Họa sỹ Nguyễn Ngần và duyên nợ với nghiệp vẽ
Sinh ra và lớn lên ở vùng nông thôn, mang nhiều nét đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ, nơi có những cánh đồng thẳng cánh cò bay, những nếp nhà xưa cũ và những đêm hội làng đắm say, anh yêu từng gốc lúa, bờ tre, yêu những con đường làng quanh co, những giậu dâm bụt mùa về hoa nở đỏ rực trông như những chiếc đèn lồng xinh xinh trong đêm Rằm tháng Tám. Chỉ vì muốn lưu giữ những hình ảnh quá đỗi thân thương ấy, anh đã tìm đến hội họa. Ban đầu chỉ là những nét vẽ đơn sơ và bản năng, rồi chẳng biết từ khi nào hội họa đã trở thành máu thịt trong anh.
Trải qua tháng năm, tình yêu hội họa cứ lớn dần, từ khi còn là cậu học trò trường làng đến khi trở thành sinh viên Khoa Hội họa, Trường Cao đẳng Sư phạm 10+ 3, nhưng Trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp, mới chính là nơi nuôi dưỡng và chắp cánh cho những đam mê của anh… Anh chính là họa sỹ Nguyễn Ngần, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật (VHNT) Hà Nam.
Được giới nghệ sỹ đánh giá là người khá thành công ở nhiều mảng đề tài từ tranh cổ động đến nghệ thuật tranh khắc gỗ, họa sỹ Nguyễn Ngần đã giành được rất nhiều giải thưởng từ các cuộc thi khu vực và trong nước. Dù ở bất kỳ mảng đề tài nào, tranh của anh luôn đem đến cho người xem những cảm xúc chân thật nhất, lắng đọng nhất. Lựa chọn những đề tài gần gũi, dung dị, với nét vẽ phóng khoáng mang đậm hơi thở của cuộc sống, cùng gam màu trầm, ấm, Nguyễn Ngần đã tạo cho mình một phong cách rất riêng. Nhìn suốt chặng đường anh đến với hội họa chuyên nghiệp có thể dễ dàng nhận thấy, phong cảnh quê hương, đất nước, con người chính là đề tài chủ đạo trong các sáng tác của anh, được thể hiện khá thành công trên nền chất liệu sơn dầu và tranh khắc gỗ. Khi được hỏi, tại sao lại lựa chọn mảng đề tài không mới và có khá nhiều họa sỹ đi trước đã thành danh, anh chia sẻ: Vẫn biết, lựa chọn phong cảnh làng quê vùng Bắc Bộ để thể nghiệm chính là tự chọn con đường khó cho mình nhưng bằng những cảm xúc chân thực tự thân, tôi muốn đem đến hội họa một góc nhìn mới, một màu sắc mới khi vẽ về phong cảnh làng quê Việt Nam.
Sáng tạo nghệ thuật là vậy, không có đỉnh cao. Nghệ thuật là sự sáng tạo không ngừng. Đã bước vào con đường sáng tạo nghệ thuật chuyên nghiệp đòi hỏi người nghệ sỹ phải có đam mê và lao động hết mình. Đề tài mới hay cũ không phải là yếu tố quyết định, quan trọng là nhân sinh quan và những thông điệp mà người nghệ sỹ muốn gửi gắm đến công chúng thông qua sáng tạo nghệ thuật... Mỗi họa sỹ sẽ có một góc nhìn, một phong cách sáng tác khác nhau: người thì hướng tới những phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, những vẻ đẹp huyền bí của tạo hóa; người lại muốn trở về cuộc sống nông thôn, với sự hiện diện của con người và đó có thể là những nếp nhà xưa cũ nhuốm màu thời gian, những bóng áo nâu mộc mạc, giản dị, gần gũi...
