Du lịch Ninh Bình vươn đến những tầm cao mới

Một vùng non nước hữu tình

Ninh Bình ở vị trí liền kề tam giác tăng trưởng kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Sự phát triển du lịch Ninh Bình nằm trong tổng thể phát triển du lịch của cả nước, tạo đà hình thành một tứ giác tăng trưởng kinh tế - du lịch Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh - Ninh Bình.

Du khách một lần đến với Ninh Bình chắc hẳn sẽ không quên Khu du lịch sinh thái Tràng An được mệnh danh là "Vịnh Hạ Long trên cạn" với quy mô hơn 2.000 ha, với 31 thung, 48 hang động xuyên thủy trải dài trên địa bàn 8 xã, phường thuộc huyện Hoa Lư, Gia Viễn và thành phố Ninh Bình.

Hiện Quần thể danh thắng Tràng An đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ đệ trình UNESCO ghi danh vào danh sách di sản thiên nhiên thế giới. Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định công nhận Danh thắng Tràng An, Tam Cốc - Bích Động thuộc quần thể danh thắng Tràng An là di sản cấp Quốc gia đặc biệt. Các nhà khoa học qua nghiên cứu đã khẳng định, Tràng An là một bảo tàng địa chất ngoài trời, ghi dấu những chuyển động thăng trầm của vỏ trái đất và chứa đựng trong lòng nó lịch sử hình thành và phát triển của con người cách đây hàng triệu năm. Quần thể được hình thành từ những dải đá vôi với thung lũng, sông ngòi hòa quyện vào nhau tạo nên một không gian huyền ảo, trữ tình thơ mộng. Địa chất, địa mạo đặc biệt, cùng hệ thống hang động xuyên thủy đã khiến Tràng An mang trong mình nhiều tiểu vùng khí hậu khác nhau, trong đó song hành tồn tại hệ sinh thái trên cạn và dưới nước rất đặc biệt, với nhiều loài động, thực vật quý hiếm có tên trong Sách đỏ Việt Nam. Vùng lõi nguyên thủy của quần thể được bảo vệ tuyệt đối. Dự kiến năm 2014, Tràng An sẽ trở thành di sản thiên nhiên thế giới và khi đó, vị thế của quần thể du lịch này sẽ được nâng lên ở tầm quốc tế, kỳ vọng thu hút lượng lớn khách du lịch trong nước và quốc tế.

Non nước Vân Long. Ảnh: Xuân Trường 

Cùng với Quần thể danh thắng Tràng An, cảnh quan du lịch Ninh Bình còn thu hút du khách bởi những điểm đến hấp dẫn như: Suối nước khoáng nóng Kênh Gà, Khu bảo tồn ngập nước Vân Long, rừng Quốc gia Cúc Phương. Những sản phẩm du lịch này theo chiều dài lịch sử đã gắn liền với tên tuổi của Ninh Bình mỗi khi du khách có dịp tìm đến.

Với chiều sâu văn hóa lịch sử

Chiều sâu văn hóa, lịch sử gắn với lối sống, tôn giáo và hệ thống di tích hòa đồng với hệ sinh thái cảnh quan đã hình thành nên hệ thống tài nguyên du lịch nhân văn hấp dẫn gắn với các địa danh, di tích, lễ hội, ẩm thực, làng nghề... như Bái Đính, Hoa Lư, Phát Diệm... là cơ sở hình thành các sản phẩm du lịch văn hóa, lịch sử, tâm linh đặc sắc.

Lịch sử dân tộc cũng đã minh chứng Ninh Bình là mảnh đất thiêng, từng là cố đô của 3 vương triều phong kiến, gắn với những biến chuyển trọng đại trong lịch sử của dân tộc. Cố đô Hoa Lư, kinh đô của nước Việt từ năm 968 đến năm 1010 với ba triều đại Đinh, Tiền Lê và nhà Lý. Cách đây vài năm, các nhà khảo cổ học đã phát hiện và khai quật dưới tầng đất giữa hai đền thờ vua Đinh và vua Lê, vốn khi xưa là nền cung điện cách đây hơn 1.000 năm nhiều hiện vật quý giá như gạch "Đại Việt Quốc quân thành chuyên", gạch "Giang Tây quân", gạch có trang trí họa tiết hình hoa sen và đôi chim phượng. Xung quanh 2 ngôi đền Đinh, Lê còn có nhiều di tích khác có niên đại từ lâu đời như đền thờ Công chúa Phất Kim, Cột đá Đinh Liễn, các tấm bia bằng đá ở Núi Hồ, Cầu Dền... Với vùng bảo vệ đặc biệt 300 ha của Cố đô Hoa Lư, trong đó đã chứa đựng biết bao các dấu tích lịch sử, ghi nhận dấu chân của người tiền sử gắn liền với công lao dựng nước và giữ nước của cha ông.

Theo khảo sát, Ninh Bình hiện có khoảng 160 làng trong tổng số 1.500 làng (thôn, bản...) còn lưu tồn và phát triển các nghề truyền thống, với trên 40 nghề khác nhau. Những làng nghề "tiêu biểu" thì có chừng vài chục. Đó là những làng mà ở đó số lao động, kể cả những người ngoài độ tuổi lao động tham gia làm nghề, số các hộ gia đình có người làm nghề chiếm tỷ lệ nhất định và mức thu nhập từ nghề truyền thống chiếm tỷ trọng lớn so với tổng thu nhập kinh tế của cả làng nói chung và của mỗi hộ gia đình nói riêng. Với những làng nghề có bề dầy truyền thống hàng trăm năm tuổi, làng nghề Ninh Bình đang hội tụ nhiều lợi thế để phát triển du lịch sinh thái gắn với du lịch trải nghiệm và loại hình du lịch homestay (ở tại nhà dân bản địa).

Vươn tầm cao mới

Những tiềm năng du lịch của Ninh Bình vẫn còn rất nhiều, đồng nghĩa với cơ hội đối với các nhà đầu tư là rất lớn. Quan điểm nhất quán của tỉnh là càng đầu tư đúng hướng càng bảo tồn tối ưu các giá trị di sản và càng bảo tồn tối ưu càng phát triển bền vững. Năm 2012, doanh thu ngành Du lịch của Ninh Bình đạt trên 770 tỷ đồng (gấp hàng trăm lần so với năm 1992).

Theo ông Nguyễn Văn Mỹ, Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Lửa Việt Tavitoun, Chủ nhiệm CLB hướng dẫn viên thành phố Hồ Chí Minh: Việc thúc đẩy du lịch Cố đô Hoa Lư, Tràng An có ý nghĩa quan trọng không chỉ của riêng Ninh Bình mà còn đối với hoạt động của trung tâm du lịch Hà Nội và phụ cận, theo trục lịch sử Hoa Lư-Thăng Long, một trong 7 khu vực trọng điểm du lịch của cả nước đã được xác định trong quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam. Ông cũng cho rằng, càng đa dạng sản phẩm du lịch bao nhiêu thì càng hạn chế được "Tính mùa"- một trong những tồn tại điển hình trong hoạt động du lịch ở khu vực phía Bắc.

"Du lịch xanh" và bền vững là gắn khai thác với bảo tồn tính đa dạng của hệ sinh thái tự nhiên và các giá trị, di sản văn hóa vật thể, phi vật thể, là vấn đề khá quen thuộc trên thế giới và là một xu hướng chủ đạo trong phát triển du lịch ở nhiều quốc gia. Theo nhiều chuyên gia, du lịch Ninh Bình phát triển không thể chỉ dựa vào cảnh quan độc đáo thiên nhiên ban tặng, mà còn phải tạo dựng những khu, điểm giải trí mang tầm quốc tế (khu mua sắm, vui chơi, giải trí tổng hợp…), các dịch vụ phụ trợ chất lượng cao để kích thích tiêu dùng và kéo dài thời gian lưu trú của khách du lịch trong nước và quốc tế.

Bên cạnh đó, thu hút các nguồn lực đầu tư có yếu tố nước ngoài vào du lịch của Ninh Bình còn nhiều hạn chế. Công tác quảng bá, xúc tiến du lịch đã được chú trọng và luôn thay đổi hình thức, song vẫn là hoạt động phải đẩy mạnh hơn nữa trong thời gian tới, đối với cả thị trường nội địa và quốc tế.

Xuân Trường