Ninh Bình hướng tới nông thôn mới hài hòa với đô thị-Tầm nhìn và cách làm

Phóng viên (P.V): Thưa đồng chí, việc tỉnh Ninh Bình được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM năm 2024 có ý nghĩa như thế nào đối với địa phương, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay?

Đồng chí Trần Nhật Lam: Ngày 31/5/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1058/QĐ-TTg công nhận tỉnh Ninh Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực bền bỉ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị trong chỉ đạo, cùng với sự đồng lòng, chung sức của người dân Ninh Bình suốt 15 năm qua để hoàn thành các mục tiêu đề ra. Như vậy, Ninh Bình đã trở thành địa phương thứ hai, cùng với Trà Vinh, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới theo bộ tiêu chí quốc gia giai đoạn mới 2021-2025.

Tính cả 5 tỉnh đã đạt chuẩn ở giai đoạn trước (2016- 2020) là Nam Định, Đồng Nai, Hà Nam, Hưng Yên, và Hải Dương, đến nay cả nước đã có tổng cộng 7 đơn vị cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM (gồm Nam Định, Đồng Nai, Hà Nam, Hưng Yên, Hải Dương, Trà Vinh và Ninh Bình).

Quyết định công nhận của Thủ tướng Chính phủ không chỉ là một cột mốc mang ý nghĩa chính trị và thực tiễn lớn lao, mà còn là lời khẳng định cho phương thức và cách làm tiên phong của Ninh Bình trong xây dựng nông thôn hài hòa với phát triển đô thị. Điều này được thực hiện trên cơ sở bảo vệ, tôn tạo và phát triển bền vững các nguồn lực văn hóa, giá trị bản sắc địa phương, cùng lợi thế cảnh quan thiên nhiên.

Thành quả này một lần nữa khẳng định Ninh Bình đã thành công trong việc triển khai các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn theo hướng toàn diện, hiện đại và bền vững nói chung, đồng thời phát huy hiệu quả vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM nói riêng. Đây cũng là nền tảng vững chắc để Ninh Bình tự tin bước sang một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Việc được công nhận tỉnh NTM không chỉ là phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của chính quyền, người dân và doanh nghiệp, mà còn là động lực mạnh mẽ để Ninh Bình tiếp tục phấn đấu, trở thành hình mẫu tiêu biểu về xây dựng NTM hài hòa với phát triển đô thị trong thời gian tới.

P.V: Từ góc độ của Trung ương, đồng chí đánh giá Ninh Bình có những lợi thế và tiềm năng đặc biệt nào so với các địa phương khác trong cả nước để phát triển NTM bền vững?

Đồng chí Trần Nhật Lam: Ninh Bình có nhiều lợi thế đặc biệt để triển khai xây dựng NTM một cách toàn diện, hiệu quả và bền vững.

Đầu tiên, tỉnh sở hữu điều kiện tự nhiên phong phú: từ đồi núi, đồng bằng đến vùng trũng và ven biển. Đặc biệt, khu vực ven biển Kim Sơn với đường bờ biển dài 18 km, lấn biển thêm 80-100m mỗi năm, tạo ra khoảng 140-168 ha đất canh tác mới, là tài nguyên quý giá để phát triển nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản ven biển.

Thứ hai, vị trí địa lý chiến lược của Ninh Bình là điểm giao thoa giữa ba vùng kinh tế lớn (vùng Thủ đô, duyên hải Bắc Bộ và duyên hải Bắc Trung Bộ). Hệ thống giao thông đa dạng bao gồm Quốc lộ 1A, cao tốc Bắc-Nam, đường sắt Bắc-Nam và đường thủy sông Đáy, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và kết nối phát triển nông thôn-đô thị.

Thứ ba, Ninh Bình có tiềm năng du lịch nông thôn rất lớn. Với 1.821 di tích lịch sử-văn hóa (81 di tích cấp quốc gia, 3 di tích quốc gia đặc biệt) và các điểm đến nổi tiếng như Tràng An, Tam Cốc-Bích Động, Vườn quốc gia Cúc Phương, Vân Long, tỉnh đón khoảng 8 triệu lượt khách và đạt doanh thu gần 8.900 tỷ đồng mỗi năm. Đây là lợi thế đặc trưng để phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn và du lịch sinh thái gắn với văn hóa cộng đồng trong xây dựng NTM.

Cuối cùng và quan trọng nhất, nguồn lực con người là lợi thế then chốt của Ninh Bình. Người dân cần cù, chịu khó, có ý thức tự lực vươn lên và tinh thần sáng tạo. Nhờ đó, từ một tỉnh có kết quả NTM ở mức trung bình đầu giai đoạn 2016-2020, Ninh Bình đã bứt phá mạnh mẽ, trở thành một trong những tỉnh đầu tiên trên cả nước hoàn thành nhiệm vụ này, tạo tiền đề vững chắc cho quá trình phát triển kinh tế-xã hội nói chung và mục tiêu xây dựng NTM nói riêng.

