Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng trong tình hình hiện nay

Kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang ngành Tuyên giáo của Đảng, thời gian qua, đội ngũ những người làm công tác tuyên giáo trên địa bàn tỉnh đã quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối của Đảng, bám sát thực tiễn, chủ động đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, tích cực tham mưu và tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng; góp phần tạo sự đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng bộ, sự đồng thuận trong xã hội, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ mà nghị quyết đại hội Đảng các cấp đã đề ra.

Bàn về vai trò của lý luận đối với thực tiễn cách mạng, trong tác phẩm "Làm gì", V.I. Lênin đã nêu lên một luận điểm quan trọng: "Không có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách mạng", "Chỉ Đảng nào được một lý luận tiền phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong". Kế thừa và phát triển quan điểm đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trong vai trò của lý luận. Theo Người, "lý luận là đem thực tế trong lịch sử, trong kinh nghiệm, trong các cuộc đấu tranh, xem xét, so sánh thật kỹ lưỡng, rõ ràng, làm thành kết luận. Rồi lại đem nó chứng minh với thực tế"; "lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi"; "kém lý luận, hoặc khinh lý luận, hoặc lý luận suông" là nguyên nhân gây ra "khuyết điểm về tư tưởng, tức là bệnh chủ quan" - khuyết điểm đầu tiên và nguy hiểm nhất của cán bộ, đảng viên.

Như vậy, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chỉ rõ: Giáo dục lý luận chính trị là để hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học và lý tưởng cách mạng; nâng cao nhận thức, bản lĩnh và trình độ lý luận chính trị; củng cố niềm tin và tăng cường năng lực hoạt động thực tiễn; tạo sự thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Do vậy, việc học tập lý luận chính trị có vai trò hết sức quan trọng; là trách nhiệm, bổn phận; là công việc cần thiết, cấp bách, thường xuyên và lâu dài của mỗi cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng.

Công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng phải luôn song hành với việc thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng cũng như việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng tổ chức đảng và mọi cán bộ, đảng viên. Không những thế, đối với những nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng còn phải đi trước, mở đường, tạo sự đồng thuận, thống nhất trong nhận thức và việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng vào thực tiễn cuộc sống. Đặc biệt, công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng còn là nhân tố có ý nghĩa quyết định đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên "vững về chính trị, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ", đủ phẩm chất và năng lực đáp ứng ngày càng tốt hơn những yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới.

Nhận thức sâu sắc về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng; thời gian qua, với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, sự tham mưu tích cực, chủ động, hiệu quả của ngành Tuyên giáo, công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng của Đảng bộ tỉnh đã có nhiều đổi mới, giành được những kết quả tích cực.

Việc nghiên cứu, học tập, phổ biến, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng trên địa bàn tỉnh được triển khai thực hiện nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả, với nhiều đổi mới về hình thức, phương pháp, phù hợp với từng địa bàn, từng cấp, từng đối tượng. Nội dung học tập, quán triệt không chỉ dừng lại ở các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, mà còn mở rộng đối với các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; các nghị quyết chuyên đề của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Hình thức, phương pháp học tập, quán triệt có sự kết hợp đa dạng, linh hoạt giữa phương pháp truyền thống và việc phát huy lợi thế của công nghệ thông tin để tổ chức các hội nghị trực tuyến, phát thanh và truyền hình trực tiếp xuống cấp huyện, cấp xã nhằm chuyển tải, tuyên truyền rộng rãi những nội dung cơ bản của nghị quyết trong các tầng lớp nhân dân; tạo sự đồng thuận, sớm đưa nghị quyết vào thực tế cuộc sống. Công tác quản lý, tổ chức học tập được thực hiện chặt chẽ, đảm bảo mọi cán bộ, đảng viên đều tham gia học tập. Việc hướng dẫn, theo dõi, tổng hợp tình hình học tập, quán triệt các nghị quyết được thực hiện có hệ thống, bài bản, trở thành nền nếp. Tỷ lệ cán bộ, đảng viên tham gia học tập, nghiên cứu, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng luôn đạt từ 93% trở lên.

Việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nghiêm túc gắn với thực hiện có hiệu quả chủ đề công tác năm 2018 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh "Nêu gương về đạo đức và trách nhiệm thực thi công vụ; xây dựng phong cách, tác phong công tác quần chúng, dân chủ, nói đi đôi với làm của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu". Nhiều việc làm, hành động cụ thể, thiết thực được thường xuyên thực hiện; nổi bật là việc tổ chức sinh hoạt chính trị dưới nghi thức chào cờ vào tuần đầu của tháng góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động trên địa bàn toàn tỉnh tích cực học tập và làm theo gương Bác.

Công tác bồi dưỡng, giáo dục lý luận chính trị, giáo dục truyền thống, đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ tỉnh được quan tâm đẩy mạnh, đổi mới và nâng cao về chất lượng, hiệu quả. Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy và học tập lý luận chính trị ở Trường Chính trị tỉnh và các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện được quan tâm đầu tư, nâng cấp. Việc đổi mới nội dung, phương pháp, phương tiện giảng dạy và học tập lý luận chính trị được chú trọng. Chất lượng giảng dạy lý luận chính trị ngày càng được nâng cao.

Hoạt động báo chí, phát thanh, truyền hình, văn hóa - văn nghệ và tuyên truyền miệng đảm bảo thông tin đa chiều, kịp thời định hướng tình hình dư luận, tư tưởng cán bộ, đảng viên trước những vấn đề thời sự, vụ việc nhạy cảm, phức tạp ở trong nước, trong tỉnh. Đội ngũ báo cáo viên, cộng tác viên dư luận xã hội từ tỉnh đến cơ sở hoạt động tích cực, thường xuyên thông tin, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phản ánh và tham mưu kịp thời với cấp ủy các cấp biện pháp giải quyết những vướng mắc, vấn đề tư tưởng mới nảy sinh trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Với những kết quả tích cực từ công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng, nhận thức, trình độ, bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong toàn tỉnh đã được nâng lên; đáp ứng ngày càng cao yêu cầu tiêu chuẩn hóa cán bộ, góp phần quan trọng thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của các địa phương, đơn vị và sự phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh trong thời gian qua. Đồng thời, công tác định hướng tư tưởng đã tạo nên sự đồng thuận, thống nhất về nhận thức, tư tưởng của cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ; giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành của Nhà nước; nêu cao tinh thần trách nhiệm, gắn bó với công việc, nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị; gương mẫu thực hiện nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng; nói, viết và làm theo Cương lĩnh, Điều lệ Đảng.

Trong bối cảnh đất nước ngày càng hội nhập sâu rộng, thông tin kỹ thuật số bùng nổ, mạng xã hội phát huy ưu thế; các thế lực thù địch đã lợi dụng mạng xã hội để gia tăng các hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước với mức độ, cường độ ngày càng lớn, tinh vi, manh động; dư luận xã hội nhiều khi bị "dẫn dắt", kích động bởi những luận điệu xuyên tạc, phản động... Do vậy, yêu cầu, nhiệm vụ của công tác giáo dục lý luận chính trị, định hướng tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn tỉnh được đặt ra ngày càng cao và cấp thiết hơn.

Để tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình hiện nay, đòi hỏi phải triển khai những giải pháp kiên quyết và đồng bộ với sự tham gia của cả hệ thống chính trị, mọi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.

Một là, phải xác định đúng đắn và nâng cao nhận thức về vị trí, ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng đối với công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, nhất là đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên. Công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng phải được đặt ngang tầm đòi hỏi của nhiệm vụ trong tình hình mới; được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của mỗi tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên. Thấm nhuần quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh, mỗi tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên phải thực sự coi trọng việc học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị; ngăn chặn, tiến tới đẩy lùi hiện tượng lười học, ngại học lý luận chính trị; xác định đúng đắn về trách nhiệm, bổn phận, động cơ, mục đích nghiên cứu, học tập lý luận chính trị là để hình thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học, xây dựng và tu dưỡng đạo đức cách mạng, làm tiền đề để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng những yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới.

