Theo báo cáo của BHXH tỉnh, tính đến hết tháng 8/2019, trên địa bàn tỉnh có trên 700 đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN từ 1 tháng trở lên, với tổng số tiền trên 110 tỷ đồng, tỷ lệ nợ bằng 4,38% kế hoạch phải thu. Trong đó, nợ phải tính lãi gần 60 tỷ đồng; nợ không phải tính lãi là trên 31 tỷ đồng; nợ ngân sách Nhà nước đóng, hỗ trợ BHYT đóng là trên 1,4 tỷ đồng và nợ lãi là trên 20 tỷ đồng.
Có trên 100 đơn vị giải thể, phá sản, bỏ trốn, dừng hoạt động, nợ số tiền trên 24 tỷ đồng. Một số doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, BHTN với số tiền lớn và thời gian kéo dài như: Công ty TNHH Dương Giang; Công ty TNHH thủ công mỹ nghệ Đông Thành; Công ty cổ phần xi măng Phú Sơn; Công ty cổ phần Thăng Long-Hoa Lư; Công ty cổ phần gạch ngói Sông Chanh; Công ty Cơ khí lắp máy Lilama; Công ty cổ phần may Thịnh Lộc; Công ty cổ phần xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng Yên Từ... , mỗi đơn vị nợ hàng tỷ đồng, đã bị BHXH tỉnh nêu tên công khai nợ đọng BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh nhưng tình hình thu hồi nợ đọng vẫn rất chậm và không khả quan.
Thực tế cho thấy, công tác thu hồi nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN ở những đơn vị nợ đọng với số tiền lớn, thời gian kéo dài gặp rất nhiều khó khăn.
Theo ông Trần Văn Tuyến, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, nguyên nhân nợ đọng BHXH kéo dài trước hết là do nhận thức về chính sách, pháp luật BHXH của đơn vị, doanh nghiệp, chủ sử dụng lao động chưa cao. Cùng với đó là do người dân, người lao động hiểu biết về các chính sách, pháp luật về BHXH còn chưa đầy đủ, ít có đấu tranh khi chủ sử dụng lao động vi phạm luật về BHXH.
Cùng với đó, công tác thanh, kiểm tra liên ngành đối với các đơn vị sử dụng lao động đã được tăng cường các chế tài xử phạt, nhưng các chế tài này chưa đủ mạnh, còn nhiều bất cập như: Mức xử phạt thấp, quy định mức lãi suất chậm đóng BHXH thấp; việc kiểm tra đôn đốc những tồn tại sau thanh, kiểm tra còn hạn chế... Bên cạnh đó, thực sự một số doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh còn gặp nhiều khó khăn…
Để tăng cường công tác thu hồi nợ BHXH, BHYT, BHTN, thời gian qua, BHXH đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo công tác BHXH, BHYT trên địa bàn. Tập trung rà soát phân loại các đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng BHXH, phân tích nguyên nhân, từ đó đưa ra các giải pháp đôn đốc thu hồi nợ.
Tăng cường phân công các Tổ thu nợ, cán bộ chuyên quản trực tiếp đến đơn vị để vận động, thuyết phục đơn vị đóng BHXH, BHYT, BHTN đúng quy định, đặc biệt là các đơn vị nợ đọng số tiền lớn, thời gian kéo dài. Đồng thời quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền các chính sách về BHXH cho người lao động và chủ sử dụng lao động hiểu quyền lợi, trách nhiệm nghĩa vụ tham gia đóng BHXH cho người lao động.
Cùng với đó, đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra phối hợp với các đoàn liên ngành nhằm nhắc nhở, đôn đốc thu hồi nợ. Từ đầu năm 2019 đến nay, BHXH tỉnh đã tổ chức và phối hợp thực hiện kiểm tra 86 đơn vị. Trong đó, ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính 4 đơn vị, với tổng số tiền phạt gần 60 triệu đồng; chuyển hồ sơ đề nghị UBND tỉnh ban hành quyết định xử phạt 1 đơn vị số tiền phạt 170 triệu đồng.
Đồng thời, đối với các đơn vị, doanh nghiệp cố tình vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, cơ quan BHXH chuyển hồ sơ khởi kiện sang tổ chức Công đoàn; đồng thời ngành BHXH tiếp tục thông báo danh tính các đơn vị nợ đọng với số tiền lớn, thời gian kéo dài trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh.
Thời gian tới, để công tác thu hồi và xử lý nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN đạt hiệu quả cao hơn, BHXH tỉnh quyết liệt bám sát các đơn vị, doanh nghiệp để đôn đốc thu, thu hồi nợ đọng BHXH. Tiếp tục giao các chỉ tiêu cụ thể về số thu, số nợ, số lao động cho từng cán bộ chuyên quản thu của các BHXH huyện, thành phố…
Cùng với đó tiến hành thanh tra chuyên ngành, thanh tra liên ngành, kiểm tra, giám sát, đôn đốc thu hồi nợ và xử phạt những đơn vị đóng chậm, đóng thiếu và trốn đóng BHXH...
Đồng thời ngành BHXH cũng kiến nghị, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương, các cấp, các ngành liên quan tăng cường công tác chỉ đạo, giám sát việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn. Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến về Luật BHXH, Luật BHYT bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú hơn nữa nhằm nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người lao động về chấp hành pháp luật BHXH, BHYT..., từng bước thực hiện hiệu quả việc thu hồi và xử lý nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn.
Mỹ Hạnh