Nhiều thách thức trong xuất khẩu lao động năm 2020

Hoàn thiện mọi thủ tục, nộp xong mức phí trên 100 triệu đồng để cho cậu con trai duy nhất Hoàng Công Huy đi XKLĐ ở Nhật Bản, giờ đây gia đình bà Bùi Thị Thúy, ở thôn Yên Ninh, xã Yên Quang (huyện Nho Quan) như ngồi trên đống lửa. Nếu theo lịch của công ty thực hiện XKLĐ, thì Huy đã bay vào ngày 16/3, nhưng do tình hình dịch bệnh Covid-19, nên lịch bay đã rời lại.

Bà Thúy thở dài, vợ chồng bà đều làm nông nghiệp, cuộc sống hết sức khó khăn. Huy là con trai duy nhất trong gia đình, vợ chồng tôi đều mong muốn cháu có được cuộc sống khấm khá hơn. Sau khi học xong THPT, cháu đi làm ở khá nhiều nơi nhưng đều không ổn định. Gia đình quyết định cho cháu đi lao động có thời hạn ở Nhật Bản với nghề xây dựng.

Để tham gia được vào đơn hàng này, cháu đã vượt qua các vòng thi tay nghề, thi tiếng. Gia đình tôi vay 100 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện để đủ kinh phí cho cháu đi xuất khẩu. Mọi công tác chuẩn bị đã sẵn sàng, tuy nhiên ngày bay thì vẫn chưa biết đến khi nào... Gia đình tôi rất sốt ruột vì con chưa thể đi được, mà tiền trả lãi ngân hàng thì vẫn phải thực hiện.

Sau 5 năm đi lao động ở nước Nga, vợ chồng chị Nguyễn Thị Thanh Nguyệt, thôn 2, xã Lạc Vân (huyện Nho Quan) về nước, xây dựng được ngôi nhà khang trang, ổn định cuộc sống. Tuy vậy, với mong muốn tích cóp thêm số vốn để phát triển kinh tế, chị Nguyệt quyết định đi XKLĐ thêm một thời gian nữa. Chị Nguyệt đã tham gia dự thi tay nghề cho một đơn hàng may cho thị trường Nhật Bản. "Với tay nghề ổn, tôi đã vượt qua hàng chục lao động khác để dành một "vé" trong đơn hàng đi Nhật Bản lần này.

Lẽ ra, bây giờ tôi bước vào giai đoạn học tiếng Nhật trong thời gian 6 tháng trước khi bay sang Nhật Bản vào tháng 11/2020. Tuy nhiên, do tình hình dịch bệnh Covid-19, việc học tập đã bị hoãn, chưa biết đến khi nào mới được tổ chức lại. Lịch bay của tôi chắc chắn sẽ phải lùi lại"- chị Nguyệt nói. Trong thời gian này, chị Nguyệt chủ động tìm hiểu và đăng ký học trực tuyến để dần tích lũy kiến thức.

Nho Quan là đơn vị được giao chỉ tiêu XKLĐ cao nhất của tỉnh, với 270 chỉ tiêu. Để thực hiện được chỉ tiêu này, ngay từ đầu năm, huyện đã chỉ đạo các ngành, các xã, thị trấn thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, tuyển lao động cho công tác XKLĐ. Từ đầu năm đến nay, huyện Nho Quan có 13 người làm thủ tục hợp đồng vay vốn từ Ngân hàng chính sách để đi XKLĐ với mức vay từ 50-100 triệu đồng, tham gia chủ yếu vào thị trường lao động Nhật Bản, Hàn Quốc.

Hiện có 10 người đã xuất cảnh, còn 3 trường hợp đã được giải ngân nhưng chưa thể bay do tình hình dịch bệnh Covid-19. Tại các xã, thị trấn, mặc dù có nhiều người đăng ký đi XKLĐ đã hoàn thành việc thi tay nghề nhưng việc học ngoại ngữ tại các trung tâm bị dừng, người lao động chờ dịch ổn định mới tập trung lại.

