Khai thác vùng đất bãi bồi phục vụ du lịch sinh thái

Chủ đề của ngày Đất ngập nước thế giới năm nay là "Du lịch đất ngập nước - Một trải nghiệm tuyệt vời". Vùng đất ngập nước ngoài giá trị về hệ sinh thái đa dạng trên cạn, dưới nước, nơi bảo tồn, lưu giữ các nguồn gen động thực vật (cả dạng quý hiếm, nằm trong sách đỏ)…, còn là nơi có phong cảnh non nước hữu tình với sự nguyên sinh, nguyên sơ của của vùng đất làm say đắm du khách và các nhà khoa học trong và ngoài nước.

Tại Ninh Bình, vùng đất ngập nước Vân Long (Gia Vân, Gia Viễn) hội tụ đủ những giá trị trên. 10 năm qua đã được quy hoạch và thành lập Khu bảo tồn đất ngập nước, thu hút hàng trăm nghìn lượt khách quốc tế đến trong năm đến tham quan, chiêm ngưỡng và nghiên cứu khoa học. Nơi đây trở thành Khu bảo tồn đất ngập nước nội đồng lớn nhất cả nước với những kỷ lục đạt được là: Số lượng cá thể voọc mông trắng sinh sống nhiều nhất và bức tranh tự nhiên lớn nhất. 

Ngoài vùng đất ngập nước trên đã được du khách biết đến, Ninh Bình còn có vùng đất ven biển Kim Sơn. Đây là vùng đất bãi bồi, nước mặn, ngập nước theo thủy triều. Theo ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, nguyên Phó Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ thì: Vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn có thảm thực vật gồm những loại cây chính là vẹt, cói, sậy; ngoài ra còn có ngạn, ô rô, cóc kèn… Nguồn lợi thủy sản có: Tảo khuê, tảo gấp, tôm bột, cá bột, lưỡng trúc, chân chèo, ngao, vọp, sò huyết. Riêng tôm, cá có: Tôm rảo, tôm rui, tôm càng, cua rèm, cá bông trắng, cá trích cơm, cá bớp. Các loài động vật khác có chim di cư trú đông như: Ngỗng trời, vịt trời, cò trắng, vịt, le le, mòng két… Những năm trước đây, vùng đất bãi bồi được coi là vùng đất mở và thực hiện theo phương châm "Lúa lấn cói, cói lấn sú vẹt, sú vẹt lấn biển" bằng việc quai đê lấn biển với các đê tuyến: Bình Minh I, Bình Minh II và Bình Minh III. Vài năm trở lại đây, phong trào nuôi tôm sú phát triển mạnh và vùng bãi bồi được xác định là vùng nuôi trồng thủy sản mũi nhọn mà trọng tâm là nuôi tôm sú và cua rèm. Nhà nhà, người người đào ao, đắp đầm nuôi tôm sú. Không thể phủ nhận giá trị và hiệu quả của phong trào nuôi tôm sú hay cua rèm đem lại với việc tạo ra một khối lượng hàng hóa lớn, nhiều nhà giàu lên từ việc nuôi trồng thủy sản…, nhưng sự phát triển ồ ạt của phong trào này cũng đã tạo ra những bất cập cho vùng bãi bồi. Môi trường nước nuôi thả bị ô nhiễm dẫn đến có những hộ gia đình nuôi tôm sú bị thua thiệt. Trên tất cả là hệ sinh thái bị phá vỡ, tính đa dạng sinh học bị hao mòn, cảnh quan bị xáo trộn.

Được biết, vùng ven biển Kim Sơn cũng đã bắt đầu "rục rịch" nghĩ đến vấn đề phát triển du lịch: Du lịch sinh thái ven biển, du lịch Cồn Nổi bằng việc xây dựng các nhà hàng, khách sạn phục vụ nhu cầu ăn, nghỉ của du khách và nơi đây sẽ đi bằng "hai chân": Phát triển nuôi trồng thủy sản và hoạt động du lịch. Để có được những hướng đi như vậy thì vùng phát triển nuôi trồng thủy sản tập trung chủ yếu ở trong khu vực đê Bình Minh II, với việc áp dụng công nghệ hiện đại, kỹ thuật nuôi tiên tiến nhằm nâng cao năng suất, sản lượng và chất lượng con nuôi. Đi kèm với đó là xây dựng hệ thống kênh mương cấp nước, tiêu thoát nước hợp lý; hệ thống giao thông, hạ tầng cơ sở thuận tiện; cộng đồng cùng chung tay giữ gìn và bảo vệ môi trường nuôi thả… Vùng du lịch sinh thái nằm ngoài đê Bình Minh II, khu vực Cồn Nổi, vừa phát triển nuôi trồng thủy sản, vừa tổ chức hoạt động du lịch sinh thái. Một trong những vấn đề cần quan tâm là việc quai đê lấn biển, đào đắp ao đầm nuôi thả thủy sản sẽ làm cho nước biển không ra vào được, thủy triều không lưu thông được, do đó sú, vẹt, sậy… bị chết, ảnh hưởng đến hệ sinh thái trong vùng. Vì vậy, cần có kế hoạch và đẩy mạnh hơn nữa việc bảo vệ, trồng mới rừng ngập mặn ở khu vực ngoài đê mới quai. Bởi lẽ chính đó lại là môi trường hoạt động của các loài sinh vật, nơi sinh sôi, phát triển, cư trú của các loài động vật biển và chim di cư. Trồng rừng còn là giải pháp tốt nhất để bảo vệ đê mới quai trước những cơn sóng dữ của biển cả, tạo cảnh quan môi trường, bảo tồn và phát triển hệ sinh thái, tính đa dạng sinh học… là một trong những điều cần cho du lịch sinh thái phát triển.

Trường Sinh