Cần định hướng phát triển thị trường lao động, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Để góp phần hoàn thiện Dự thảo tôi tham gia một số ý kiến sau:

Trong phần hạn chế, yếu kém, Dự thảo Báo cáo đã chỉ rõ: “… Tăng trưởng kinh tế vẫn dưới mức tiềm năng, chưa đạt mục tiêu đề ra. Năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; tốc độ tăng năng suất lao động bình quân 5 năm ước đạt 5,3%, thấp hơn mục tiêu đề ra…”. Như vậy, có thể nói, kết quả về năng suất lao động của đất nước còn khá xa so với mục tiêu, kế hoạch đề ra trong nhiệm kỳ 2020-2025 (mục tiêu là 6,5%).

Để đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030, yêu cầu đặt ra là phải thúc đẩy tăng năng suất lao động. Dự thảo đề ra mục tiêu: bình quân hằng năm năng suất lao động giai đoạn 2026-2030 đạt 8,5%. Với hạn chế hiện nay (tốc độ tăng năng suất lao động đạt 5,3%) và mục tiêu đạt 8,5%, tôi cho đây là một thách thức lớn. Do đó, theo tôi phần đánh giá nguyên nhân cần phải đề cập sâu hơn về vấn đề này.

Có thể nói, một trong những nguyên nhân khiến năng suất lao động chưa cao là vấn đề thị trường lao động, việc làm cũng như nguồn nhân lực. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ của Việt Nam hiện nay mới đạt khoảng 28%, trong khi mục tiêu đề ra năm 2025 là 30-35%. Đáng chú ý là tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm có trình độ đại học, sau đại học lại cao hơn nhóm trình độ thấp, gắn với sự “lệch pha” giữa cung và cầu lao động. Ngoài ra, thị trường lao động còn phân mảnh, thiếu tính kết nối với thị trường quốc tế, chất lượng việc làm chưa được cải thiện rõ nét, số lượng lao động phi chính thức còn chiếm trên 60% tổng lao động việc làm, thiếu ổn định và dễ bị tổn thương trước các cú sốc kinh tế - xã hội. Trong khi đó, Việt Nam đang bước vào thời kỳ già hóa dân số mạnh mẽ (khoảng 10 năm nữa Việt Nam sẽ bắt đầu đi vào già hóa dân số). Đây là vấn đề chúng ta cần nhìn nhận thẳng thắn để đưa ra những định hướng ứng phó kịp thời.

Để đạt được mục tiêu năng suất lao động hằng năm đạt 8,5% và giải quyết những bất cập trong vấn đề lao động, việc làm, tôi đề xuất Dự thảo cần rà soát lại để đưa ra những định hướng và các giải pháp mạnh mẽ phát triển thị trường lao động, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Trong đó, nghiên cứu các định hướng giải pháp mạnh mẽ hơn để thúc đẩy chính sách việc làm bền vững; hoàn thiện thể chế thị trường lao động đồng bộ, linh hoạt; xây dựng các chương trình phát triển nguồn nhân lực phục vụ chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn…

Tôi tin tưởng rằng, với đường hướng rõ ràng trong Dự thảo, Đại hội XIV của Đảng sẽ thành công tốt đẹp, đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên mới, phát triển phồn vinh, văn minh và hạnh phúc.