Gỡ khó cho mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ”
Việc thực hiện mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ” ở tỉnh ta đã, đang tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của chính quyền cơ sở trong việc xây dựng nền hành chính phục vụ, thân thiện, hiện đại và hiệu lực, hiệu quả; trong sạch, vững mạnh, gần dân, bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, đáp ứng kịp thời các nhu cầu, lợi ích thiết thực, hợp pháp của nhân dân; củng cố vững chắc lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Tuy nhiên, để mô hình ngày càng đem lại hiệu quả thực chất, đạt được mục tiêu dài hạn cần tập trung giải quyết những khó khăn, vướng mắc thông qua sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, ngành và sự tham gia tích cực của người dân.
Nhằm tạo chuyển biến tích cực, trách nhiệm trong nhận thức, hành động của cấp ủy, chính quyền, cơ quan Nhà nước các cấp, trên cơ sở quán triệt những quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước, tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận trong tình hình mới, nhất là công tác dân vận của chính quyền, từ năm 2019, Ban Dân vận Tỉnh ủy - cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo tỉnh về thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở đã hướng dẫn xây dựng mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ” gắn với chuyên đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về “Xây dựng ý thức tôn trọng nhân dân, phát huy dân chủ, chăm lo đời sống nhân dân”. Đồng thời, tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, quán triệt thực hiện mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ; cải cách hành chính; thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, tiếp công dân, đối thoại giải quyết khiếu nại, tố cáo và thực hiện văn hóa công sở. Việc xây dựng mô hình cũng được coi là một nhiệm vụ trọng tâm, khâu đột phá trong thực hiện công tác dân vận của chính quyền theo nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025. Chính vì vậy, việc triển khai thực hiện, nhân rộng mô hình trên địa bàn tỉnh đã được các cấp ủy, chính quyền, ngành, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện nghiêm túc và hiệu quả. Mục tiêu thực hiện mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ” được đưa vào Đề án “Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác dân vận của Đảng, giai đoạn 2021-2025” để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện.
Sau hơn 5 năm thực hiện mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ”, từ thực hiện thí điểm tại 14 đơn vị UBND xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh với sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự phối hợp của các cơ quan trong hệ thống chính trị, đặc biệt là sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân, mô hình đã được tổng kết, rút kinh nghiệm, thể chế hóa bằng những hướng dẫn, quy định và nhân rộng ra 100% UBND xã, phường, thị trấn. Đến năm 2021 tiếp tục được nhân rộng ra 100% UBND cấp huyện trên địa bàn toàn tỉnh. Hiện nay, toàn tỉnh có 1.606 mô hình “Dân vận khéo”, trong đó mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ” được Ban Dân vận Trung ương đánh giá cao và nhiều tỉnh bạn đến học hỏi kinh nghiệm.
Từ đổi mới công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền theo hướng gần dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin, đến phát huy quyền làm chủ, tôn trọng nhân dân trong việc tạo điều kiện để nhân dân được biết, được bàn, được tham gia vào hoạt động của chính quyền cơ sở và của các cấp chính quyền, đóng góp ý kiến vào quá trình xây dựng, ban hành các quyết định hành chính... mô hình đã góp phần xây dựng môi trường chính trị dân chủ, cởi mở, thực hiện tốt hơn quyền làm chủ của nhân dân, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và chế độ.
Bên cạnh đó, công tác thông tin tuyên truyền, quán triệt thực hiện mô hình trong cán bộ, công chức và toàn thể nhân dân được coi trọng với nhiều hình thức phong phú; công tác cải cách hành chính, nhất là cải cách thủ tục hành chính (TTHC) có nhiều chuyển biến tích cực đơn giản về thủ tục và rút ngắn thời gian giải quyết; công tác tiếp công dân, giải quyết các đề nghị, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của nhân dân được duy trì thường xuyên, kịp thời tháo gỡ, giải tỏa những băn khoăn, vướng mắc của nhân dân ngay từ cơ sở. Văn hóa, đạo đức công vụ; trình độ chuyên môn, kỹ năng làm việc, kỹ năng giao tiếp của cán bộ, công chức luôn được đổi mới, nâng cao, góp phần giải quyết các công việc liên quan đến tổ chức, người dân, doanh nghiệp thuận tiện, nhanh chóng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ mô hình được đầu tư, xây dựng hiện đại. Hạ tầng số, nền tảng số được quan tâm đầu tư, phát triển, triển khai ứng dụng; cơ sở dữ liệu chuyên ngành được triển khai xây dựng, kết nối, chia sẻ, mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân và doanh nghiệp. Trụ sở bộ phận tiếp nhận và trả kết quả cấp huyện, cấp xã cơ bản được đầu tư đồng bộ, hiện đại. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm, tổ chức tiếp dân và đối thoại với nhân dân theo quy định. Cán bộ công chức có thái độ giao tiếp lịch sự đúng mực, gần gũi, thân thiện với người dân trong quá trình giải quyết công việc. Tỷ lệ TTHC đúng và trước hạn cấp huyện, cấp xã đạt tỷ lệ cao. Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 của tỉnh xếp hạng thứ 30/63 tỉnh, thành phố (tăng 1 bậc so với năm 2022).
