NASA chạy đua đưa lò phản ứng hạt nhân lên Mặt Trăng và Sao Hỏa

Theo chỉ thị ngày 31/7, Bộ trưởng Giao thông vận tải kiêm quyền Giám đốc Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), ông Sean Duffy, yêu cầu cơ quan này đẩy nhanh tiến độ nhằm phục vụ nền kinh tế Mặt Trăng trong tương lai, cung cấp điện quy mô lớn trên Sao Hỏa và tăng cường an ninh quốc gia trong không gian.

Lò phản ứng dự kiến tạo ra ít nhất 100 kilowatt điện và sẵn sàng phóng lên Mặt Trăng vào cuối năm 2029. NASA sẽ bổ nhiệm người phụ trách chương trình và chọn 2 công ty trong vòng 6 tháng kể từ khi công bố mời thầu. Bộ trưởng Duffy nhấn mạnh đây là bước đi quan trọng để cạnh tranh với Trung Quốc và Nga trong cuộc đua không gian. 
Trước đó, tháng 11/2022, Nga và Trung Quốc đã ký thỏa thuận hợp tác xây dựng Trạm Khoa học Mặt Trăng Quốc tế (ISLS) giai đoạn 2033-2035, trong đó có kế hoạch triển khai cơ sở năng lượng hạt nhân. Nga cũng đặt mục tiêu xây dựng một trạm quỹ đạo mới sau khi Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) ngừng hoạt động vào năm 2030. Tập đoàn Tên lửa và Vũ trụ Energia dự kiến sẽ phóng module đầu tiên vào năm 2027, nhằm hoàn tất xây dựng trạm này trên quỹ đạo vào năm 2032.

Kế hoạch của Mỹ là một phần trong định hướng ưu tiên các chương trình có người lái dưới thời Tổng thống Donald Trump, đồng thời cắt giảm ngân sách cho nghiên cứu khí hậu, thăm dò tự động và công nghệ hàng không. Kể từ năm 2000, NASA đã đầu tư 200 triệu USD vào phát triển các hệ thống năng lượng hạt nhân phân hạch loại nhỏ, nhẹ, nhưng chưa có hệ thống nào đạt mức sẵn sàng để đưa vào không gian. Nỗ lực gần nhất là vào năm 2023, khi Mỹ hoàn tất 3 hợp đồng nghiên cứu trị giá 5 triệu USD nhằm phát triển lò phản ứng cung cấp 40 kilowatt điện - đủ để vận hành liên tục 30 hộ gia đình trong 10 năm.