Hình ảnh xấu xí trong mắt du khách Dọc theo tuyến đường Tràng An từ xã Ninh Xuân, xã Trường Yên (huyện Hoa Lư) đến xã Gia Sinh (huyện Gia Viễn), những quầy bán thịt dê mọc lên nhan nhản. Đa phần được dựng lên tạm bợ chỉ gồm một chiếc xe kéo, chiếc ô che mưa nắng với vài dòng chữ quảng cáo: "thịt dê tươi sống", "thịt dê tươi", "đặc sản dê núi Ninh Bình"…
Một vài con dê đã giết mổ được thui vàng sau đó treo lên cao, hoặc đặt nằm lên bàn rồi che phủ sơ sài bằng một vài tấm vải cũ kỹ. Vì những quầy hàng được bày bán ven đường nên không tránh khỏi ruồi nhặng hay bụi bặm.
Anh Virandar Nain, một du khách nước ngoài tỏ ra ngỡ ngàng khi nhìn thấy những hình ảnh này: "Mới đầu, tôi bị sốc khi chứng kiến những con dê bị xẻ thịt phơi bày hai bên đường. Tôi nghĩ, đó có thể là một phần văn hóa của các bạn".
Còn chị Tạ Thị Cúc (Thái Bình) vừa ghé vào sạp thịt dê ven đường định mua vài cân về làm quà nhưng thấy không đảm bảo vệ sinh nên chị đành thôi.
Nắm bắt được tâm lý khách muốn sử dụng đặc sản dê núi Ninh Bình nên nhiều hộ dân ở xã Ninh Xuân, xã Trường Yên, xã Gia Sinh chung nhau mua dê về giết mổ đem bán. Một số hộ lại mua dê đã giết thịt qua các lò mổ ở địa phương bán kiếm lời. Không chỉ gây phản cảm, ảnh hưởng cảnh quan, mỹ quan du lịch, việc du khách dừng lại trao đổi, mua bán thịt dê ngay trên lòng, lề đường còn ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông, nhất là mùa cao điểm, khi lượng du khách đổ về lên tới hàng nghìn, hàng vạn người mỗi ngày. Chưa kể hoạt động này còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm.
Chị Trịnh Thị Phương, Trạm trưởng Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện Hoa Lư cho biết: Thịt dê thường được các hộ mang bày bán từ khoảng 9 giờ sáng đến tận chiều muộn, thời tiết nắng nóng nhưng việc bảo quản lại quá sơ sài, chỉ với thùng xốp và đá lạnh, không đảm bảo những điều kiện tối thiểu về nhiệt độ. Điều này có thể dẫn đến sự phát triển của vi sinh vật gây hư hỏng thực phẩm.
Kỳ vọng từ chợ Hang Diêm
Từ năm 2017, sau khi cảnh bày bán thịt dê gây phản cảm, bị du khách phản ánh, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng và huyện Hoa Lư vào cuộc kiểm tra, tuyên truyền vận động người dân thực hiện việc buôn bán đúng theo quy định. Tuy nhiên, lực lượng chức năng dẹp bỏ chỗ này, người dân lại chạy đến chỗ khác bán. Vào những ngày cuối tuần, vẫn có hàng chục quầy bán thịt dê mọc lên…
Ông Bùi Duy Quang, Chủ tịch UBND huyện Hoa Lư cho biết: Việc buôn bán của bà con là chính đáng, nếu dẹp bỏ hoàn toàn thì sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống mưu sinh của họ. Với trăn trở đó, chúng tôi đã triển khai xây dựng chợ bán hàng tươi sống tại Hang Diêm, xã Ninh Xuân nhằm tạo chỗ làm ăn buôn bán ổn định, thuận tiện cho người dân, đồng thời không làm ảnh hưởng đến cảnh quan du lịch, trật tự an toàn giao thông.
Chợ Hang Diêm nằm ngay bên đường Tràng An, cách nút giao giữa đường Tràng An và Quốc lộ 1 đoạn tránh thành phố Ninh Bình không xa, tổng diện tích 7.000 m2. Chợ được thiết kế với 30 điểm bán hàng cùng bãi để xe rộng rãi.
Ông Hà Đức Kim, Chủ tịch UBND xã Ninh Xuân cho biết: UBND xã đã tổ chức họp dân để tuyên truyền các chính sách, pháp luật của Nhà nước để các hộ gia đình, cá nhân buôn bán thịt dê biết thực hiện. Ký cam kết không tự do buôn bán trên tuyến đường Tràng An và vận động các hộ bán thịt dê tập trung tại chợ Hang Diêm.
Theo chỉ đạo của UBND huyện, đến ngày 20/9/2019, tất cả các hộ bán thịt dê trên trục đường Tràng An phải vào chợ Hang Diêm để kinh doanh. Tuy nhiên, theo ghi nhận của chúng tôi đến nay chợ vẫn bỏ không. Chị Đỗ Thị Hà, một hộ kinh doanh thịt dê đã từng ký cam kết với xã nhưng hiện vẫn đang bày bán hàng bên lề đường. Chị Hà phân trần: Chủ trương tập trung các hoạt động kinh doanh buôn bán thịt dê vào chợ Hang Diêm là đúng, cá nhân tôi rất ủng hộ.
Tuy nhiên, nếu chính quyền làm không quyết liệt, để xảy ra tình trạng có hộ không chấp hành thì những hộ như chúng tôi sẽ rất khó khăn trong việc buôn bán. Còn một hộ dân khác chia sẻ: Chúng tôi mong muốn chính quyền sớm hoàn thiện hệ thống điện nước và một số điều kiện thiết yếu khác của chợ để thuận lợi hơn cho việc kinh doanh của bà con.
Chủ tịch UBND xã Ninh Xuân cũng cho rằng: Cái khó nhất của địa phương hiện nay chính là việc thay đổi được nếp nghĩ và cách làm của bà con. Vì vậy, chúng tôi tiếp tục tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao ý thức của các hộ trong việc buôn bán kinh doanh, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp cho tuyến đường Tràng An. Đồng thời, đối với những trường hợp cố tình vi phạm sẽ kiên quyết xử lý theo quy định.
Hà Phương - Đào Duy