành công 12.000 ba ba giống đạt tiêu chuẩn chất lượng, với trọng lượng trung bình 100-120 gram/con.
Thành công này có ý nghĩa quyết định: Ninh Bình lần đầu tiên hoàn toàn chủ động được nguồn con giống ba ba gai chất lượng cao, chấm dứt tình trạng phụ thuộc vào bên ngoài, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và giảm chi phí đầu vào cho người nuôi.
Hiệu quả kinh tế cao và định hướng phát triển bền vững
Cùng với thành công về con giống, mô hình nuôi thương phẩm cũng đạt được những chỉ tiêu ấn tượng tại thời điểm nghiệm thu. Trên tổng diện tích 4.000 m² (bao gồm ao nuôi tại công ty và tại hai hộ dân tham gia), ba ba thương phẩm đã đạt trọng lượng trung bình trên 2,2 kg/con sau 30 tháng nuôi, với tỷ lệ sống đạt trên 85%. Tổng sản lượng ba ba gai thương phẩm đạt 8 tấn, tương đương năng suất 20 tấn/ha, khẳng định tiềm năng kinh tế vượt trội khi ứng dụng công nghệ.
Chuyên gia đến từ Học viện Nông nghiệp Việt Nam tập huấn kỹ thuật nuôi Ba ba gai cho bà con nông dân địa phương.
Đặc biệt, dự án đã triển khai quy trình nuôi theo hướng bền vững. Thức ăn được bổ sung men tiêu hóa, vitamin và chất bám dính để hạn chế tối đa tan rã gây ô nhiễm. Việc sử dụng chế phẩm vi sinh để làm sạch nước ao định kỳ đã giúp kiểm soát dịch bệnh, đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn, rất phù hợp với định hướng phục vụ thị trường cao cấp và du lịch trải nghiệm sinh thái.
Thành công của dự án không chỉ dừng lại ở con số, mà còn tạo ra cú hích chiến lược cho ngành thủy sản Ninh Bình theo định hướng tái cơ cấu. Dự án đã đào tạo được 10 kỹ thuật viên am hiểu sâu và tập huấn cho 100 lượt người dân, xây dựng lực lượng nòng cốt kỹ thuật tại địa phương.
Bà Vũ Thị Hiên chia sẻ: “Chúng tôi vô cùng tự hào vì đã hoàn thành đúng và vượt các chỉ tiêu đề ra. Việc làm chủ công nghệ không chỉ tạo ra con giống chất lượng mà còn sẵn sàng nhân rộng mô hình, đảm bảo tính bền vững và khả năng lan tỏa của dự án trong toàn tỉnh.”
Ông Nguyễn Minh Thuận, một hộ nông dân tham gia mô hình, bày tỏ: “Trước đây rủi ro vì con giống bấp bênh, nhưng tham gia dự án, chúng tôi được cung cấp con giống tốt và hướng dẫn kỹ thuật từ A đến Z theo quy trình khoa học. Lứa ba ba thương phẩm này chắc chắn sẽ mang lại thu nhập lớn, ổn định cuộc sống". Ông khẳng định đây là sự thay đổi hoàn toàn về tư duy sản xuất nông nghiệp tại địa phương, hướng tới sản xuất hàng hóa giá trị cao.
Dự án sản xuất giống và nuôi Ba ba gai đã khẳng định vai trò thành công của mình, mở ra hướng đi đầy triển vọng, giúp Ninh Bình khai thác triệt để tiềm năng mặt nước, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, và tiến tới hiện đại hóa, phát triển bền vững ngành nông nghiệp tỉnh.