Kinh tế Việt Nam tiếp tục có nhiều dấu hiệu khả quan

"Bất chấp sự sụt giảm sản lượng khai khoáng và dầu thô, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục đạt kết quả khả quan, được thúc đẩy bởi hai động lực là sản xuất định hướng xuất khẩu và tăng tiêu dùng nội địa", ông Eric Sidgwick, Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam đánh giá.

Tăng trưởng GDP có khả năng vẫn duy trì được khá tốt trong sáu tháng cuối năm 2017, mặc dù hoạt động của ngành khai thác khoáng sản tiếp tục giảm sút sẽ ảnh hưởng đến kết quả tăng trưởng. Báo cáo Cập nhật này giảm dự báo kinh tế của Việt Nam xuống còn 6,3% cho năm 2017, và 6,5% trong năm 2018, giảm 0,2 điểm phần trăm so với dự báo trước đây.

Sản lượng khai thác khoáng sản được dự báo sẽ khôi phục nhẹ, sau khi tốc độ sụt giảm sản lượng khoáng sản và dầu thô xuống mức thấp nhất vào cuối năm nay hoặc đầu năm tới. Các chỉ số kinh tế khác cũng được dự báo sẽ mạnh lên trong năm sau.

Khu vực dịch vụ sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng hiện tại. Với thủ tục visa thông thoáng hơn từ tháng 2/2017, cơ quan chức năng dự báo lượng khách du lịch vào Việt Nam sẽ đạt 15 triệu lượt vào cuối năm 2017. Doanh thu ngành du lịch sẽ cải thiện hơn nữa khi Việt Nam là nước chủ nhà Hội nghị các nhà lãnh đạo APEC từ tháng 8 đến tháng 11/2017.

Xu hướng phục hồi của ngành nông nghiệp dự báo sẽ tiếp tục được duy trì, với giả định là thời tiết tốt lên và cầu xuất khẩu thủy hải sản hiện nay đang mạnh sẽ giữ vững trong những tháng tới. Tăng trưởng trong khu vực nông nghiệp dự kiến đạt khoảng 3% cho cả năm 2017.

Về phía cầu, triển vọng tiêu dùng tư nhân vẫn ổn định nhờ việc làm trong khu vực công nghiệp tăng trưởng mạnh. Chi đầu tư công tăng tốc vào sáu tháng cuối năm cũng sẽ đẩy mạnh tốc độ tăng đầu tư. Tính đến cuối tháng 6/2017, mới chỉ 26% kế hoạch đầu tư được hoàn thành, nên các bên đang nỗ lực đẩy nhanh việc thực hiện các dự án đầu tư công xây dựng cơ bản trong những tháng còn lại. Đầu tư tư nhân có triển vọng sáng sủa, số lượng công ty mới đăng ký từ tháng 1 đến tháng 8/2017 tăng 16,3%, cộng với nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tiếp tục đổ vào cao.

Lạm phát dự báo sẽ tiếp tục xu hướng tăng đã xuất hiện trong những tháng gần đây, được tiếp nhiệt bởi động thái giảm lãi suất, cầu trong nước mạnh và tăng trưởng GDP tốt. Kế hoạch tăng giá và phí dịch vụ giáo dục và y tế sẽ gia tăng áp lực lạm phát, bên cạnh thông báo mới đây về việc tăng lương tối thiểu 6,5% sẽ có hiệu lực vào năm 2018, sau khi đã tăng 7,0% trong năm 2017. Trong cả năm 2017, lạm phát trung bình dự kiến đạt 4,5%, tiếp tục tăng lên 5,5% trong năm 2018, đều cao hơn một điểm phần trăm so với dự báo chúng tôi đưa ra vào tháng 4 (Hình 3.4.52).

Do tăng thu ngân sách cao hơn kỳ vọng, nên mục tiêu giảm thâm hụt ngân sách xuống 3,5% GDP trong năm 2017 và 4,0% trong năm 2018 của Chính phủ nhìn chung là khả thi. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào những nỗ lực đốc thu tiếp theo, và việc kiểm soát chặt chẽ hơn chi ngân sách cho tiền lương và các khoản chi thường xuyên khác. Sau 3 năm giảm chi đầu tư, ngân sách 2017 quay trở lại chi cho đầu tư xây dựng cơ bản nhiều hơn và điều này sẽ giúp cho việc cấp thiết điều chỉnh cơ cấu chi tiêu công.

Thành tích xuất khẩu của Việt Nam dự kiến tiếp tục khả quan nhờ sự hỗ trợ từ các nhà máy sản xuất có vốn đầu tư nước ngoài mới và giá hàng hóa cải thiện. Hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu bắt đầu có hiệu lực từ tháng 1/2018 sẽ tiếp tục thúc đẩy triển vọng xuất khẩu. Đồng thời, do nền kinh tế phải phụ thuộc nhiều vào việc nhập khẩu hàng hóa vốn và đầu vào trung gian để sản xuất nên kim ngạch nhập khẩu cũng sẽ tiếp tục ở mức cao. Hệ quả là thậm dư cán cân vãng lai dự báo sẽ giảm xuống tương đương 1,0% GDP trong năm 2017 trước khi tăng trở lại lên 2,0% vào năm 2018. Cả hai dự báo này đều thấp hơn so với dự báo hồi tháng 4.

Tuy nhiên ADB cũng lưu ý, việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng ngân hàng, vốn đã khá cao, bằng việc hạ lãi suất xuống các mức thấp kỷ lục có thể làm gia tăng rủi ro trong lĩnh vực tài chính, nhất là khi tính tới khối lượng lớn các khoản nợ xấu còn tồn đọng. Dù thực tế, các ngân hàng đã quản lý chặt hơn tín dụng liên quan đến nhà đất, nhưng vẫn cần hết sức lưu ý về việc quản lý tín dụng đổ vào lĩnh vực bất động sản.

ADB cũng khuyến nghị, để những cải cách tài khóa của Việt Nam không ảnh hưởng tới tăng trưởng, các cơ quan chức năng có thể cần tập trung một cách hiệu quả vào việc áp dụng các biện pháp bổ sung để tăng nguồn thu từ thuế và cắt giảm các khoản chi tiêu công không thiết yếu như chi phí hành chính, vốn đang lấn át khoản chi phát triển cơ sở hạ tầng trong những năm gần đây. Các chuyên gia ADB cho rằng, vẫn còn dư địa để cải cách thuế, nhưng các chính sách về thay đổi mức thuế suất cần nghiên cứu thận trọng. Nếu mức thuế suất cao nhưng không thu đủ, để trốn thuế sẽ phản tác dụng, không hiệu quả. Quan trọng nhất vẫn cần siết chặt việc thu thuế, thực hiện thu hồi thuế nợ đọng.