Để ngăn chặn sự suy giảm của nguồn lợi thủy sản, môi trường tại các vùng nước, ngày 08/10/2012, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 768 về việc phê duyệt cho triển khai chương trình bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản đến năm 2020.
Chương trình có 7 nội dung gồm: Truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân về công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản; điều tra đánh giá nguồn lợi thủy sản, ngăn chặn sự suy giảm nguồn lợi thủy sản; bảo tồn nguồn lợi thủy sản; phục hồi và tái tạo nguồn lợi thủy sản, các hệ sinh thái môi trường; đào tạo, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ bảo vệ nguồn lợi thủy sản; củng cố hệ thống tổ chức bảo vệ nguồn lợi thủy sản và đầu tư cơ sở vật chất cho công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Sau 7 năm triển khai, với sự vào cuộc của các cấp, các ngành, sự phối hợp chặt chẽ của các địa phương, Chương trình đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Từ năm 2012 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức được 64 lớp tập huấn tuyên truyền về bảo tồn các loài thủy sản nguy cấp, quý hiếm, không khai thác bằng các loại ngư lưới cụ cấm, nghề cấm; vận động hàng trăm hộ dân tham gia cam kết không vi phạm khai thác thủy sản.
Đồng thời, đã bước đầu khảo sát điều tra hiện trạng phân bố nguồn lợi thủy sản, môi trường nước, các bãi đẻ thủy sản tại các tuyến sông chính. Đã xác định được 4 bãi đẻ tập trung cần quản lý là: Bãi đẻ thủy sản tại khu vực ngã ba sông Lạng, sông Bôi, sông Hoàng Long ở khu vực quanh cầu Đế; bãi đẻ dọc sông Hoàng Long từ ngã ba Gián Khẩu đến trạm bơm Gia Viễn; bãi đẻ sông Đáy từ Ninh Phúc để cửa Kim Đài; bãi đẻ sông Vạc, sông Vân.
Để ngăn chặn tình trạng sử dụng xung kích điện, chất nổ, chất độc trong khai thác thủy sản, Sở Nông nghiệp&PTNT đã chủ trì, phối hợp với các cấp, các ngành và địa phương tổ chức thanh, kiểm tra thường xuyên trên sông, trên biển; phối hợp có hiệu quả với các địa phương kiểm tra vùng nội đồng, các khu ngập nước. Kết quả, đã kiểm tra trên một nghìn phương tiện khai thác thủy sản, phát hiện và xử lý 79 trường hợp vi phạm, xử phạt tiền trên 100 triệu đồng.
Về chương trình bảo tồn nguồn lợi thủy sản, Chi cục Thủy sản đã phối hợp với Ban Quản lý khu bảo tồn đất ngập nước Vân Long bước đầu nghiên cứu đề xuất quy hoạch và xác định nhiệm vụ bảo tồn nguồn lợi thủy sản tại đây. Trong chương trình tái tạo nguồn lợi thủy sản, trong các năm từ 2016 đến năm 2019, Chi cục Thủy sản đã tiến hành thả 33.600 con cá bao gồm cá chép Việt, cá chày mắt đỏ, cá bống bớp xuống các vùng nước tự nhiên trên địa bàn tỉnh.
Ngoài ra, Chi cục còn phối hợp với Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Ninh Bình trong lĩnh vực thả giống phóng sinh; huy động nguồn vốn xã hội hóa từ các tổ chức, cá nhân tham gia tái tạo nguồn lợi thủy sản; tuyên truyền đến các tăng ni, phật tử về việc bảo vệ các loài thủy sản quý hiếm cũng như ngăn chặn sực phát tán của các loài thủy sản ngoại lai.
Ông Trần Đức Sáng, Phó Chi cục Trưởng chi cục Thủy sản, Sở Nông nghiệp&PTNT cho biết: Từ khi có Quyết định 768 của UBND tỉnh về thực hiện chương trình bảo vệ nguồn lợi thủy sản, công tác quản lý, khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản được triển khai một cách mạnh mẽ, đồng bộ hơn. Ngư dân từng bước thay đổi nhận thức, hành vi trong khai thác thủy sản. Chúng ta cũng đã huy động được sự chung tay của cả cộng đồng để cùng bảo vệ nguồn lợi thủy sản bền vững.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn một số nội dung chưa đạt được. Đó là việc phân tích chuyên sâu về đặc tính sinh học của các loài thủy sản đặc thù của Ninh Bình; đánh giá về các chỉ số môi trường nước tự nhiên, phân tích các tác nhân ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản…
Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm môi trường, suy giảm nguồn lợi thủy sản vẫn đang diễn ra tại hầu khắp các mặt nước tự nhiên của tỉnh. Tình trạng sử dụng xung kích điện để khai thác thủy sản cũng như các công cụ khai thác tận thu nguồn lợi thủy sản vẫn còn diễn ra hết sức phức tạp.
Như vậy, trong thời gian tới, thực hiện Chương trình bảo vệ nguồn lợi thủy sản, Ninh Bình cần tiếp tục tập trung vào một số nội dung như: Hoàn thành việc điều tra đánh giá nguồn lợi thủy sản một cách toàn diện ở tất cả các thủy vực của tỉnh từ đó xây dựng kế hoạch để bảo vệ. Tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước trong việc thanh, kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm về bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Đặc biệt, cần nâng cao trách nhiệm của cấp xã trong việc này. Thực hiện phục hồi và tái tạo nguồn lợi thủy sản, các hệ sinh thái môi trường. Huy động mọi nguồn lực để thường xuyên thả bổ sung các giống loài thủy sản quý hiếm vào các mặt nước tự nhiên.
Hà Phương