Kỷ Niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2025)
Lịch sử Đảng bộ tỉnh Hà Nam
Cùng với sự ra đời, trưởng thành của tổ chức đảng trong toàn quốc, phong trào yêu nước, phong trào đấu tranh cách mạng và sự hình thành, phát triển của tổ chức đảng ở Hà Nam cũng xuất hiện rất sớm. Từ cuối 1929, những chi bộ đảng đầu tiên của Hà Nam đã được thành lập ở Bình Lục, Duy Tiên, sau đó lan rộng ra khắp các huyện.
Dưới sự chỉ đạo của Trung ương lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng, tháng 10/1929 đồng chí Lê Công Thanh (quê Thiệu Hóa, Thanh Hóa) về bắt liên lạc với một số cơ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên để xây dựng các chi bộ Đảng ở Hà Nam. Đồng chí đến Bỉnh Trung, Ngọc Lũ, Hưng Công, Cổ Viễn (Bình Lục) nhóm họp, giải thích cho hội viên Việt Nam Cách mạng Thanh niên hiểu rõ lý do, mục đích phải thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng; học tập Điều lệ, Chính cương sách lược của Đông Dương Cộng sản Đảng; đồng thời lựa chọn những hội viên ưu tú Việt Nam Cách mạng Thanh niên chuyển thành đảng viên Đông Dương Cộng sản Đảng. Trong thời gian ngắn đã thành lập: Chi bộ ghép Bỉnh Trung - Ngọc Lũ (5 đảng viên); Chi bộ ghép Hưng Công - Cổ Viễn - Sơn Lâm (3 đảng viên); Chi bộ ghép Và - Vối (3 đảng viên).
Tháng 11/1929 đồng chí Lê Công Thanh đến Duy Tiên gặp đồng chí Nguyễn Hữu Tiến (giáo Hoài) và một số đồng chí bàn việc thành lập Đảng. Ngay sau đó, Chi bộ Đông Dương Cộng sản Đảng ở trường học được thành lập tại miếu Đệ Tứ, Tường Thụy, Trác Văn gồm 6 đảng viên, do đồng chí Nguyễn Hữu Tiến làm Bí thư.
Tháng 1/1930, đồng chí Lê Công Thanh về Phủ Lý bắt liên lạc, tập hợp hội viên Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ưu tú để đi đến thành lập Chi bộ Đông Dương Cộng sản Đảng đường phố đầu tiên (tháng 1/1930) và chi bộ đường phố thứ hai (tháng 3/1930).
Sau đó đồng chí Lê Công Thanh đi: Kim Bảng, Thanh Liêm, Lý Nhân, tuyên truyền, kết hợp cùng những hạt nhân nòng cốt ở địa phương, lựa chọn những hội viên Việt Nam Cách mạng Thanh niên ưu tú thành lập: Chi bộ phố huyện Kim Bảng (3/1930); Chi bộ Đại Vượng (Thanh Nguyên) Thanh Liêm (5/1930); Chi bộ Thọ Ích (Đạo Lý) Lý Nhân (9/1930).
Như vậy, thực hiện chủ trương của Xứ ủy Bắc kỳ chỉ trong thời gian chưa đầy một năm (10/1929-9/1930), toàn tỉnh đã thành lập 9 chi bộ, trên ba mươi đảng viên, qua đó đáp ứng yêu cầu cấp thiết của phong trào cách mạng.
Dưới sự lãnh đạo của các chi bộ Đảng ở các huyện, thị, theo đường lối thống nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam, phong trào đấu tranh của nhân dân Hà Nam như được thổi một luồng sinh khí mới. Các hoạt động rải truyền đơn, treo cờ Đảng, mít tinh, tuyên truyền về sự ra đời của Đảng và đấu tranh chống bọn cường hào, ác bá ở địa phương diễn ra sôi nổi. Ngày 21/1/1930, tại Phủ Lý, chi bộ đảng đã tổ chức hoạt động giới thiệu về các vị lãnh tụ của phong trào công nhân quốc tế dưới nhiều hình thức, gây ảnh hưởng của Đảng rộng rãi trong quần chúng. Đặc biệt, chi bộ đã bí mật treo lá cờ đỏ búa liềm mang dòng chữ Đông Dương Cộng sản Đảng trên dây điện thoại mắc qua sông Đáy, gây tiếng vang lớn. Truyền đơn cũng được bí mật rải ở nhiều khu phố, nêu rõ đường lối của Đông Dương Cộng sản Đảng, kêu gọi quần chúng vùng lên đấu tranh chống đế quốc, phong kiến.
Nhân dịp kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5/1930, các chi bộ đã tổ chức rải truyền đơn ở Phủ Lý, Đồng Văn (Duy Tiên), Vĩ Thượng (Bình Lục)... kêu gọi thợ thuyền, nông dân, binh lính đấu tranh. Cờ Đảng được treo ở Câu lạc bộ Tây (Phủ Lý), cây gạo chùa Bà Đanh, cây đa Phù Đê (Kim Bảng), cây đa Mưỡu, chợ Lệnh (Duy Tiên)... khích lệ tinh thần đấu tranh của quần chúng. Chi bộ Đảng trong binh lính ở Phủ Lý đã tiến hành binh vận; treo cờ Đảng, rải truyền đơn trong trại lính... giới thiệu sự ra đời của Đảng.
(Còn nữa)
(Lịch sử Đảng bộ tỉnh Hà Nam 1927-1975)
