Dòng họ hiếu học - lực đẩy cho phong trào khuyến học, khuyến tài ở Yên Mô

Nói về sự học của con cháu trong dòng họ, ông Trịnh Duy Tuyển, Trưởng Ban Khuyến học dòng họ Trịnh Duy (thị trấn Yên Thịnh) cho biết, mặc dù cuộc sống của bà con còn khó khăn và dòng họ cũng không có nguồn quỹ khuyến học lớn, nhưng niềm tự hào nhất của những người đứng đầu dòng họ chính là trách nhiệm của mỗi gia đình đối với việc học của con em mình.

Từ sự quan tâm ấy đã khơi dậy nghị lực, niềm đam mê giúp nhiều học sinh vượt khó vươn lên học tốt. Hiện nay, dòng họ Trịnh Duy có nhiều gia đình hiếu học tiêu biểu, có vị thế trong các lĩnh vực công tác, như gia đình ông Trịnh Mạnh Thuân, sinh sống ở Hà Nội có 5/6 thành viên trong gia đình có trình độ thạc sỹ; gia đình bác Trịnh Duy Oánh, có 3/4 con là thạc sỹ…

Điều đặc biệt hơn cả là có nhiều gia đình mặc dù kinh tế còn khó khăn nhưng vẫn quyết tâm nuôi con ăn học thành tài. Điển hình như gia đình ông Trịnh Duy Hiền, tài sản trong ngôi nhà của vợ chồng ông giá trị nhất là những chiếc bằng khen, giấy khen thành tích học tập tốt của cả 4 người con tại các trường đại học như: Đại học Kiến trúc, Đại học Mỏ địa chất, Học viện Tài chính và Học viện Ngân hàng.

Đối mặt với khó khăn về kinh tế khi cùng lúc phải nuôi cả 4 người con theo học đại học, song người nông dân ấy vẫn rất phấn khởi, lạc quan. Ông Hiền chia sẻ: Niềm mong mỏi của vợ chồng tôi là khi được học hành đến nơi đến chốn, các con sẽ biết phân biệt điều hay, lẽ phải mà nên người. Hiện nay, các con của tôi đã ra trường và có công việc ổn định.

Ông Trịnh Duy Tuyển, Trưởng Ban Khuyến học dòng họ Trịnh Duy cho biết, trong dòng họ Trịnh Duy, còn nhiều lắm những gia đình tuy còn khó khăn nhưng đã dành mọi nguồn lực để đầu tư cho sự học của con, cháu. Để có được sự thay đổi rõ rệt về nhận thức của các gia đình trong dòng họ, từ năm 1996, dòng họ Trịnh Duy đã thành lập Ban Khuyến học để việc học của con cháu đi vào nền nếp hơn.

Ban đầu, nhiều gia đình còn chưa quan tâm nhiều đến sự học của con vì còn phải vất vả mưu sinh, song những thành viên trong Ban Khuyến học dòng họ đã kiên trì đến từng nhà để vận động, giải thích về lợi ích lớn của việc học, đồng thời chia sẻ khó khăn với các gia đình trong quá trình nuôi con ăn học.

Hiện nay, không chỉ chăm lo việc học cho con, cháu trong gia đình, các hộ đều sẵn sàng đóng góp xây dựng quỹ khuyến học tùy theo điều kiện của mình. Mỗi năm, dòng họ vận động được từ 20-25 triệu đồng đóng góp vào quỹ. Từ nguồn quỹ này, dòng họ trích khen thưởng các cháu có thành tích học tập tốt, đồng thời hỗ trợ phần nào cho những gia đình còn khó khăn, tạo điều kiện cho con được đến trường.

Đặc biệt, để tạo thói quen đọc sách cho con cháu, Ban Khuyến học của dòng họ vận động các gia đình đóng góp sách báo, đồng thời trích tiền để mua thêm những cuốn sách, báo, tạp chí… lập thành một tủ sách của dòng họ. Tủ sách được đặt ngay tại nhà thờ của dòng họ, ông thủ từ được giao thêm nhiệm vụ của người thủ thư, phục vụ việc đọc, tra cứu thông tin trên sách, báo cho mọi người, nhất là cho trẻ em vào mỗi dịp nghỉ hè. Đến nay, tủ sách của dòng họ có hàng trăm đầu sách, báo về pháp luật, chăm sóc sức khỏe, nông nghiệp…

Với những nỗ lực trong suốt thời gian qua, dòng họ Trịnh Duy được UBND tỉnh tặng bằng khen dòng họ có phong trào khuyến học xuất sắc; 2 bằng khen của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam và 3 bức trướng khuyến học của huyện Yên Mô…

Ông Đinh Tiến Viễn, Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Yên Mô cho biết: Hội Khuyến học huyện Yên Mô luôn chỉ đạo, tuyên truyền các hội, chi hội cơ sở phát huy vai trò dòng tộc trong phong trào khuyến học, khuyến tài tại địa phương. Việc phát động, vận động các dòng tộc đã tạo động lực mới cho công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập từ cơ sở.

Đến nay, toàn huyện có 26.130/32.663 gia đình đạt danh hiệu gia đình học tập trong tổng số các gia đình đăng ký, đạt 80%; 341/420 dòng họ đăng ký đạt dòng họ khuyến học, đạt 81,2%; 193/232 cộng đồng học tập, đạt 83%. Ngoài dòng họ Trịnh Duy, ở Yên Mô còn nhiều dòng họ hiếu học khác như: Họ Bùi ở xã Yên Từ; họ Lê ở xã Yên Phong; họ An ở xã Khánh Dương…

Việc ngày càng có nhiều dòng họ hiếu học đã góp phần lan tỏa phong trào khuyến học, khuyến tài ở các địa phương. Mỗi nhà, mỗi dòng họ đều chung tay đóng góp xây dựng quỹ khuyến học, tạo nguồn lực hỗ trợ các em học sinh có thêm điều kiện cắp sách tới trường. ở các xã, thị trấn, nhân dân ủng hộ quỹ khuyến học xã từ 10-20 nghìn đồng/hộ/năm.

Nhiều xã huy động được nguồn quỹ lớn như: Yên Nhân trên 600 triệu đồng, Yên Thái trên 650 triệu đồng, Yên Thành, Yên Thắng trên 400 triệu đồng… 5 năm qua, từ các nguồn quỹ khuyến học, huyện Yên Mô đã trao thưởng, học bổng cho trên 20 nghìn lượt học sinh và giáo viên với tổng số tiền trên 2 tỷ đồng.

Bài, ảnh: Nguyễn Hùng