Đến nay, tổng diện tích đất của thị xã bị thu hồi phục vụ phát triển công nghiệp, dịch vụ, du lịch, đô thị là 817.654 m2, trong đó có 553.550 m2 đất nông nghiệp, nông thôn. 1.361 người dân thiếu đất sản xuất (tập trung ở các xã Yên Bình, Yên Sơn, Đông Sơn). Có 962 người trong độ tuổi lao động thì có đến 374 lao động cần hỗ trợ đào tạo nghề, 323 lao động chưa có việc làm ổn định cần được hỗ trợ giải quyết việc làm.
Từ thực tế đó, trong 2 năm qua, thị xã đã tổ chức 8 lớp dạy nghề cho 303 lao động (với nguồn kinh phí hỗ trợ là 250 triệu đồng), bằng các nghề như: làm nứa chắp, sơn mài, dệt chiếu, đan cói xuất khẩu, mộc… với sự tham gia của các doanh nghiệp, tổ hợp như Tiến Hùng, Thanh Thúy, Xuân Tình, HTX Cựu chiến binh phường Nam Sơn. Số lao động có đất bị thu hồi đã được đào tạo, dạy nghề là 193 người, đạt tỷ lệ 51,6%, kinh phí hỗ trợ bình quân là 300.000 đồng/người/tháng học nghề, thời gian dạy nghề ngắn hạn là 3 tháng.
Từ năm 2006 đến nay, thị xã đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ và thực hiện có hiệu quả chương trình mục tiêu giải quyết việc làm gắn với giảm nghèo, trong đó có chính sách ưu tiên dạy nghề cho lao động có đất bị thu hồi. Vì vậy đã giải quyết việc làm cho 4.175 lượt người. Trong đó đã giải quyết hỗ trợ việc làm cho 274 người có đất bị thu hồi, chiếm trên 84% số người cần được hỗ trợ giải quyết việc làm. Đồng thời các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị đóng trên địa bàn đã tạo việc làm cho 1.006 lao động; các địa phương đã tạo điều kiện cho 169 người đi lao động xuất khẩu. Số người tự tìm việc làm là 1.496 người.
Đông Sơn là một trong 2 xã nghèo của thị xã và là 1 trong 23 xã nghèo của tỉnh. Đông Sơn cũng là địa phương có nhiều diện tích đất bị thu hồi phục vụ cho khu du lịch sinh thái, với tổng diện tích dự kiến là 170 ha ưu tiên dành cho dự án. Đến hết năm 2008, xã phải thu hồi gần 70 ha đất. Số lao động bị thiếu đất sản xuất cần được dạy nghề, giải quyết việc làm là 301 người, trong đó có 211 người trong độ tuổi lao động. Trong 2 năm gần đây, xã đã giải quyết việc làm cho 189 người, với mức thu nhập khoảng 1 triệu đồng/người/tháng. Đời sống nhân dân có nhiều chuyển biến, mức thu nhập tăng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm đáng kể, năm 2006 là 25,8%, năm 2007 là 14,39%.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng việc dạy nghề, giải quyết việc làm cho nguời dân có đất bị thu hồi để xây dựng khu công nghiệp, khu đô thị vẫn còn ở mức độ (mới chỉ đạt được 51,1%), chưa đáp ứng được yêu cầu. Nguyên nhân cơ bản là do số lao động bị thu hồi đất chủ yếu là lao động ở nông thôn (xã Đông Sơn, Yên Bình, Yên Sơn). Tình trạng sức khỏe yếu, trình độ nhận thức hạn chế, không đủ điều kiện để tham gia học nghề, đào tạo nghề. Một trong những nguyên nhân quan trọng là kỹ năng đào tạo, dạy nghề, truyền nghề của các đơn vị, doanh nghiệp còn hạn chế nên việc thu hút người lao động vào học nghề và làm việc chưa mang lại hiệu quả cao.
Hoàng Khải