Gieo thẳng - giải pháp "cơ giới hóa" khâu gieo cấy lúa

Những năm gần đây cùng với tiến bộ trong kỹ thuật thâm canh cây lúa thì cở sở hạ tầng phục vụ nông nghiệp, nông thôn ngày càng được đầu tư đầy đủ và hợp lý hơn và đó là điều kiện tiền đề cho ngành nông nghiệp áp dụng hình thức gieo thẳng trong sản xuất lúa. Ngay từ vụ mùa năm 2008, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã triển khai xây dựng mô hình lúa gieo thẳng bằng giàn kéo tay tại HTX Đông Thượng (Khánh Thượng-Yên Mô). Mô hình được thực hiện thí điểm trên diện tích 10 ha (có sự hỗ trợ của Trung tâm về giàn máy và thuốc trừ cỏ). Kết quả là: Tiết kiệm được chi phí sản xuất, do không phải mua nilon che phủ mạ ở vụ đông xuân (khoảng 40.000 đồng/sào); tiết kiệm được công lao động (Công lấy bùn, công gieo mạ, công cấy lúa khoảng 100.000 đồng/sào); rút ngắn thời gian sinh trưởng của lúa trên đồng ruộng (từ 7-10 ngày); năng suất cao hơn so với lúa cấy (khoảng 20%).

Từ kết quả của mô hình trên, nhiều địa phương trong tỉnh đã quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo mở rộng biện pháp canh tác này. Sơ bộ tổng hợp của Sở Nông nghiệp & PTNT cho thấy: Vụ đông xuân 2011-2012, toàn tỉnh gieo cấy được khoảng 40.000 ha lúa, trong đó có hơn 2.300 ha được thực hiện bằng biện pháp gieo thẳng.

Như vậy, xu hướng chung của các địa phương hiện nay là sử dụng biện pháp gieo thẳng bằng tay nhiều hơn. Có thể hiểu chung về gieo thẳng là việc gieo trực tiếp mộng mạ trên ruộng sản xuất và như vậy cả quá trình canh tác cây lúa sẽ bỏ qua giai đoạn: gieo mạ, cấy, rút ngắn được thời gian sinh trưởng của cây lúa trên đồng ruộng, giải quyết được vấn đề nhân lực và thời vụ.

Theo đồng chí Phạm Văn Trung, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh thì: Vùng thực hiện biện pháp canh tác này phải có hệ thống kênh mương tưới tiêu hoàn chỉnh; ruộng bằng phẳng, đất nhuyễn; sau khi gieo từ 1-3 ngày, nhất thiết phải phun thuốc trừ cỏ. Đối với phân bón, giảm lượng đạm từ 10-15% và tăng lượng kali lên 15% so với ruộng lúa cấy nhằm tăng khả năng chống đổ cho cây lúa… Gieo thẳng bằng giàn, lúa gieo trên ruộng khá đều (thẳng hàng, thẳng lối) tiết kiệm được giống và công lao động, nhưng không điều chỉnh được độ sâu, nông của mộng mạ trên ruộng khi gieo và đòi hỏi phải có sự chỉ đạo, tổ chức thực hiện tập trung, thống nhất từ việc làm đất, ngâm ủ giống đến gieo… Trong vụ mùa khung thời vụ rất eo hẹp và ở đâu, vùng nào có điều kiện cho phép nên áp dụng biện pháp này.

Gieo thẳng (bằng giàn kéo hoặc bằng tay) là một biện pháp canh tác có nhiều tính ưu việt. Đây có thể coi là giải pháp "cơ giới hóa" trong khâu gieo cấy lúa, khi mà việc đưa máy móc vào công việc này còn gặp khó khăn, bất cập.

Trường Sinh