Hai là, đẩy mạnh đổi mới toàn diện công tác giáo dục lý luận chính trị theo tinh thần Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày 09/02/2018 của Ban Bí thư (khóa XII) về "tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới"; chú trọng tính thực tiễn, tính chiến đấu của việc học tập, vận dụng lý luận chính trị. Công tác giáo dục lý luận chính trị cần đổi mới về nội dung theo hướng gắn lý luận với thực tiễn, phù hợp với trình độ và nhu cầu của người học; đổi mới về phương pháp theo hướng phát huy tính độc lập, tích cực của người học, gắn học tập với vận dụng và thực hành; đa dạng hóa các phương thức giáo dục lý luận chính trị, đặc biệt chú trọng việc tự học của cán bộ, đảng viên.

Ba là, thực hiện đồng bộ các giải pháp để nâng cao chất lượng công tác tư tưởng trong tình hình hiện nay, nhất là từ cơ sở. Trọng tâm là:

Thực hiện nghiêm túc các quy định, hướng dẫn về việc tổ chức sinh hoạt chi bộ ở cơ sở, đặc biệt là đối với các chi bộ trong các đơn vị sự nghiệp, cơ quan nhà nước. Quán triệt sâu sắc và thực hiện đầy đủ, có hiệu quả các nội dung của Kết luận số 18-KL/TW, ngày 22/9/2017 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 10-CT/TW của Ban Bí thư khóa X "về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ" trong tình hình mới và Hướng dẫn số 12-HD/BTCTW, ngày 06/7/2018 của Ban Tổ chức Trung ương về một số vấn đề về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ. Đảm bảo việc sinh hoạt chi bộ góp phần tạo sự đồng thuận về nhận thức và tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng.

Chủ động, kịp thời tổ chức thông tin tình hình thời sự, chính sách, cập nhật kiến thức theo định kỳ hoặc đột xuất để định hướng dư luận, ổn định tư tưởng, nâng cao ý thức cảnh giác cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trước những diễn biến, vụ việc phức tạp nảy sinh từ thực tiễn cuộc sống; chủ động và kiên quyết đấu tranh chống lại các luận điệu sai trái, làm thất bại chiến lược "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch. Đồng thời, làm tốt công tác nắm bắt dư luận xã hội kịp thời tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền giải quyết các vấn đề bức xúc của nhân dân.

Tăng cường chỉ đạo, quản lý hoạt động báo chí, xuất bản, internet, mạng xã hội... Các cơ quan báo chí, cơ quan quản lý hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh phải thực sự phát huy vai trò trong ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ; tích cực đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, tổ chức phản động chống phá Đảng, Nhà nước và khối đại đoàn kết toàn dân; đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến những điển hình tiên tiến, những việc làm hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong thực tiễn cuộc sống để định hướng các giá trị đúng đắn, tích cực.

Trong việc thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp nói trên, đội ngũ làm công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng đóng một vai trò quan trọng; đòi hỏi những người làm công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng phải có phẩm chất, bản lĩnh chính trị vững vàng; trình độ tri thức và kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ tương ứng; sự nhạy cảm cao về chính trị cũng như khả năng vận dụng lý luận để dự báo, phân tích, giải thích và tham mưu giải quyết tốt các vấn đề từ thực tiễn sôi động. Kỷ niệm 88 năm Ngày truyền thống công tác Tuyên giáo của Đảng, đội ngũ cán bộ, công chức trực tiếp làm công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng trên địa bàn tỉnh nguyện một lòng kiên trung với Đảng, thực sự nêu cao tinh thần, trách nhiệm trong công việc, không ngừng tự học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ; tự trọng, say mê và tâm huyết với nghề để đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới; góp phần thúc đẩy mọi lực lượng xã hội tham gia thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội Đảng các cấp và mục tiêu xây dựng quê hương Ninh Bình ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Phạm Quang Ngọc

TVTU, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy