Anh Đinh Văn Bình, thôn Thượng Đồng, xã Văn Phong xót xa tâm sự: Không ngờ mùa mưa lũ năm nay lại đến sớm như vậy, ngay trong đêm 7/5 trên địa bàn mưa lớn liên tiếp xảy ra, chỉ sau một ngày toàn bộ diện tích lúa và hoa màu của thôn anh đã bị ngập sâu. Riêng gia đình anh có hơn một mẫu bị ngập chìm trong nước. Gia đình anh Bình là một trong nhiều hộ ngay từ đầu vụ được hỗ trợ để phát triển sản xuất giống lúa cao sản, lúa đang phát triển tốt, nếu mưa lũ không xảy ra thì năng suất ước đạt gần 3 tạ/sào, đến nay chỉ còn khoảng trên dưới 30% nhưng đã bị mộng do lúa ngập sâu trong nước nhiều ngày. Gia đình anh cố gắng thu hoạch vớt vát không hi vọng ăn được mà chỉ để chăn nuôi. Chị Nguyễn Thị Tươi (thôn Phú Lâm, xã Văn Phú) nói trong nước mắt: "Gia đình tôi có 6 khẩu trông chờ vào 1 mẫu ruộng, nếu được mùa gia đình sẽ thu hoạch được 2 tạ/ sào, nhưng lũ tiểu mãn đến sớm làm toàn bộ diện tích lúa đã bị ngập chìm, đến nay thu hoạch lúa về cũng chỉ dùng làm thức ăn cho lợn".
Đồng chí Mai Văn Luận, Phó chủ tịch UBND huyện Nho Quan cho biết: Từ đêm ngày 7/5, trên địa bàn huyện Nho Quan liên tiếp có mưa lớn tạo ra lũ tiểu mãn sớm hơn dự báo với thời gian gần 20 ngày gây nhiều thiệt hại về người và của. Mưa lũ làm thiệt hại 1 người; ngập hơn 3 nghìn ha lúa đông xuân; 328,4ha ngô, 437,3ha lạc, 143ha sắn,...một số xã có nhiều diện tích thiệt hại nặng như Quỳnh Lưu, Đức Long, Lạc Vân, Văn Phú, Phú Lộc,... Mưa lớn đã gây ra lũ quét ở các xã vùng cao Cúc Phương, Kỳ Phú và làm sạt lở 1,5km bờ vùng và đê với khối lượng 5000m3, một số tuyến đường giao thông bị hư hỏng. Tổng giá trị thiệt hại ước tính trên 50 tỷ đồng.
Trước tình hình trên, Huyện đã tổ chức các đoàn công tác xuống địa bàn, bám sát cơ sở nắm tình hình, khắc phục hậu quả, tập trung chống úng và thu hoạch lúa theo phương châm " xanh nhà hơn già đồng", đồng thời Ban chỉ huy PCLB huyện bám sát địa bàn chỉ đạo các xã và bà con nông dân ra đồng thu hoạch nhanh diện tích lúa chín, huy động 1.120 lượt người gồm các lực lượng quân đội, công an, lực lượng xung kích ở các xã không bị ảnh hưởng hỗ trợ các xã bị ảnh hưởng nặng, chống tràn các tuyến bờ vùng và giúp dân gặt lúa.
Đến nay toàn huyện đã gặt được 1.776ha lúa chín (trong đó diện tích lúa ngoài đê là 645ha) và gặt 738ha/1.931,5ha diện tích lúa ngập trắng. Mặc dù nông dân đã tích cực triển khai thu hoạch nhưng do thời gian bị ngập sâu trong nước nhiều ngày nên ảnh hưởng nặng tới năng suất chất lượng, như vùng diện tích lúa ngập trắng bị ảnh hưởng giảm năng suất trên 70% là 415ha, diện tích bị ảnh hưởng giảm năng suất từ 40-70% là 323ha.
Xử lý, tu bổ đoạn đê trên tuyến đê tả Hoàng Long bị sạt lở.
Huyện cũng chỉ đạo các xã, thị trấn phối hợp với Đội khai thác công trình thủy lợi huy động máy bơm chống úng bảo vệ lúa mầu (tổng số máy bơm 81/25 trạm hoạt động chống úng), tăng cường kiểm tra đồng ruộng, tháo nước đệm; đồng thời huy động lực lượng giải tỏa đất đá do sạt lở đảm bảo giao thông, khắc phục hiện tượng lũ quét, thu dọn vệ sinh môi trường của trường tiểu học Cúc Phương,...Chỉ đạo phòng Nông nghiệp và PTNT, Ban chỉ huy PCLB &TKCN huyện theo dõi nắm chắc địa bàn, diễn biến thời tiết, mực nước sông, báo cáo thường xuyên để UBND huyện chỉ đạo kịp thời, đồng thời Chi nhánh điện phải cấp điện thường xuyên cho các trạm bơm hoạt động, phục vụ chống úng kịp thời.
Hiện nay khó khăn trước mắt với Nho Quan là phải lo cứu đói cho dân bị thiệt hại do mưa lũ, tiếp đến là các biện pháp tiêu úng nội địa của huyện. Do các công trình tiêu úng nội địa trên nhiều địa bàn còn thiếu và yếu (tổng 33 trạm bơm lớn nhỏ, công suất từ 4-5 nghìn m3/h trở lên, một số công trình trạm bơm được xây dựng từ lâu nay đã xuống cấp như trạm bơm Muôi, trạm bơm Rồng... chưa đáp ứng được cho công tác tưới tiêu.
Mặt khác, Nho Quan còn hệ thống sông Bến Đang nạo vét còn dở dang không được khơi thông nên chưa đảm bảo tiêu úng được cho các xã vùng Hữu Ngạn sông Hoàng Long nên khi mưa lũ về gây nhiều thiệt hại làm ảnh hưởng đến đời sống người dân... Đây mới chỉ là đợt mưa lũ đầu mùa trong năm, theo dự báo thời tiết khí tượng thủy văn thì trong thời gian tới tình hình thời tiết diễn biến rất phức tạp, đòi hỏi người dân nêu cao tinh thần cảnh giác, cùng huyện triển khai có hiệu quả các phương án PCLB&TKCN, sớm khắc phục mọi khó khăn để đảm bảo cuộc sống, góp phần đảm bảo cho công tác PCLB trong thời gian tới phát huy hiệu quả.
Bài, ảnh: Đức Lam