Xác định, xây dựng nông thôn mới phải xuất phát từ nhu cầu, ý muốn và sự tham gia tích cực của cộng đồng dân cư tại địa phương, ngay sau khi có bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới cũng như kế hoạch của tỉnh, huyện Kim Sơn đã thành lập Ban chỉ đạo, xây dựng Đề án và tập trung tuyên truyền sâu rộng các nội dung để người dân biết, bàn bạc và quyết định các vấn đề xây dựng nông thôn mới ở địa phương mình. Trên cơ sở đó, các xã cũng đã thành lập Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Các địa phương đã xây dựng được quy hoạch phát triển nông thôn mới dựa trên bộ tiêu chí quốc gia đã ban hành và dựa trên bộ quy chuẩn của các ngành.
Để rút ngắn dần khoảng cách giữa nông thôn và thành thị, Kim Sơn đã quan tâm phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho người nông dân. Theo đó, huyện tập trung chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân. Năm 2013, các cấp, ngành, địa phương trong huyện đã tổ chức đào tạo, tập huấn, chuyển giao công nghệ cho 2.550 lượt người, với tổng kinh phí đào tạo là 255 triệu đồng. Trung tâm Dạy nghề và hỗ trợ việc làm huyện mở 16 lớp dạy nghề cho 860 lượt người. Qua đó từng bước nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo, giúp nhiều người nông dân có việc làm để tăng thu nhập. Đi đôi với công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn, Kim Sơn chú trọng triển khai các dự án khuyến nông, khuyến công nhằm chuyển đổi cơ cấu cây trồng, con nuôi theo hướng hàng hóa, bền vững. Đến nay, tổng diện tích gieo trồng của huyện đạt trên 16 nghìn ha, tổng sản lượng lúa cả năm đạt 100.858 tấn. Đặc biệt, Kim Sơn đã biết khai thác tiềm năng, thế mạnh từ biển để nâng cao đời sống của ngư dân. Huyện đã tập trung phát triển nuôi trồng thủy sản vùng bãi bồi theo hướng bền vững. Tích cực tuyên truyền, giáo dục cho các hộ nuôi trồng thủy sản về lợi ích của việc xây dựng, tu sửa ao nuôi và hệ thống kênh mương, các biện pháp cải tạo ao đầm và kỹ thuật nuôi thả, chăm sóc, phòng trị bệnh cho thủy, hải sản. Cùng với đó, Kim Sơn đã tiến hành xây dựng các mô hình nuôi trồng thủy sản để rút kinh nghiệm, nhân ra diện rộng. Đã có một số mô hình cho kết quả khả quan như: mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng; mô hình nuôi cá mú; mô hình tổ nuôi tôm cộng đồng… Năm 2013, sản lượng thủy sản toàn huyện đạt 20.450 tấn, tăng 88 tấn so với năm 2012, trong đó sản lượng nuôi trồng là 16.450 tấn, sản lượng khai thác là 4.000 tấn. Tốc độ tăng trưởng kinh tế vùng ven biển đạt 24%/năm, chiếm gần 30% giá trị sản xuất của huyện, góp phần nâng cao đời sống nông dân.
Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, điều đáng nói là Kim Sơn đã biết khơi dậy nguồn lực trong nhân dân cùng sự hỗ trợ của Nhà nước để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội. Trong năm 2013, tổng nguồn vốn huy động xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện đạt hơn 727 tỷ đồng, bằng 102,49% kế hoạch, trong đó vốn trực tiếp thực hiện chương trình là 61 tỷ 680 triệu đồng, vốn lồng ghép từ các chương trình, dự án khác trên 265 tỷ đồng, vốn do nhân dân đóng góp trên 286 tỷ đồng. Ngoài ra, huyện còn huy động con em địa phương đang sinh sống ở mọi miền Tổ quốc đóng góp trên 1,1 tỷ đồng. Từ sự hỗ trợ của Nhà nước và sự đóng góp của nhân dân, các xã đã làm mới, đổ bê tông 43,1 km đường trục xã; nâng cấp 40,89 km đường liên thôn, xóm; hoàn thành và đưa vào sử dụng 3/5 trạm cấp nước cho 6 xã; xây dựng và nâng cấp 14 công trình trường học; cải tạo, nâng cấp nhiều tuyến kênh mương thủy lợi nội đồng với tổng kinh phí trên 158 tỷ đồng. Cũng trong năm 2013, toàn huyện đã xây mới 23 nhà văn hóa thôn, xóm với tổng giá trị trên 6.096 triệu đồng (huyện hỗ trợ 25 triệu đồng/1 nhà văn hóa)… Các địa phương trong huyện đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện phong trào chỉnh trang vườn tược, nhà cửa gọn gàng, xanh - sạch - đẹp, nâng cao chất lượng cuộc sống trong mỗi gia đình. Trong năm, nhân dân đã đầu tư trên 250 tỷ đồng để xây mới nhà ở, các công trình vệ sinh, cổng ngõ.
Sản xuất nông nghiệp có bước chuyển tích cực. Hạ tầng kỹ thuật được nâng cấp, xây mới đã làm thay đổi bộ mặt nông thôn. Đời sống vật chất của đại bộ phận dân cư nông thôn được cải thiện, nâng cao, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Năm 2013, tỷ lệ hộ nghèo của huyện Kim Sơn giảm xuống còn 6,74%, thu nhập bình quân đầu người đạt 19,4 triệu đồng/năm; 85% hộ được dùng nước sạch hợp vệ sinh. Đến nay, toàn huyện có 3 xã đạt 12-15 tiêu chí xây dựng nông thôn mới, trong đó xã Kim Đông đạt 15 tiêu chí, xã Thượng Kiệm đạt 14 tiêu chí, xã Đồng Hướng đạt 12 tiêu chí, các xã còn lại đạt từ 5-11 tiêu chí. Hiện nay, Kim Sơn đang tập trung chỉ đạo 2 xã Thượng Kiệm và Kim Đông đẩy nhanh tiến độ thực hiện, phấn đấu đạt tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới trong năm 2014.
Bài, ảnh: Đức Nghĩa