Nghệ thuật múa lân ở Phú Lộc

Đồng chí Lê Minh Tân, Bí thư Chi bộ thôn Hàm Rồng, người khởi phát đưa múa lân về thôn và duy trì đến nay đã hơn 20 năm, là Đội trưởng đội lân của thôn cho biết: Môn nghệ thuật múa lân đòi hỏi người diễn phải nhanh nhạy trong các động tác. Trong bài biểu diễn, người múa đầu lân là người có nghệ thuật múa điêu luyện nhất bởi nó cần sự thông minh, dứt khoát và có sức khỏe tốt. Trong bài múa lân các vai diễn có tên gọi khác nhau tương ứng với những điệu múa, động tác và được sắp xếp theo trình tự nhất định. Khi biểu diễn, điều tiên quyết để đội lân đi vào lòng khán giả đó là các thành viên trong đội phải thể hiện được nhiều kỹ thuật khó như nhào lộn, leo cột, sự hài hước, tếu táo của các nhân vật trong bài lân như chú khỉ tinh nghịch bắt chấy bắt rận cho lân, chú heo vui vẻ, ông địa xuề xòa, tươi tỉnh, chú tễu hài hước đánh thức lân đang ngủ… Đội lân thường có từ 15-20 người thay nhau biểu diễn các vai múa đầu lân ở trung tâm, bên cạnh có 1 người gánh để xin phần thưởng của gia chủ tượng trưng cho phước lành, lộc thọ; hai bên có từ 2 con giáp như khỉ và lợn; bên cạnh có chú tễu, ông địa được hóa trang là người mặc áo đen, bụng phệ luôn đi bên con lân để giúp lân mang phước lành đến mọi nhà. Đã thành thông lệ, đội lân thôn Hàm Rồng năm nào cũng biểu diễn ở đình làng của thôn nhân dịp việc làng, ngoài biểu diễn phục vụ các sự kiện văn hóa, chính trị của thôn, Đội lân thôn Hàm rồng còn đi biểu diễn giao lưu các thôn, các xã lân cận và tham gia các sự kiện của xã, huyện, giúp các thôn, xóm lân cận ở xã Sơn Hà, Quỳnh Lưu… thành lập đội lân, đào tạo, tập luyện các kỹ thuật biểu diễn múa lân. Đồng thời chúng tôi đang từng bước chuyển giao nghệ thuật biểu diễn múa lân cho thế hệ con, cháu để môn nghệ thuật này không bị thất truyền.

Nghệ thuật múa lân là nghệ thuật độc đáo của văn hóa á Đông, được du nhập vào Việt Nam và được Việt Nam hóa cho phù hợp với truyền thống, văn hóa người Việt. Lân vốn tượng trưng cho sự hiền lành và điều thiện. Nếu như trong không gian đình, chùa, nghệ thuật múa lân mang tính thiêng liêng cao quý. ở lễ hội, các ngày lễ tết hay trước cửa từng nhà thì múa lân lại phong phú hơn trong cách thể hiện. Múa lân với đa dạng nội dung, hình thức biểu diễn, tùy vào không gian cũng như ý nghĩa của buổi lễ hội, tết để có những bài múa và những động tác khác nhau như tập trung vào các thế múa đầu lắc, múa chân, múa 2 con sóng đôi, múa kép… Mặc dù không gian biểu diễn khác nhau nhưng kỹ thuật múa lân của các thành viên trong đội đòi hỏi phải thuần thục, điêu luyện, có sự tập trung, ăn khớp giữa các vai diễn, mỗi động tác phải thể hiện đúng nhịp điệu phù hợp với tiếng trống đệm vang lên. Các động tác trong bài biểu diễn đều do tiếng trống điều khiển từ động tác khởi động, chào, dạo, múa tiến lùi đến múa chính, lân ngủ, đùa giỡn, nhào lộn, múa kỹ thuật sóng đôi lân…

Hiện nay, trên địa bàn huyện Nho Quan duy nhất xã Phú Lộc gìn giữ và duy trì được nghệ thuật truyền thống múa lân. Cả xã hiện có 4 đầu lân của 2 thôn Rịa và thôn Hàm Rồng. Những người yêu thích nghệ thuật múa Lân nơi đây luôn mong muốn được phục vụ nhu cầu thưởng thức văn hóa tinh thần của nhân dân, đặc biệt trong mỗi dịp Tết đến, xuân về, sự hiện diện của đội múa Lân luôn đem đến niềm vui, hạnh phúc cho mọi người.

Bài, ảnh: Tiến Minh