Họp báo công bố Quyết định về đặc xá năm 2025 của Chủ tịch nước

Sáng 4/3, tại Hà Nội, Văn phòng Chủ tịch nước phối hợp với Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Tòa án nhân dân tối cao và các cơ quan có liên quan tổ chức Họp báo công bố Quyết định đặc xá năm 2025 của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà; Trung tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt; Phó Chánh án Thường trực Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Trí Tuệ chủ trì buổi họp báo.
Cùng dự có đại diện một số bộ, ngành liên quan cùng đông đảo phóng viên các cơ quan báo chí trong nước và nước ngoài thường trú tại Việt Nam.
Dấu ấn nhân văn

Tại buổi họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà cho biết, đặc xá là một trong những chế định pháp lý quy định tại Điều 88 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thể chế hóa bằng Luật Đặc xá năm 2018 (trước đây là Luật Đặc xá năm 2007).

Từ năm 2009 đến nay, Việt Nam đã tiến hành 10 đợt đặc xá nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước, đặc xá cho gần 100.000 phạm nhân có quá trình cải tạo, lao động, học tập tốt trở về với cộng đồng, xã hội. Kết quả các đợt đặc xá đã bảo đảm các yêu cầu chính trị, pháp luật, đối ngoại được nhân dân trong nước đồng tình và dư luận quốc tế đánh giá cao; tiếp tục khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người một cách công bằng, bình đẳng cho tất cả mọi công dân, kể cả những người đang chấp hành án phạt tù.

Bằng các Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước, hàng chục nghìn người đã hưởng niềm vui được khoan hồng, trở về đoàn tụ với gia đình, sẵn sàng làm lại cuộc đời. Phần lớn người được đặc xá đã trở về nơi cư trú, ổn định cuộc sống, làm ăn lương thiện, tỷ lệ người được đặc xá tái phạm tội rất thấp. Đó chính là dấu ấn  nhân văn lớn nhất của chủ trương đặc xá, phản ánh rõ nhất ưu tiên bảo đảm và thúc đẩy quyền con người trong mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Việt Nam.

"Năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước như: Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam... Xuất phát từ truyền thống nhân đạo của dân tộc và chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với người phạm tội cũng như kết quả thực hiện công tác đặc xá, tình hình thực tế của công tác thi hành án phạt tù trong thời gian qua; theo đề nghị của Chính phủ, ngày 3/3/2025, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Lương Cường đã ký Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN về đặc xá năm 2025 nhân dịp 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ngày 30/4/2025", ông Phạm Thanh Hà nêu.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước công bố Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN về đặc xá năm 2025.
Theo đó, Chủ tịch nước quyết định thực hiện đặc xá tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân dịp 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/2025). Thời gian đã chấp hành án phạt tù để xét đặc xá tính đến ngày 30/4/2025.

Đối tượng được đặc xá bao gồm, người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù. 

Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá phải có đủ điều kiện: Có tiến bộ, ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật; đã chấp hành án phạt tù ít nhất một phần ba thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn, đã chấp hành án phạt từ ít nhất 14 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn...; đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí; đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với người bị kết án phạt tù về các tội tham nhũng...

Quyết định của Chủ tịch nước cũng nêu rõ 16 trường hợp không được đề nghị đặc xá, như: Bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp, tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; trước đó đã được đặc xá; có từ 2 tiền án trở lên; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác; có một tiền án mà lại bị kết án phạt tù về tội do cố ý...

Về đặc xá trong trường hợp đặc biệt, Chính phủ chủ trì, phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan, tổ chức liên quan lập hồ sơ của người được đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt để trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định.

Điểm mới

Trả lời câu hỏi của báo chí liên quan đến số lần đặc xác năm 2025, Trung tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, đặc xá là chính sách khoan hồng đặc biệt của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, do Chủ tịch nước quyết định. Việc quyết định có 1 hay 2 đợt đặc xá, do Chủ tịch nước quyết định. Trước mắt, trong dịp 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/2025), Chủ tịch nước đã có Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN về đặc xá năm 2025.

Tính đến ngày 31/1/2025, có 197.158 phạm nhân đang chấp hành án tại các trại giam, nhà tạm giữ của công an các đơn vị, địa phương. Căn cứ vào điều kiện trong Quyết định của Chủ tịch nước, Hội đồng đặc xá Trung ương giao cho các cơ quan chức năng tiến hành rà soát, những trường hợp đủ điều kiện theo quy định sẽ báo cáo Hội đồng đặc xá các cấp xem xét, quyết định số liệu cụ thể. 

Thông tin về các điểm mới trong Quyết định đặc xá năm 2025, Trung tướng Lê Văn Tuyến nêu rõ thay đổi về thời gian chấp hành án phạt tù. Theo đó, người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá phải có đủ điều kiện: đã chấp hành án phạt tù ít nhất một phần ba thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn (năm 2024 quy định là một phần hai thời gian), đã chấp hành án phạt từ ít nhất 14 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn (năm 2024 quy định, đã chấp hành án phạt từ ít nhất 15 năm).

Bên cạnh đó, Quyết định nêu rõ, người bị kết án phạt tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất một phần tư thời gian (năm 2024 là một phần ba thời gian) và người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời gian đã chấp hành ít nhất 12 năm (năm 2024 là đã chấp hành ít nhất 13 năm)... cũng được đề nghị đặc xá khi: Đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù; người có công với cách mạng; người đang mắc bệnh hiểm nghèo, ốm đau thường xuyên; người đủ 70 tuổi trở lên; người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình...

"Việc mở rộng chính sách đối với những người được đặc xá năm nay thể hiện chính sách khoan hồng của Nhà nước, đồng thời ghi nhận kết quả trong công tác cải tạo, giáo dục phạm nhân của lực lượng công an nhân dân. Căn cứ vào kết quả đặc xá các đợt trước đây, những người được đặc xá về đã chấp hành rất tốt chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tỷ lệ tái phạm rất thấp. Đây cũng là một trong những điểm ưu tiên, năm nay mở rộng chính sách", Thứ trưởng Bộ Công an nêu.

Liên quan đến điều kiện đặc xá cho phạm nhân là người nước ngoài, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho biết, điều kiện xét đặc xá đối với phạm nhân là người Việt Nam và phạm nhân là người nước ngoài là như nhau.

"Nguyên tắc căn bản của quá trình xét, quyết định đặc xá là không có sự phân biệt đối xử giữa phạm nhân quốc tịch Việt Nam và phạm nhân quốc tịch nước ngoài", Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nhấn mạnh.

TTXVN