Cơ sở nuôi hàng triệu con muỗi chống sốt xuất huyết
Hàng chục triệu con muỗi vằn đang được nuôi trong các hộp nhựa tại Cơ quan Môi trường Quốc gia (NEA) Singapore để đối phó bệnh sốt xuất huyết.
Dù các biện pháp kiểm soát vật gây hại tương tự được sử dụng ở nhiều quốc gia trên khắp thế giới trong hơn một thập kỷ, nhóm nghiên cứu ở NEA vẫn nổi bật nhờ sử dụng tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) để sản xuất muỗi quy mô lớn, Interesting Engineering hôm 26/2 đưa tin. Tất cả muỗi ở NEA là muỗi vằn (Aedes aegypti), loài muỗi truyền virus gây bệnh sốt xuất huyết cho con người. Mỗi năm, có 400 triệu người nhiễm virus sốt xuất huyết và khoảng 40.000 ca tử vong do sốt xuất huyết nặng, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh dịch (CDC).
Tuy nhiên, những con muỗi nuôi nhốt ở NEA không nhiễm bệnh. Chúng tiếp xúc với một vi khuẩn mang tên Wolbachia và sẽ truyền vi khuẩn này sang thế hệ tiếp theo, giúp ngăn chặn lây nhiễm virus sốt xuất quyết. Muỗi vằn không thể truyền virus sốt xuất sang người nữa khi nhiễm Wolbachia. Ngoài ra, thông qua những trường hợp hiếm hoi và theo cơ chế chưa được hiểu rõ hoàn toàn, vi khuẩn có thể ngăn muỗi sinh sản. Khi muỗi đực giao phối với muỗi cái không nhiễm Wolbachia ở địa phương, muỗi cái đẻ những quả trứng không nở. Theo thời gian, số lượng muỗi sẽ giảm xuống.
Nhóm nghiên cứu ở NEA đã thả muỗi đực mang vi khuẩn ký sinh Wolbachia từ năm 2016. Năm 2019, họ thả tới 2 triệu con muỗi mỗi tuần. Nhờ tự động hóa, con số tăng lên 5 triệu/tuần vào năm 2022. Ở các khu vực can thiệp, phương pháp trên khiến số lượng muỗi vằn trong tự nhiên giảm mạnh, kéo theo virus sốt xuất huyết giảm theo.
Tuy nhiên, vì một số lý do, muỗi con có thể sinh sản khi cả muỗi bố và mẹ đều nhiễm Wolbachia. Để tránh điều này, các nhà nghiên cứu NEA sử dụng hệ thống vi tính dựa trên AI gọi là máy phân loại giới tính cung quăng để cách ly muỗi cái khỏi muỗi đực trước khi con đực nhiễm vi khuẩn và được thả ra. Hiện nay, cơ sở có thể sản xuất lượng muỗi khổng lồ nhờ tự động hóa.
Singapore không phải nước duy nhất tìm cách đối phó bệnh lây nhiễm bằng cách thả hàng triệu con muỗi vằn. Công ty công nghệ sinh học Oxitec cũng lên kế hoạch thả hàng trăm triệu con muỗi biến đổi gene ở Florida, Mỹ để thử nghiệm phương pháp kiểm soát vật gây hại mới.
