Một ngày trung tuần tháng bảy, tại Nhà văn hóa thôn Chùa, xã Gia Thủy diễn ra buổi chuyển giao KHKT do Hội Phụ nữ tỉnh phối hợp với Trạm bảo vệ thực vật huyện Nho Quan tổ chức cho các hộ trồng rau an toàn trong thôn. Cơ sở vật chất của Nhà văn hóa khang trang đã góp phần tạo nên sự thành công cho buổi chuyển giao KHKT. Bác Đinh Trọng Khang, Bí thư Chi bộ thôn Chùa phấn khởi cho biết: Nhà văn hóa (NVH) mới của thôn được hoàn thành và đưa vào sử dụng từ tháng 1/2018 sau vài tháng tích cực triển khai xây dựng với tổng kinh phí đầu tư 360 triệu đồng. Từ khi NVH được khánh thành, bà con phấn khởi lắm bởi đây không chỉ là nơi hội họp của cán bộ thôn mà còn là nơi tổ chức các hoạt động thể thao-văn hóa, các buổi chuyển giao KHKT và là nơi gắn kết bà con nhân dân trong thôn với nhau.
Dẫn chúng tôi đi thăm NVH mới bề thế, rộng rãi với diện tích trên 400m2, bác Đinh Trọng Khang kể: Trước đây, thôn cũng có một NVH, nhưng đó là dãy nhà cấp 4, được tận dụng lại từ trường mầm non cũ nên công trình bị xuống cấp nghiêm trọng, chật chội nên các hoạt động sinh hoạt tập thể rất khó khăn. Đặc biệt, mặc dù trong thôn đã hình thành nên tổ hợp trồng rau an toàn, nhưng do là loại hình mới mẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm nên bản thân những người tham gia trồng rau an toàn cũng chưa cập nhật đầy đủ kiến thức, kỹ thuật trồng và tiêu thụ rau an toàn. Tuy nhiên, do điều kiện vật chất của NVH không đảm bảo nên việc phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức các buổi tập huấn, chuyển giao KHKT còn hạn chế.
Hiểu được ý nghĩa thiết thực của việc xây dựng NVH thôn, nên mặc dù đời sống còn nhiều khó khăn nhưng khi được thông báo xây dựng NVH, người dân trong thôn đều sẵn sàng đóng góp tiền của, ngày công để tham gia xây dựng "ngôi nhà chung" cho thôn. Bởi vậy, khi triển khai họp bàn về xây dựng NVH thôn thì người dân rất phấn khởi và đồng tình ủng hộ. Thôn đã họp bàn dự toán tổng kinh phí xây dựng NVH trị giá khoảng 350 triệu đồng, bình quân mỗi khẩu đóng góp 350.000 đồng trở lên. Ngoài ra, thôn còn huy động ngày công lao động và vật liệu xây dựng, đồng thời tận dụng đội ngũ thợ xây, phụ hồ trong xóm để làm NVH. Với mức đóng góp hợp lý này, khi đưa ra trước cuộc họp, người dân đều nhất trí cao. Chi bộ thôn Chùa có 28 đảng viên. Những đảng viên luôn tích cực, gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện phong trào và vận động người thân, hàng xóm cùng tham gia, bởi vậy, đã tạo được sức lan tỏa rộng khắp trong thôn. Ngoài khoản đóng góp chung, nhiều cán bộ, cá nhân trong thôn còn tự nguyện góp thêm tiền hoặc hỗ trợ các trang thiết bị trong NVH. Riêng các khoản đóng góp thêm của nhân dân trong thôn và những người con xa quê đã đạt gần 100 triệu đồng. "ý đảng lòng dân" đã thuận, chỉ sau một thời gian ngắn, công trình đã được hoàn thành đúng tiến độ, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, đáp ứng lòng mong mỏi của bà con trong thôn.
Thôn Mai Xá cũng là một trong những thôn cần xây mới NVH thôn. Ông Nguyễn Văn Thọ, Bí thư chi bộ thôn Mai Xá đã cùng với Ban công tác mặt trận thôn đến từng hộ dân để vận động bà con chung sức, đồng lòng cùng với địa phương trong việc xây dựng NVH. Ông Nguyễn Văn Thọ, Bí thư chi bộ thôn cho biết: Toàn thôn hiện có 159 hộ. Mặc dù ai cũng khao khát có một NVH thôn, tuy nhiên, với mức đóng góp 300 nghìn đồng/khẩu thì cũng là một khó khăn không nhỏ đối với những hộ khó khăn và hộ đông người. Tuy vậy sau khi được phân tích, động viên các gia đình đều hồ hởi tham gia đóng góp. Đối với những hộ khó khăn, thôn tạo điều kiện để các hộ này được đóng góp theo từng đợt.
Đồng chí Đinh Văn Đức, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Thủy cho biết: Xây dựng cơ sở vật chất văn hóa là một trong những tiêu chí khó thực hiện nhất trong Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới do cần có nguồn kinh phí lớn huy động từ nhân dân. Trong khi đó, xã Gia Thủy có 1.685 hộ với 6.178 khẩu, kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp. Xã Gia Thủy xác định muốn thực hiện được các tiêu chí khó thì trước hết phải làm tốt công tác xóa đói, giảm nghèo, nâng cao thu nhập cho người dân. Theo đó, xã hoàn thành dồn điền, đổi thửa đất sản xuất nông nghiệp, vận động nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, con nuôi năng suất, chất lượng cao; phát triển mạnh các mô hình phát triển kinh tế gia trại. Cùng với đó, trong 5 năm thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, xã đã phối hợp tổ chức 8 lớp tập huấn về các lĩnh vực sản xuất như: Lớp chuyển giao khoa học kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp, phát triển sản xuất và nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, đổi mới và nâng cao hiệu quả các hình thức tổ chức sản xuất ở nông thôn, thu hút trên 500 lượt người tham gia. Xã cũng tạo điều kiện, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư trên địa bàn xã nhằm tạo việc làm cho lao động nông thôn... Với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp, đến cuối năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,97%.
Cùng với nỗ lực phát triển kinh tế, Đảng ủy xã Gia Thủy cũng đã xây dựng chương trình, kế hoạch; tăng cường sự chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền; phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể trong việc xây dựng NVH thôn, xóm. UBND xã đã tiến hành rà soát, bố trí quy hoạch quỹ đất xây dựng nhà văn hóa. Đối với những thôn, xóm có quỹ đất thì tiến hành đổi đất theo đúng thủ tục quy định. Tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân hiến đất, đóng góp kinh phí, nguyên, vật liệu, ngày công để xây dựng NVH. Đồng thời tích cực huy động nguồn kinh phí hỗ trợ của con em quê hương công tác khắp mọi miền Tổ quốc cùng chung tay xây dựng NVH. Với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm", nhiều thôn, xóm đã tự khai thác, tự tìm cách tạo nguồn kinh phí. Phong trào xây dựng NVH đã trở thành phong trào của cộng đồng dân cư, được đảng viên và các tầng lớp nhân dân đồng tình hưởng ứng và tích cực tham gia đóng góp xây dựng. Tính đến thời điểm này, toàn xã có 11/12 thôn có nhà văn hóa, trong đó xây mới 7 nhà, nâng cấp sửa chữa 4 nhà và một thôn chuẩn bị khởi công xây mới.
Đào Hằng