Công bố Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các hiệp định thương mại tự do năm 2024

Chiều 8/4, Bộ Công thương phối hợp với Văn phòng Chính phủ tổ chức hội nghị công bố Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA Index) năm 2024 theo hình thức trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ (Hà Nội) và kết nối với điểm cầu trực tuyến tại UBND các tỉnh, thành phố trên cả nước. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự, phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Dự hội nghị tại điểm cầu Hà Nam có đồng chí Nguyễn Đức Vượng, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo Văn phòng UBND tỉnh; các sở, ngành chức năng của tỉnh.

Thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực, trong đó có việc tham gia các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã trở thành một chủ trương xuyên suốt của Việt Nam trong thời gian qua. Đến nay, Việt Nam đã đàm phán, ký kết và thực thi 17 FTA với hơn 60 đối tác phủ rộng khắp các châu lục, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển và vững mạnh. Bộ chỉ số FTA Index là công cụ mang tính định lượng và hệ thống, được xây dựng dựa trên khảo sát thực tế doanh nghiệp tại 63 tỉnh, thành phố trên cả nước. Nội dung khảo sát tập trung vào các khía cạnh chính: Mức độ tiếp cận thông tin về FTA của doanh nghiệp; tình hình tuân thủ các quy định pháp luật nội luật hóa từ cam kết FTA; hiệu quả các chương trình, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA; việc triển khai các cam kết phát triển bền vững tại địa phương; đồng thời ghi nhận các khó khăn, vướng mắc mà doanh nghiệp đang gặp phải.

Theo kết quả công bố Bộ chỉ số FTA Index năm 2024, tỉnh có điểm số tổng hợp cao nhất là Cà Mau với điểm số 34,9/40 điểm; tỉnh có điểm số thấp nhất là Quảng Trị, đạt 14,49/40 điểm. Giá trị trung bình của điểm số tổng hợp là 26,2 điểm. Kết quả khảo sát cho thấy, việc tiếp cận thông tin về các FTA của doanh nghiệp Việt Nam đã có những thành công nhất định khi đại đa số doanh nghiệp đều đã từng nghe đến một hoặc một số FTA. Các doanh nghiệp đã nhận thức được các cơ quan đầu mối ở cả Trung ương và địa phương trong việc cung cấp thông tin về các FTA (chủ yếu là Bộ Công thương và Sở Công thương các địa phương). Các hình thức cung cấp thông tin FTA tại các địa phương khá đa dạng, tiếp cận được đến các doanh nghiệp, từ các sự kiện, hội nghị hội thảo, tập huấn đến tài liệu, cổng, trang thông tin điện tử. Về cơ bản, khả năng tiếp cận văn bản pháp luật thực thi các FTA của doanh nghiệp được bảo đảm, bao gồm cả biểu thuế ưu đãi đặc biệt theo FTA và quy tắc xuất xứ. Các doanh nghiệp đã bắt đầu tận dụng được các ưu đãi với các mức độ khác nhau phụ thuộc vào ngành hàng, địa phương và theo từng hiệp định; nhận thức được các cam kết về phát triển bền vững, đặc biệt là cam kết về lao động, cam kết về môi trường và đã có sự chuẩn bị nhất định cho việc thực thi các cam kết.

Bên cạnh kết quả đạt được, kết quả khảo sát cũng phản ánh rõ, trên thực tế, công tác thực thi và tận dụng các FTA còn chưa đồng đều giữa các địa phương, doanh nghiệp. Sự phối hợp giữa các cơ quan trung ương, chính quyền địa phương và cộng đồng doanh nghiệp trong triển khai FTA chưa thật sự đồng bộ và hiệu quả, làm giảm tác động lan tỏa của các hiệp định.

Trên cơ sở chỉ rõ kết quả cũng như hạn chế trong triển khai FTA tại Việt Nam, FTA Index hướng đến việc cung cấp cơ sở dữ liệu minh bạch và khách quan cho Chính phủ, các cơ quan trung ương và địa phương trong chỉ đạo, giám sát, điều hành công tác hội nhập; hỗ trợ địa phương đánh giá kết quả thực thi FTA theo chương trình hành động đã đề ra; đồng thời là căn cứ để hoạch định chính sách, chiến lược phát triển phù hợp với điều kiện và tiềm năng từng địa phương, Bộ chỉ số cũng góp phần nâng cao nhận thức và thúc đẩy sự tham gia chủ động của cộng đồng doanh nghiệp trong tận dụng cơ hội từ FTA; nâng cao chất lượng thực hiện các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp cũng như thử nghiệm các công cụ đo lường hiệu quả hội nhập kinh tế quốc tế một cách khoa học và thực tiễn hơn.

Dịp này, các tỉnh, thành phố có thành tích, đạt kết quả tốt và khá trong việc đánh giá kết quả thực hiện các hiệp định thương mại tự do năm 2024 được biểu dương, khen thưởng.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ghi nhận, biểu dương sự nỗ lực của Bộ Công thương, các bộ, ngành liên quan, các địa phương trong việc triển khai xây dựng Bộ chỉ số FTA Index. Thủ tướng Chính phủ khẳng định: Việc thực thi có hiệu quả các FTA trong thời gian qua đã giúp mở rộng, đa dạng thị trường, chuỗi cung ứng và sản phẩm xuất khẩu, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu; thúc đẩy kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh, đóng góp quan trọng, tích cực vào sự phát triển kinh tế của đất nước. Vì vậy, hội nghị công bố Bộ chỉ số FTA Index không chỉ đánh dấu bước tiến quan trọng trong hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước mà còn tạo nền tảng vững chắc để nâng cao hiệu quả thực thi các hiệp định FTA; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp, địa phương tốt hơn trong quá trình tham gia thương mại quốc tế và chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. 

Để nâng cao hơn nữa hiệu quả trong việc thực thi các FTA, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các bộ, ngành, địa phương chủ động và thường xuyên cung cấp thông tin về FTA cho cộng đồng doanh nghiệp; thiết lập và vận hành các cơ chế đối thoại doanh nghiệp định kỳ theo ngành hàng hoặc thị trường để nhanh chóng nắm bắt thông tin, có giải pháp chính sách kịp thời trong quá trình xây dựng, thực thi các văn bản pháp luật thực hiện các FTA; xây dựng, triển khai hiệu quả các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các FTA. Về phía các doanh nghiệp, cần chủ động tìm hiểu thông tin về các FTA, tích cực tìm hiểu, nắm bắt thông tin về yêu cầu của thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng yêu cầu của các thị trường xuất khẩu. Các hiệp hội doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương triển khai hiệu quả các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các FTA, từ việc hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thông tin tới việc hướng dẫn các doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính có liên quan; thường xuyên nắm bắt, tổng hợp những vướng mắc mà doanh nghiệp kiến nghị, phản ánh kịp thời tới các cơ quan nhà nước có liên quan nhằm giải quyết nhanh chóng, kịp thời các vướng mắc, khó khăn cho doanh nghiệp…

Nguyễn Oanh