Theo chị Trần Thị Hòa, công chức Văn hóa - Xã hội xã Lạc Vân (huyện Nho Quan), mặc dù tình hình dịch bệnh khiến công tác XKLĐ tạm dừng, nhưng chúng tôi xác định rõ, đây chỉ là tình huống tạm thời, trong khi đó XKLĐ là cả một quá trình chuẩn bị.

Trước mắt, chúng tôi vẫn tiếp tục lựa chọn phương pháp tuyên truyền phù hợp, an toàn để tuyên truyền cho người dân hiểu lợi ích của công tác XKLĐ và có quá trình chuẩn bị, tích lũy kiến thức ngoại ngữ, kỹ năng nghề, sẵn sàng tham gia dự tuyển các đơn hàng ở thị trường lao động chất lượng cao.

Đối với huyện Yên Mô, chỉ tiêu đưa 190 lao động đi xuất khẩu năm nay cũng được xem là thử thách khó. Ông Bùi Văn Vợi, Trưởng phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện Yên Mô cho biết: Đầu năm là thời điểm nhiều lao động đi xuất khẩu nhất trong năm khi các thủ tục đã được hoàn thiện từ cuối năm trước. Đây cũng là dịp nhiều công ty, đơn vị làm công tác tuyển dụng lao động đi xuất khẩu về địa phương để tuyên truyền, tư vấn cho người lao động.

Nếu những năm trước, vào thời điểm này có từ 5-7 doanh nghiệp về thực hiện tuyên truyền XKLĐ thì năm nay mới chỉ có 1 doanh nghiệp đăng ký, tuy nhiên do dịch bệnh, tránh tụ tập đông người nên địa phương chưa đồng ý. Với tình hình này, công tác XKLĐ sẽ gặp khó khăn.

Tuy nhiên, một thuận lợi ở Yên Mô đó là các xã, thị trấn đều xác định XKLĐ là con đường giải quyết việc làm hiệu quả nên rất quan tâm cho công tác này. ở thời điểm hiện tại, huyện Yên Mô cố gắng bằng nhiều cách tuyên truyền, vận động để người lao động học nghề, học ngoại ngữ nâng cao trình độ, từ đó có nguồn lao động chất lượng cao cho xuất khẩu. Lao động muốn đi XKLĐ vẫn đăng ký, huyện sẽ tiếp nhận, nhưng phải chờ khi nào có chủ trương chung thì thực hiện theo.

Mục tiêu của tỉnh Ninh Bình trong năm 2020 là sẽ đưa 1.400 lao động đi xuất khẩu. Tuy nhiên, hiện tại, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cũng đã chỉ đạo tạm dừng đưa lao động đi làm việc ở các nước có dịch Covid-19. Trong khi đó, thị trường mà tỉnh đang hướng tới là Nhật Bản và Hàn Quốc đều đã xuất hiện dịch bệnh.

Theo lãnh đạo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, dù khởi động khó khăn do tình hình chung, nhưng tỉnh ta vẫn xác định tập trung cho công tác XKLĐ. Thời điểm hiện nay tuy khó khăn để lao động xuất cảnh, song lại là "giai đoạn vàng" để tạo nguồn lao động, giúp người lao động có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi các thị trường lao động khơi thông trở lại.

Bởi theo tính toán, mỗi lao động khi muốn đi làm tại các thị trường lao động chất lượng như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan hay các nước Trung Đông đều phải qua quá trình đào tạo hơn 6 tháng. Ngoài ra, sau đào tạo còn phải chờ đợi đơn hàng từ doanh nghiệp ở nước bạn rồi mới đưa được lao động xuất cảnh. Thế nên việc đào tạo cũng cần được tiến hành từ bây giờ, để khi tình hình dịch bệnh ổn định  sẵn sàng có đủ nguồn lao động xuất cảnh.

Do đó, các địa phương cần tuyên truyền để tạo nguồn, đồng thời hướng dẫn người lao động có nhu cầu đi xuất khẩu chủ động học nghề, ngoại ngữ để có đủ điều kiện, sẵn sàng tham gia dự thi và trúng tuyển vào các đơn hàng đòi hỏi chất lượng cao. Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cũng sẽ tạo điều kiện tốt nhất để doanh nghiệp XKLĐ đến các địa phương phối hợp tuyển dụng và đào tạo lao động phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.

Bài, ảnh: Đào Hằng