P.V: Trong quá trình xây dựng NTM, những dấu ấn đặc biệt hay cách làm sáng tạo nào của Ninh Bình đã được Trung ương đánh giá cao và có tiềm năng để nhân rộng ra các địa phương khác trên cả nước, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Nhật Lam: Một trong những dấu ấn đặc biệt của Ninh Bình trong xây dựng NTM là khả năng huy động sức mạnh tổng hợp từ cả hệ thống chính trị và cộng đồng dân cư. Sự vào cuộc đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở, cùng với vai trò chủ thể của người dân, tổ chức tôn giáo và doanh nghiệp, đã tạo nên sự đồng thuận cao. Việc lấy ý kiến Nhân dân luôn đạt tỷ lệ cao, đảm bảo tính bền vững và thực chất của chương trình.

Trong sản xuất nông nghiệp, Ninh Bình nổi bật với nhiều mô hình liên kết chuỗi giá trị ứng dụng công nghệ cao hiệu quả, điển hình như mô hình trồng và tiêu thụ dứa của Công ty Cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao hay mô hình liên kết trồng lúa nếp cau chất lượng cao tại huyện Kim Sơn. Những mô hình này đã góp phần giảm rủi ro thị trường, hình thành các vùng chuyên canh ổn định, từ đó nâng cao thu nhập và làm giàu cho nông dân.

Ninh Bình cũng thể hiện tầm nhìn chiến lược qua việc phát triển hài hòa giữa công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Năm 2024, cơ cấu kinh tế đã dịch chuyển tích cực với công nghiệp-xây dựng chiếm 41,3%, dịch vụ 48,6% và nông-lâm-thủy sản là 10,1%. Điều này cho thấy định hướng đúng đắn trong việc khai thác hài hòa các lĩnh vực tiềm năng để hỗ trợ nhau cùng phát triển.

Song song với phát triển kinh tế, tỉnh luôn chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa gắn với bảo vệ cảnh quan môi trường nông thôn. Nhiều mô hình sáng tạo như “Ngõ, phố xanh-sạch-đẹp”, “Tuyến đường hoa”, “Tuyến đê kiểu mẫu”, “Phân loại và xử lý rác thải tại hộ bằng men vi sinh” đã được triển khai và lan tỏa. Đây là những tác động kép, vừa cải thiện môi trường sống, tăng giá trị khai thác du lịch, vừa nâng cao chất lượng sống của cư dân nông thôn, được nhiều địa phương khác đến học hỏi.

P.V: Thời gian tới, 3 tỉnh Ninh Bình, Nam Định và Hà Nam sẽ sáp nhập, đồng chí nhận định “tỉnh Ninh Bình mới” cần tập trung vào những giải pháp nào để tiếp tục phát huy tiềm năng, lợi thế, thúc đẩy và nâng cao chất lượng xây dựng NTM, đặc biệt là hiện thực hóa mục tiêu trở thành hình mẫu tiêu biểu về NTM hài hòa với phát triển đô thị?

Đồng chí Trần Nhật Lam: Ninh Bình được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM sau so với Nam Định và Hà Nam nhưng đây là cơ hội để Ninh Bình rà soát, hoàn thiện hệ thống hạ tầng và chuẩn hóa bền vững các tiêu chí, đặc biệt trong bối cảnh bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 cao hơn về mọi mặt. Với lợi thế sẵn có từ sự phát triển mạnh mẽ của du lịch, công nghiệp, Ninh Bình có nhiều dư địa để tổ chức không gian phát triển và sắp xếp đơn vị hành chính sau sáp nhập.

Để phát huy tối đa tiềm năng và hướng tới mục tiêu lớn hơn, vững chắc hơn trong bối cảnh vươn mình của dân tộc, Ninh Bình cần tập trung vào một số định hướng lớn như: Phát triển hài hoà, bình đẳng giữa đô thị và nông thôn, tiếp tục hoàn thiện đồng bộ hệ thống hạ tầng sản xuất hiện đại, phát triển kinh tế nông thôn và nông nghiệp xanh theo hướng tuần hoàn. Hiện đại hoá nông thôn gắn với bản sắc, giữ gìn giá trị cảnh quan, văn hóa truyền thống để tạo nên không gian sống NTM độc đáo. Đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp.

Phát triển kinh tế đi đôi với bảo tồn văn hóa. Phát huy các giá trị văn hóa bản địa để phục vụ hiệu quả cho phát triển du lịch, tạo nên sức mạnh mềm và liên kết hữu cơ cho nông thôn “Ninh Bình mới” giàu bản sắc. Đầu tư đồng bộ hạ tầng, bao gồm giao thông, viễn thông, thương mại điện tử, đồng thời đẩy mạnh bảo vệ môi trường, giữ vững an ninh trật tự và an toàn xã hội. Mục tiêu là tạo ra một không gian nông thôn hài hòa, không mất đi bản sắc, giúp người dân tiếp cận đầy đủ tiện ích hiện đại, biến nông thôn thành nơi đáng sống và đáng trở về.

P.V: Trân trọng cảm ơn đồng chí!