Lần đầu tiên phát hiện bão sao mạnh gấp 10.000 lần bão Mặt Trời

Các cơn bão Mặt Trời thường tạo ra những vụ phun trào khổng lồ - gọi là phóng khối vành nhật hoa (coronal mass ejections, CME) - có thể làm gián đoạn hoạt động của vệ tinh khi tới Trái Đất, đồng thời tạo ra các hiện tượng cực quang rực rỡ.

Theo Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA), một cơn bão mạnh đã khiến cực quang xuất hiện về phía Nam tới bang Tennessee của Mỹ. Tại New Zealand, cực quang cũng được ghi nhận với dự báo sẽ tiếp tục tăng cường trong đêm. Tuy nhiên, việc quan sát những cơn bão tương tự trên các ngôi sao ở xa luôn là thách thức lớn đối với giới khoa học.

Công trình nghiên cứu, mới công bố trên tạp chí Nature, cho thấy một nhóm nhà khoa học quốc tế đã lần đầu tiên quan sát được vụ phóng khối vành nhật hoa từ một ngôi sao khác. Phát hiện được thực hiện nhờ dữ liệu của LOFAR - mạng lưới kính thiên văn châu Âu chuyên ghi nhận các tín hiệu vô tuyến.

Từ năm 2016, nhóm nghiên cứu đã sử dụng LOFAR để truy tìm những sự kiện vũ trụ cực đoan như các vụ phát xạ ổn định từ lỗ đen. Nhà thiên văn Cyril Tasse từ Đài thiên văn Paris, đồng tác giả nghiên cứu, chia sẻ: “Chúng tôi luôn có các ngôi sao trong trường quan sát nhưng thường thì không chú ý đến chúng”. Nhờ hệ thống xử lý dữ liệu ghi lại cả tín hiệu nền, nhóm đã bất ngờ phát hiện một vụ nổ cực mạnh kéo dài chỉ 1 phút vào ngày 16/5/2016, phát ra từ sao lùn đỏ StKM 1-1262 cách Trái Đất hơn 133 năm ánh sáng.

Phân tích cho thấy đây chính là một vụ phóng khối vành nhật hoa, cơn bão sao đầu tiên được phát hiện ngoài Mặt Trời. Theo nhà thiên văn học Cyril Tasse, vụ nổ này “mạnh tối thiểu gấp 10.000 lần” những cơn bão Mặt Trời đã biết. Phát hiện này là bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu “thời tiết không gian” của các hệ sao khác.

Phó Giám đốc nghiên cứu Đài thiên văn Paris Philippe Zarka cũng cho rằng phát hiện này đánh dấu “kỷ nguyên mới” trong việc tìm hiểu hoạt động từ trường của các ngôi sao ảnh hưởng như thế nào đến khả năng tồn tại sự sống trên các hành tinh xung quanh.

Các sao lùn đỏ - có khối lượng chỉ bằng 10-50% Mặt Trời - được coi là những ứng viên hàng đầu có thể sở hữu các hành tinh kích thước tương đương Trái Đất. Tuy nhiên, nhà thiên văn Tasse cảnh báo rằng các sao lùn hay hoạt động thất thường và dữ dội hơn nhiều so với Mặt Trời. “Hệ quả là các sao lùn đỏ có thể không mấy thân thiện với sự sống, vì những cơn bão sao cực mạnh có thể phá hủy bầu khí quyển của các hành tinh gần đó”, ông nói./.