Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV: Thảo luận về dự án Luật Tình trạng khẩn cấp

Tại phiên họp, nhiều ý kiến bày tỏ nhất trí với việc ban hành Luật Tình trạng khẩn cấp, qua đó góp phần đảm bảo an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Thực tiễn cho thấy các tình huống khẩn cấp như dịch bệnh, thiên tai, thảm họa, khủng bố... đều đe dọa đến cuộc sống của người dân và trật tự an toàn xã hội, trong khi các quy định pháp lý hiện hành về tình trạng khẩn cấp còn được quy định ở nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác nhau nên chưa đầy đủ và thống nhất. Luật được ban hành sẽ tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, thống nhất cho hoạt động chỉ đạo điều hành và đảm bảo quyền con người trong các tình huống đặc biệt, thể chế hóa quan điểm của Đảng và phù hợp với thực tiễn.

Trong nhiều trường hợp, việc triển khai các biện pháp mang tính khẩn cấp là vô cùng cần thiết để bảo đảm sức khỏe, tính mạng nhân dân cũng như an ninh trật tự. Tuy nhiên, không phải tình huống nào cũng đủ điều kiện để công bố tình trạng khẩn cấp theo luật định. Do đó, đại biểu đề nghị nghiên cứu bổ sung cơ chế cho phép Thủ tướng Chính phủ hoặc Chủ tịch UBND cấp tỉnh có quyền quyết định áp dụng các biện pháp đặc thù như trong tình trạng khẩn cấp mà không nhất thiết phải ban bố chính thức. Đây là điều kiện để bảo đảm phản ứng nhanh, kịp thời và kiểm soát hiệu quả các tình huống phát sinh, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, môi trường, an ninh.

Từ thực tế rà soát hệ thống pháp luật hiện hành, đại biểu cho biết, Luật An ninh quốc gia, Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 đều đã có những quy định liên quan đến việc áp dụng các biện pháp cấp bách trong một số trường hợp đặc biệt. Vì vậy, cần quy định rõ hơn trong dự án Luật Tình trạng khẩn cấp để tạo sự đồng bộ, tránh khoảng trống pháp lý khi xử lý các tình huống nguy hiểm nhưng chưa đủ điều kiện ban bố.

Về các biện pháp áp dụng trong các tình huống khẩn cấp khác nhau, đại biểu chỉ ra thực tế có sự giao thoa giữa các loại hình khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh, sự cố hạt nhân, ô nhiễm môi trường. Đại biểu kiến nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần rà soát kỹ để phân nhóm biện pháp cho phù hợp, tránh trùng lặp, bảo đảm tính linh hoạt và nhất quán trong triển khai trên thực địa.

Liên quan đến thẩm quyền, trình tự, thủ tục ban bố, công bố tình trạng khẩn cấp được quy định tại Điều 9, dự thảo Luật nêu rõ thẩm quyền ban bố tình trạng khẩn cấp là Ủy ban Thường vụ Quốc hội, công bố tình trạng khẩn cấp là Chủ tịch nước và căn cứ vào Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về ban bố tình trạng khẩn cấp, Chủ tịch nước công bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương.

Cũng trong phiên họp buổi sáng, Quốc hội thảo luận về việc bố trí nguồn thanh toán các khoản nợ thuộc trách nhiệm của Chính phủ tại Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy (SBIC); biểu quyết thông qua Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Nghị quyết của Quốc hội phê chuẩn danh sách Phó Chủ tịch và Ủy viên Hội đồng bầu cử quốc gia.

Buổi chiều, Quốc hội biểu quyết thông qua các dự thảo luật, Nghị quyết: Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp; Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân; Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi. 

Vào cuối phiên họp buổi chiều, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù.