Chủ động lấy nước đổ ải gieo cấy lúa xuân
Vụ xuân 2025, toàn tỉnh có kế hoạch gieo cấy hơn 26.000 ha lúa. Hiện tại là thời điểm bắt đầu lấy nước đổ ải, làm đất gieo cấy, các đơn vị thủy nông đang chủ động triển khai nhập nước vào kênh mương, cánh đồng trong vùng phục vụ. Công tác bơm tưới yêu cầu phải được bảo đảm đủ nước phục vụ làm đất kỹ, kịp thời vụ, cả trong điều kiện mực nước trên các sông qua địa bàn xuống thấp.
Tại các địa phương, hầu hết công trình thủy lợi đầu mối đều đã sẵn sàng vận hành nhập nước. Trạm bơm Giáp Ba (Xí nghiệp Thủy nông Kim Bảng) đảm nhiệm bơm tưới cho trên 60% diện tích gieo cấy lúa xuân của huyện Kim Bảng đã vận hành từ ngày 23/12/2024. Giai đoạn đầu, trạm bơm hoạt động 50% số máy tạo nguồn tưới cho những địa phương có lịch gieo cấy sớm, nằm ở xa công trình, như các xã: Tượng Lĩnh, Lê Hồ, Nguyễn Úy… Nguồn tưới trên sông Nhuệ vẫn ở mức thấp và ô nhiễm, nên trạm được tạo nguồn nhập nước triều từ sông Đáy bằng việc mở đập Nhật Tựu.
Chị Lê Thanh Loan, công nhân vận hành trạm bơm Giáp Ba cho biết: Thời gian bơm tưới năm nay tương đương với những năm trước. Đến khoảng ngày 5/1/2025, trạm sẽ hoạt động 100% số máy bơm để tưới đổ ải đồng loạt cho toàn địa bàn phục vụ. Dự kiến, trạm hoạt động bơm liên tục đến sát Tết Nguyên đán để bảo đảm có hơn 80% diện tích trong vùng phục vụ đủ nước.
Cùng với trạm bơm Giáp Ba, các trạm bơm tưới khác của Xí nghiệp Thủy nông Kim Bảng cũng đã sẵn sàng phục vụ tưới đổ ải làm đất gieo cấy lúa xuân trong vùng phục vụ. Tại các trạm bơm Hoàng Tây và Kim Bình tuy chưa vận hành máy bơm, nhưng đã tranh thủ mở cống lấy nước triều sông Đáy tạo nguồn vào hệ thống kênh. Với trạm bơm Quế Lâm, sẽ phục vụ ngay trong những ngày đầu tháng 1/2025, cấp nguồn cho một số trạm bơm nội đồng hoạt động thuộc xã Văn Xá và Kim Bình (thành phố Phủ Lý)... Ông Phạm Trung Dương, Giám đốc Xí nghiệp Thủy nông Kim Bảng cho biết: Căn cứ vào nguồn nước và lịch gieo cấy của huyện, đơn vị vận hành các trạm bơm tưới để bảo đảm thời vụ. Trong giai đoạn đầu, chủ yếu tranh thủ nước triều sông Đáy lên sẽ bơm tạo nguồn và trữ nước trên các kênh phục vụ làm đất gieo mạ. Toàn bộ hệ thống sẽ tập trung bơm đổ ải từ đầu tháng 1/2025, phấn đấu trên 70% diện tích đủ nước ngay trong tháng 1.
Hiện nay, các hệ thống công trình thủy lợi đầu mối trên địa bàn tỉnh bắt đầu bước vào giai đoạn phục vụ sản xuất vụ lúa xuân 2025, sớm hơn lịch xả nước đợt 1 của hồ thủy điện Hòa Bình (từ 13 - 16/1/2025). Xí nghiệp Thủy nông Duy Tiên tiếp tục duy trì lắp đặt, vận hành các máy bơm dã chiến hút nước trực tiếp ở lòng sông tại đầu kênh dẫn trạm bơm Duy Hải và các tổ máy tại đầu kênh A4-11… Với Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Tắc Giang, tranh thủ triều cường trên sông Hồng đã mở và nhập nước vào sông Châu từ ngày 25/12/2024, sớm hơn mọi năm khoảng 5 ngày. Toàn bộ các trạm bơm dọc sông Châu, sông Duy Tiên tưới cho thị xã Duy Tiên, một phần thành phố Phủ Lý và các huyện Lý Nhân, Bình Lục, Thanh Liêm sẽ bơm tưới từ nguồn nước sông Hồng do Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Tắc Giang tạo nguồn.
Theo ông Lê Văn Hòa, Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác và Công trình thủy lợi Hà Nam, Công ty chỉ đạo chặt chẽ các xí nghiệp thủy nông trong việc lấy nước, làm đất gieo cấy lúa xuân. Công tác nhập nước được thực hiện kết hợp cả vận hành các trạm bơm và mở cống lấy nước tự chảy. Với những địa phương khó khăn, xa vùng tưới tiến hành nhập nước sớm hơn lịch chung khoảng 8 - 10 ngày và lắp đặt các máy bơm dã chiến bảo đảm kịp yêu cầu thời vụ.
Về phía các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp (HTXDVNN) trên địa bàn cũng chủ động triển khai bơm tưới sớm. Theo đó, ở HTX Nông nghiệp Nhân Thắng (Tiến Thắng, Lý Nhân), công tác chuẩn bị từ bảo dưỡng máy bơm đến tu sửa cống, nạo vét kênh mương đã được hoàn thành sớm từ giữa tháng 12/2024, trạm bơm chính Ô Rô bơm tưới từ sông Châu bảo đảm vận hành từ đầu tháng 1/2025. Ông Lê Hùng Tiến, Giám đốc HTX Nông nghiệp Nhân Thắng cho biết: Do toàn bộ diện tích gieo cấy lúa xuân nằm trong vùng tạo nguồn, nhiều vùng phải bơm 2 - 3 cầu nên HTX luôn chủ động bơm tưới sớm. Năm nay, qua theo dõi nguồn nước trên sông Châu khá ổn định, khả năng tiến độ lấy nước được bảo đảm...
Theo nhận định của Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia, nguồn nước trên các sông khu vực Bắc Bộ, trong đó có Hà Nam từ tháng 12/2024 đến tháng 2/2025 phổ biến ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm; mực nước sông ở hạ du tiếp tục bị hạ thấp. Với Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Tắc Giang nhập nước từ sông Hồng bị ảnh hưởng một phần do đang triển khai thi công xây dựng công trình phục vụ phòng chống thiên tai vào đúng thời gian cao điểm nhập nước. Do vậy, các đơn vị thủy nông, HTXDVNN tranh thủ khi có nguồn bơm tưới sớm; đồng thời, tổ chức giữ nước trên ruộng và làm đất ngay khi có đủ nước tránh thất thoát, lãng phí và bảo đảm gieo cấy kịp thời vụ. Dự kiến, lúa xuân 2025 bắt đầu gieo cấy từ ngày 5/2, kết thúc trong tháng 2 theo đúng khung thời vụ.