Còn tranh của Nguyễn Ngần không chỉ là sự sao chép hình ảnh những cánh đồng thẳng cánh cò bay mỗi khi chiều về, những dòng sông, bờ tre, bến nước, sân đình mà ở đó còn có cả những hoài niệm của những người con xa xứ khi nhớ về xóm cũ... Cần mẫn như con tằm rút ruột nhả tơ, Nguyễn Ngần có một sức sáng tạo bền bỉ với một gia tài không nhỏ. Anh được đánh giá là một trong những họa sỹ rất có duyên với các giải thưởng tại các cuộc thi trong nước và khu vực. Nói như ông Ngô Thanh Tuân, Phó Giám đốc Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch: Khá thành công trong các mảng đề tài; đặc biệt những các sáng tác về đề tài phong cảnh quê hương, đất nước, Nguyễn Ngần luôn được giới chuyên môn đánh giá cao.
Tinh tế và tài hoa trong sử dụng màu sắc, đường nét và bố cục nên tranh của Nguyễn Ngần luôn đem đến cho người xem nhiều cung bậc cảm xúc. Tranh của anh luôn có sự kết nối giữa hư và thực, giữa quá khứ và hiện tại; có sự giao cảm giữa con người với thiên nhiên và giữa con người với con người. Anh bảo: Khi chọn đề tài cảnh sắc của quê hương, đất nước để sáng tác, tôi hy vọng, người xem sẽ cùng nghe, cùng cảm được tiếng vọng của thiên nhiên, của cuộc sống; để từ đó, nhân lên tình yêu quê hương, đất nước trong lòng mỗi người. Trong sáng tạo nghệ thuật, thiên nhiên luôn được xem là một trong những đề tài quan trọng, là nguồn cảm hứng bất tận để các họa sỹ gửi gắm, bày tỏ quan điểm nghệ thuật của mình đối với cuộc sống. Gần gũi, thân thuộc và tươi mới, đó là tư tưởng chủ đạo mà tôi luôn gửi gắm trong mỗi sáng tác của mình...
Với nghệ thuật hội họa, màu sắc chính là phương tiện để người họa sỹ thăng hoa với những cung bậc trước thiên nhiên vũ trụ và nhân tình thế thái. Mỗi sắc màu đều ẩn chứa một sắc thái biểu cảm riêng, mỗi họa sỹ cũng có những cảm nhận khác nhau trong nghệ thuật sử dụng màu sắc và Nguyễn Ngần đã rất thành công khi sử dụng hai gam màu đen, trắng trong các tác phẩm khắc gỗ Niềm vui từ biển, Về nhà chồng và các gam màu ấm như: xanh, vàng, nâu, đỏ cam… trong các bức tranh sơn dầu về phong cảnh nông thôn như: Bến sông, Đồng chiêm, Bờ ao hay Xóm cũ… Qua đó, anh muốn thể hiện những quan điểm, cảm xúc, thẩm mỹ cá nhân về cuộc sống nông thôn. Hầu hết những bức tranh phong cảnh của anh đều lấy chất liệu từ thực tế ở những vùng quê đồng bằng Bắc Bộ. Đó có thể là nơi anh đã sinh ra, hoặc nơi anh từng đến, từng đi qua rồi nặng lòng với nét xưa nên muốn lưu giữ lại. Có những bức ký họa được vẽ bằng tiềm thức nhưng hầu hết những bức ký họa nét xưa của anh được vẽ trực họa.
Gần 30 năm bén duyên với nghiệp cầm cọ, với một gia tài tranh khá đồ sộ với rất nhiều giải thưởng của khu vực và trong nước, tên tuổi của anh đã được giới hội họa và những người yêu hội họa trong nước biết đến thông qua những sáng tác và những giải thưởng mà anh đã vinh dự nhận được. Hiện, với vai trò là Chủ tịch Hội VHNT Hà Nam, dù công việc quản lý khá bận rộn nhưng hội họa vẫn là máu thịt, là niềm đam mê vô tận đối với anh. Sáng tác nghệ thuật với anh giống như khí trời vậy, tình yêu ấy chưa bao giờ vơi trong huyết quản của anh. Anh nói vui, đó chính là duyên nợ.