Thông qua việc thực hiện mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ” đã có nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo, như: thành lập tổ hướng dẫn làm TTHC; duy trì tổ chức thực hiện hoạt động “Ngày thứ bảy với dân”, cùng với người dân tổ chức trồng và chăm sóc cây hoa, cây xanh trên các tuyến đường; khơi thông cống rãnh, dọn vệ sinh môi trường trên các tuyến đường của xã, của thôn; cam kết và làm theo nội dung khẩu hiệu “5 biết” và “3 thể hiện”; bổ sung tiêu chí 6 biết, 3 không và 3 thể hiện; gửi Thư xin lỗi, Thư cảm ơn, Thư chúc mừng, Thư chia buồn nhân các sự kiện vui, buồn của nhân dân…
Việc thực hiện mô hình đã thực sự là một đột phá trong công tác dân vận của chính quyền và trở thành nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị, nhất là ở cấp cơ sở; có sự phối hợp chặt chẽ giữa cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị, góp phần phát huy dân chủ, củng cố niềm tin của nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, giữ vững quốc phòng, an ninh, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh từ tỉnh đến cơ sở.
Mô hình "Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ" là một bước đi đúng đắn nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động quản lý hành chính, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, cũng như bất kỳ mô hình nào, quá trình thực hiện luôn gặp phải những khó khăn, vướng mắc cần giải quyết để đạt hiệu quả tối ưu.
Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo phong trào thi đua "Dân vận khéo" tỉnh, khó khăn lớn nhất trong việc thực hiện nhân rộng mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ” cấp huyện, cấp xã là điều kiện về kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ cho việc thực hiện mô hình, nhất là tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả ở một số đơn vị cấp xã còn khó khăn, chưa đáp ứng được yêu cầu. Trình độ chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là ở cấp xã chưa đồng đều. Công tác phối hợp, sự liên thông trong giải quyết công việc cho người dân giữa các cấp, ngành một số lĩnh vực còn hạn chế. Công tác tuyên truyền, quán triệt về mục đích, ý nghĩa, nội dung thực hiện của mô hình cấp huyện, cấp xã ở một số địa phương, cơ sở chưa đầy đủ, chưa thường xuyên, sâu rộng; chưa tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ, tích cực. Cùng với đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để người dân, tổ chức dễ tiếp cận, thuận tiện tra cứu, thực hiện giải quyết thủ tục hành chính còn hạn chế. Một số đơn vị UBND cấp xã chưa thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các nội dung theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo tỉnh nên chất lượng mô hình còn hạn chế. Vai trò của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội ở một số địa phương, cơ sở còn mờ nhạt, nhất là trong giám sát đối với người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cán bộ, công chức, viên chức thực hiện các nội dung tiêu chí mô hình; trong phối hợp với chính quyền tuyên truyền, khảo sát đánh giá mức độ hài lòng của người dân…
Một trong những nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế nói trên bắt nguồn từ nhận thức của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, cán bộ, công chức về mục đích, ý nghĩa của việc xây dựng mô hình, có nơi, có lúc, có việc chưa đầy đủ. Có đơn vị, kể cả cấp huyện, cấp xã còn nhận thức việc thực hiện xây dựng mô hình chỉ ở bộ phận tiếp nhận và trả kết quả nên một số tiêu chí quan trọng chưa được thực hiện làm hạn chế tính hiệu quả của mô hình. Thêm nữa, hiện chưa có cơ chế, chính sách cụ thể hỗ trợ cho việc thực hiện mô hình, một số xã gặp khó khăn về kinh phí đầu tư, mua sắm trang thiết bị hiện đại, đồng bộ phục vụ hoạt động tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả.
\Việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành chưa đồng bộ nên cán bộ, công chức tiếp nhận hồ sơ phải thao tác nhập trên các hệ thống phần mềm khác nhau (lĩnh vực bảo trợ xã hội, chứng thực điện tử, đăng ký thành lập hộ kinh doanh, TTHC liên thông) dẫn đến công việc trùng lặp, mất nhiều thời gian. Nhiều TTHC của lĩnh vực tư pháp công dân nộp hồ sơ theo hình thức trực tuyến, nhưng vẫn phải đến bộ phận "một cửa" để ký sổ gốc, xuất trình bản chính để công chức kiểm tra, đối chiếu, gây khó khăn cho công dân…
Xây dựng chính quyền vì nhân dân phục vụ là yêu cầu tất yếu, phù hợp với xu thế hiện nay, thể hiện bản chất tốt đẹp của bộ máy nhà nước. Để tiếp tục duy trì mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ” tại các địa phương, đồng thời tạo sự chuyển biến mạnh mẽ nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị toàn tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng thực thi công vụ, củng cố lòng tin của nhân dân vào chính quyền, tạo sự gắn kết gần gũi, thân thiện giữa chính quyền các cấp với người dân, tổ chức và doanh nghiệp, cần tập trung giải quyết các khó khăn, vướng mắc thông qua sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, ngành, sự tham gia tích cực của người dân. Đây là một trong những giải pháp được đưa ra để tiếp tục nâng cao hiệu quả mô hình trên địa bàn tỉnh.
Cụ thể, các cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tiếp tục tuyên truyền, quán triệt sâu rộng các văn bản chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chỉ đạo phong trào thi đua “Dân vận khéo” tỉnh, UBND tỉnh và cấp ủy, chính quyền các địa phương về tiếp tục triển khai hiệu quả mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ”, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu trong chỉ đạo, thực hiện mô hình cấp huyện và cấp xã. UBND các cấp tiếp tục duy trì thực hiện, nâng cao chất lượng, hiệu quả, sáng tạo các nội dung tiêu chí của mô hình. Xây dựng kế hoạch khắc phục những hạn chế ở một số tiêu chí chưa thực hiện hoặc hiệu quả chưa cao…
Đồng thời, quan tâm bố trí kinh phí đầu tư nâng cấp trang thiết bị, hạ tầng thông tin, điều kiện làm việc của cán bộ, công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, nhất là đối với cấp xã; hỗ trợ giải quyết TTHC tại nhà cho người già, người khuyết tật gặp khó khăn trong đi lại. Thực hiện linh hoạt, sáng tạo việc tổ chức trao các loại thư cho người dân trang trọng, thân thiện; tổ chức lấy phiếu khảo sát mức độ hài lòng của người dân, tổ chức vào một số các lĩnh vực như: tiếp dân và giải quyết đơn thư; cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cấp phép sửa chữa, xây dựng, bảo đảm khách quan, thực chất. Cùng với đó, tiếp tục quan tâm kiện toàn, củng cố tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức tốt, có tinh thần trách nhiệm, lề lối phong cách làm việc đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới, nhất là ở bộ phận tiếp nhận và trả kết quả các cấp.
Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh những cán bộ, công chức giao tiếp, ứng xử thiếu tôn trọng hoặc có hành vi phiền hà, sách nhiễu trong giải quyết công việc. Tăng cường tổ chức đối thoại, nhất là đối thoại giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với nhân dân, kịp thời lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; tập trung xử lý dứt điểm đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân ngay từ cơ sở, không để phát sinh phức tạp, khiếu kiện đông người, vượt cấp…
Những nỗ lực không chỉ đòi hỏi quyết tâm từ phía chính quyền mà còn cần sự đồng hành, ủng hộ của toàn thể cộng đồng. Với các giải pháp đồng bộ, chắc chắn mô hình “Chính quyền thân thiện vì nhân dân phục vụ” cấp huyện, xã ở Hà Nam sẽ thực sự phát huy hiệu quả thực chất trong xây dựng một nền hành chính hiện đại, minh bạch và thân thiện.
Thực hiện: Thu Thảo
Thiết kế: Đức Huy
