Cầm trên tay cuốn từ điển tiếng Việt dành cho học sinh của cậu con trai đang học lớp 11, chị Phạm Thị Yến (phường Thanh Bình, thành phố Ninh Bình) cho biết: Khi đang học THCS, để tìm hiểu thêm về từ ngữ tiếng Việt, con trai tôi yêu cầu mẹ mua cho một cuốn từ điển. Ra hiệu sách thấy có nhiều loại nhưng tôi chọn loại do Nhà xuất bản Từ điển Bách Khoa phát hành. Về nhà, thấy con thỉnh thoảng tra cứu, tìm hiểu nghĩa của một số từ khi học môn Ngữ văn, cũng thấy yên tâm vì con chịu khó nghiên cứu, tìm tòi.
Mới đây, qua xem ti vi thấy thông tin về cuốn từ điển của tác giả Vũ Chất, tôi lo quá, vội lôi cuốn từ điển đã mua cho con ra xem, hóa ra, tác giả cuốn từ điển cũng lại là Vũ Chất. Chưa thể kiểm tra hết nội dung của cuốn từ điển, nhưng là phụ huynh có con đang độ tuổi đi học cần nhiều sách, báo, tài liệu để tham khảo, phục vụ cho các môn học, tôi thiết nghĩ nếu trên địa bàn tỉnh nói riêng, cả nước nói chung mà không kiểm soát chặt chẽ hoạt động in ấn, phát hành sẽ rất nguy hại nếu đó là những nội dung không lành mạnh, có sai sót…
Cũng như tâm tư của người mẹ có con đang học lớp 11 kể trên, rất nhiều phụ huynh thường ngày luôn quan tâm, tìm mua sách giáo khoa, tài liệu, sách tham khảo, sách nâng cao… để đáp ứng nhu cầu học tập của con cái. Dạo quanh thành phố Ninh Bình, dễ nhận thấy là có nhiều cửa hàng sách, hiệu sách bày bán các loại sách, tài liệu phục vụ nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, nếu không phải là "người tiêu dùng thông thái", rất dễ bị "sa đà" vào các loại sách, tài liệu không "chính thống".
Chỉ đơn cử như việc mua sách giáo khoa cho con, đã có năm chị Bùi Thị Lan (xã Khánh Mởu - Yên Khánh) phải mất 2 lần tiền vì "Khi mua sách giáo khoa cho con, tôi chọn mua ở một cửa hàng sách trên thành phố vì thấy giảm giá 10%. Nhưng khi đến trường, cô giáo bảo tất cả những sách giáo khoa không do nhà xuất bản giáo dục phát hành thì không phù hợp với chương trình học. Vậy là, tôi phải mất thêm tiền một lần nữa để mua bộ sách "chính hiệu" nhà xuất bản giáo dục cho con. Tiền mua bộ sách trước, coi như mất phí để tìm hiểu…".
Ngay cả đối với các loại sách giải trí, thông tin kiểu như: muôn cách làm giàu, sinh con theo ý muốn, nuôi con khỏe mạnh… cũng thật sự là "mê cung" đối với những người có nhu cầu. Điều mà rất nhiều người có nhu cầu mua sách, báo, tài liệu trên địa bàn tỉnh đều có chung băn khoăn: liệu những cuốn sách, tài liệu mà chúng tôi đã mua, có loại nào được in chính thống, loại nào là sách in lậu?
Hoạt động in, phát hành, xuất bản trên địa bàn tỉnh những năm qua là lĩnh vực có sự phát triển mạnh mẽ cả về quy mô và chất lượng, góp phần tích cực vào việc tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nâng cao dân trí và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Từ năm 2009, Sở Thông tin và Truyền thông đã tham mưu cho UBND tỉnh thành lập đội liên ngành phòng chống in lậu tỉnh. Đội liên ngành do Sở Thông tin và truyền thông chủ trì thường xuyên tổ chức các đợt thanh, kiểm tra hoạt động in, phát hành, xuất bản tại các cơ sở in, phát hành xuất bản phẩm trên địa bàn toàn tỉnh.
Hoạt động thanh, kiểm tra được đội liên ngành tập trung vào các nội dung: kiểm tra giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy phép hoạt động ngành in, việc chấp hành các quy định về nhận in xuất bản phẩm, nội dung in gia công xuất bản phẩm, thực hiện hợp đồng chế bản, in và gia công sau in, việc lưu giữ các tài liệu liên quan đến khâu chế bản, in và gia công sau in, sổ sách cập nhật thông tin…
Cùng với việc kiểm tra các nội dung liên quan đến thủ tục, giấy tờ thuộc lĩnh vực in ấn, phát hành, đội liên ngành của tỉnh còn tập trung kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật đối với các xuất bản phẩm đã có quyết định đình chỉ in, cấm lưu hành, thu hồi, tịch thu, tiêu hủy, thực hiện các quy định của pháp luật về việc phát hành xuất bản phẩm thuộc loại không kinh doanh, lưu hành nội bộ…
Từ năm 2009 đến nay, qua 5 năm triển khai thực hiện công tác thanh, kiểm tra lĩnh vực in ấn, phát hành, việc chấp hành các quy định của pháp luật về in, photocopy của các cơ sở khá nghiêm túc. Đội liên ngành của tỉnh đã thanh, kiểm tra 76 đối tượng, xử lý vi phạm 9 đối tượng, phạt tiền 4 đối tượng, tịch thu 1.164 cuốn sách.
Các lỗi mà một số cơ sở còn vi phạm là: nhận in tài liệu không kinh doanh khi chưa có giấy phép xuất bản; không ghi đầy đủ thông tin của sản phẩm nhận in; nhân bản trái phép xuất bản phẩm; bày bán các xuất bản phẩm lưu hành nội bộ, xuất bản phẩm đã có quyết định thu hồi của Cục Xuất bản…
Thông qua công tác thanh, kiểm tra không chỉ góp phần phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực phòng, chống in lậu mà còn góp phần tuyên truyền, giáo dục pháp luật để nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động in và phát hành xuất bản phẩm trên địa bàn.
Bên cạnh đó, với chức năng của mình, Sở Thông tin và Truyền thông đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về các điểm mới của Luật Xuất bản, tổ chức tập huấn, phổ biến các chính sách mới về hoạt động xuất bản, chú trọng cải cách thủ tục hành chính trong việc cấp giấy phép liên quan đến lĩnh vực xuất bản; tăng cường công tác quản lý các cơ sở in, cơ sở dịch vụ photocopy theo quy định… Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng quy hoạch phát triển xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm trên địa bàn tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Bài, ảnh: Bùi Diệu