Hiểm họa từ việc giao xe cho người không đủ điều kiện tham gia giao thông
Thời gian gần đây, tai nạn giao thông (TNGT) liên quan đến lứa tuổi vị thành niên, học sinh có chiều hướng gia tăng, để lại hậu quả nặng nề. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có việc không ít cha mẹ đã giao xe mô tô, xe gắn máy cho con em mình khi chưa đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Hành vi này không chỉ vi phạm Luật Giao thông đường bộ mà còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự cho cả người giao phương tiện nếu xảy ra va chạm, TNGT.
Theo báo cáo của Ban An toàn giao thông (ATGT) tỉnh, 11 tháng năm 2024, toàn tỉnh xảy ra 260 vụ tai nạn, va chạm giao thông, làm 133 người chết, 195 người bị thương (tăng 5 vụ, tăng 7 người chết so với cùng kỳ năm 2023). Trong đó, tai nạn, va chạm giao thông liên quan đến lứa tuổi vị thành niên, học sinh xảy ra 56 vụ (tăng 22,3%), làm 15 người chết (tăng 13,2%), 39 người bị thương (tăng 21,7%).
Trong số các trường hợp vi phạm bị lực lượng chức năng phát hiện, xử lý có 1.612 trường hợp liên quan đến lứa tuổi vị thành niên, học sinh vi phạm bị lập biên bản xử lý; tạm giữ 589 xe mô tô, xe gắn máy, 318 phương tiện khác; cảnh cáo 452 trường hợp và gửi thông báo về nhà trường để có hình thức xử lý và có biện pháp giáo dục phù hợp với những học sinh vi phạm. Cũng trong thời gian này, lực lượng chức năng đã xử lý 812 trường hợp chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện, 406 trường hợp giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện điều khiển, phạt tiền gần 600 triệu đồng, tước giấy phép lái xe (GPLX) 336 trường hợp, tạm giữ 214 phương tiện các loại. Đây là những con số đáng báo động và cần có những giải pháp đồng bộ, hữu hiệu nhằm kéo giảm tai nạn, va chạm giao thông liên quan đến lứa tuổi vị thành niên, học sinh.
Tai nạn, va chạm giao thông liên quan đến lứa tuổi vị thành niên, học sinh xảy ra chủ yếu là do một bộ phận thiếu niên, học sinh ý thức chấp hành pháp luật chưa cao; thiếu quan sát, không nhường đường, phóng nhanh, vượt ẩu. Các hành vi vi phạm về trật tự an toàn giao thông (TTATGT) đối với lứa tuổi vị thành niên, học sinh thường xảy ra phổ biến, như: điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, xe máy điện khi chưa đủ tuổi; không chấp hành tín hiệu đèn giao thông; không có GPLX, không đội mũ bảo hiểm...
Một nguyên nhân dẫn đến những vụ tai nạn, va chạm giao thông liên quan đến lứa tuổi vị thành niên, học sinh gia tăng có một phần do học sinh chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, song vẫn được cha mẹ, gia đình mua xe, giao xe mô tô, xe gắn máy tự đi. Mặc dù pháp luật quy định rất cụ thể về mức xử phạt khi cha mẹ giao xe hoặc để con chưa đủ tuổi điều khiển xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự như mô tô tham gia giao thông nhưng do nuông chiều con cái, hoặc quá bận công việc không thể đưa, đón con đi học, thậm chí không hiểu biết các quy định của pháp luật nên không ít cha mẹ vẫn giao xe cho con. Cá biệt, có một số bậc cha mẹ còn thiếu trách nhiệm trong việc quản lý, giáo dục, khi con em vi phạm TTATGT còn tỏ thái độ thiếu hợp tác với lực lượng chức năng, bao che hành vi vi phạm của con em mình.
Cũng chính từ việc giao xe mô tô, xe gắn máy cho con em khi chưa đủ tuổi và điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ dẫn đến nhiều vụ tai nạn, va chạm giao thông đau lòng, khiến một số người phải vướng vào vòng lao lý. Điển hình như ngày 23/2/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an thành phố Phủ Lý đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Trần Văn Dũng (sinh năm 2004, trú tại thôn An Bài 2, xã Đồng Du, huyện Bình Lục) về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”, xảy ra ngày 24/12/2023 tại thôn An Hoàng, xã Trịnh Xá, thành phố Phủ Lý.
Theo điều tra, khoảng 20h, ngày 23/12/2023, Trần Văn Dũng uống rượu cùng Nguyễn Ngọc H (sinh năm 2007) cùng 4 người khác tại một đám cưới tại thôn An Bài 1, xã Đồng Du, huyện Bình Lục. Sau đó, Nguyễn Ngọc H mượn xe mô tô nhãn hiệu Yamaha Exciter của Trần Văn Dũng đi đón bạn. Khi đi đến km 123 + 600 trên tuyến quốc lộ 37 theo hướng quốc lộ 21B (thuộc địa phận xã Tràng An, huyện Bình Lục), do không làm chủ được tốc độ, đi không đúng phần đường quy định nên Nguyễn Ngọc H tự đâm vào gốc cây bên đường và tử vong.
Căn cứ vào tài liệu hồ sơ, lời khai của bị can, nhân chứng, cơ quan CSĐT Công an thành phố Phủ Lý đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can Trần Văn Dũng vi phạm khoản 10, Điều 8, Luật Giao thông đường bộ nghiêm cấm giao xe cơ giới, xe máy chuyên dụng cho người không đủ điều kiện để điều khiển tham gia giao thông đường bộ và phạm tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”, quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 264 Bộ luật Hình sự.
Thượng tá Nguyễn Khánh Trường, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh cho biết: Hiện nay, nhiều người dân còn chủ quan khi giao xe mô tô, xe gắn máy cho con em mình điều khiển mặc dù biết rõ con em mình chưa đủ tuổi, không đủ điều kiện để tham gia giao thông. Việc giao xe cho người chưa đủ tuổi là hành vi vi phạm pháp luật nên lực lượng chức năng ngoài xử phạt người điều khiển phương tiện còn phạt cả người giao phương tiện; trong trường hợp người điều khiển phương tiện gây tai nạn chết người thì người giao phương tiện sẽ bị xử lý hình sự theo quy định.
Nhằm chủ động kiềm chế, kéo giảm TNGT đối với lứa tuổi vị thành niên, học sinh, nhất là đối với người chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, thời gian tới, lực lượng cảnh sát giao thông toàn tỉnh tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm về TTATGT liên quan đến quy định về đội mũ bảo hiểm đối với người ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy, xe máy điện; xử lý trách nhiệm của người giao xe mô tô, xe gắn máy cho con em mình khi chưa đủ tuổi. Cùng với đó, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, các thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ, hệ thống camera giám sát để ghi hình, phát hiện xử lý triệt để các vi phạm.
