Biện pháp nâng cao hiệu quả nguồn vốn đầu tư công ngân sách địa phương
Theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, năm 2024 được xác định là năm tăng tốc, bứt phá trong việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 5 năm 2021-2025. Theo đó, đầu tư công được xác định là một yếu tố quan trọng, là động lực hàng đầu góp phần tăng trưởng kinh tế xã hội. Việc phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công được yêu cầu khẩn trương, là nhiệm vụ cấp thiết để dòng tiền sớm đi vào nền kinh tế. Tại địa phương, vốn đầu tư công là đòn bẩy quan trọng góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội và hoàn thiện các hạ tầng cơ sở, nâng cao đời sống nhân dân trên địa bàn.
Năm 2024 cũng là năm trọng điểm thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Xác định rõ nhiệm vụ chính trị quan trọng của cơ quan quản lý quỹ ngân sách nhà nước (NSNN) trên địa bàn tỉnh, ngay từ đầu năm 2024 Đảng bộ Kho bạc Nhà nước (KBNN) Hà Nam đã xây dựng nghị quyết chuyên đề, đề ra chương trình hành động đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, với mục tiêu đến hết năm hoàn thành trên 95% kế hoạch vốn được giao.
Để vốn đầu tư công có thể làm tốt vai trò thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng, thì việc nỗ lực thực hiện các biện pháp đẩy nhanh giải ngân, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công là rất thiết thực nhằm đưa dòng tiền vào nền kinh tế, tạo ra các nguồn lực xã hội, góp phần hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ hiện đại, tạo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng theo hướng bền vững.
Chính vì vậy, ngay từ những tháng đầu năm, KBNN Hà Nam đã nhanh chóng triển khai các biện pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính, KBNN và UBND tỉnh. Cụ thể KBNN thường xuyên tổ chức các cuộc họp giao ban định kỳ tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đưa ra phương hướng biện pháp thúc đẩy giải ngân; liên tục rà soát tình hình thực hiện dự toán, tỷ lệ giải ngân của từng dự án, từng chủ đầu tư để thông báo đến các đơn vị nắm được, qua đó đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân; chủ động gửi văn bản đôn đốc giải ngân đến chủ đầu tư, ban quản lý dự án khẩn trương hoàn thiện hồ sơ thủ tục gửi đến KBNN để thanh toán ngay khi có khối lượng hoàn thành; phối hợp với các sở, ngành, chủ đầu tư, ban quản lý dự án kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc, hướng dẫn hồ sơ thủ tục thanh toán. Tháng 3/2024, KBNN Hà Nam đã tổ chức Hội nghị Trao đổi nghiệp vụ, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 với sự có mặt của đại diện các chủ đầu tư, ban quản lý dự án và các đơn vị sử dụng ngân sách, giải quyết được các vướng mắc về thủ tục thanh toán tại KBNN. Bên cạnh đó chú trọng đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực có trách nhiệm cao trong thực thi nhiệm vụ kiểm soát chi…
Đặc biệt, KBNN Hà Nam tham mưu tới các cấp chính quyền tại địa phương qua công tác báo cáo số liệu giải ngân như: Báo cáo đánh giá tình hình giải ngân vốn đầu tư công ngân sách địa phương hàng tháng và đột xuất, báo cáo tình hình thực hiện cam kết chi, báo cáo tình hình giải ngân các dự án đã hoàn thành nhưng chưa được bố trí đủ vốn thanh toán, báo cáo tình hình tạm ứng và thu hồi tạm ứng …Các báo cáo được KBNN Hà Nam xây dựng từ chi tiết đến tổng hợp, có sự đánh giá, đề xuất rõ ràng nhằm tham mưu cấp có thẩm quyền trong công tác chỉ đạo điều hành và quản lý NSNN.
Đôn đốc chủ đầu tư, ban quản lý dự án rà soát, thống kê các dự án đã có phê duyệt quyết toán hoàn thành còn thiếu vốn và các dự án đã hoàn thành chưa phê duyệt quyết toán. Thống kê tại KBNN Hà Nam, đến tháng 4/2024 toàn tỉnh có 1.083 dự án đã phê duyệt quyết toán hoàn thành nhưng chưa được bố trí đủ vốn thanh toán với số vốn còn thiếu 2.421 tỷ đồng. Ngoài ra có khá nhiều dự án đã hoàn thành chưa được phê duyệt quyết toán với số vốn còn thiếu tương đối lớn. Vì thế, cần có những biện pháp cụ thể để giải quyết dứt điểm các dự án dở dang đã tồn tại lâu năm, rà soát đưa vào danh mục kế hoạch vốn trung hạn và kế hoạch vốn năm để thanh toán, làm giảm nợ đọng xây dựng cơ bản đồng thời nhanh chóng nâng cao tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công.
Theo quy định tại Nghị định 10/2021/NĐ-CP ngày 09/02/2021 của Chính phủ quy định về quản lý chi phí đầu tư xây dựng: “Chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện quyết toán vốn đầu tư xây dựng trong phạm vi tổng mức đầu tư của dự án được phê duyệt; lập hồ sơ quyết toán vốn đầu tư xây dựng và quy đổi vốn đầu tư xây dựng để trình người quyết định đầu tư phê duyệt chậm nhất là 09 tháng kể từ ngày công trình được ký biên bản nghiệm thu hoàn thành, bàn giao đưa công trình vào khai thác, sử dụng” và “Chủ đầu tư có trách nhiệm giải quyết công nợ, tất toán tài khoản dự án tại cơ quan thanh toán vốn đầu tư trong vòng 06 tháng kể từ khi có quyết định phê duyệt quyết toán vốn đầu tư dự án hoàn thành. Trường hợp dự án hoàn thành đã được phê duyệt quyết toán chưa được bố trí đủ vốn, chủ đầu tư có trách nhiệm báo cáo người quyết định đầu tư và các cơ quan liên quan bố trí vốn để giải quyết công nợ, tất toán tài khoản dự án theo quy định”.
Biện pháp rà soát, thống kê các dự án được KBNN Hà Nam thực hiện đồng loạt tại ba cấp ngân sách địa phương với mục tiêu tham mưu, báo cáo và thông tin tới các cấp chính quyền, các chủ đầu tư; thúc đẩy các chủ đầu tư, ban quản lý dự án thực hiện đúng quy định về quản lý dự án đầu tư công. Qua đó các đơn vị sớm tiến hành hoàn thiện thủ tục phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành, báo cáo cấp có thẩm quyền bố trí vốn cho những dự án đã có khối lượng và đang còn nợ vốn.
Bên cạnh đó, KBNN Hà Nam tập trung đôn đốc chủ đầu tư khẩn trương làm thủ tục thu hồi vốn ứng trước kế hoạch được giao trong các năm trước. Với kế hoạch giao thu hồi nguồn vốn ứng trước trong năm 2024 là 377 tỷ đồng sẽ làm tăng tỷ lệ giải ngân lên 5,18% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Tích cực đôn đốc các chủ đầu tư thu hồi tạm ứng chi phí giải phóng mặt bằng. Chủ đầu tư, ban quản lý dự án cần chủ động sát sao đôn đốc các huyện, thị xã trong việc thực hiện bồi thường hỗ trợ và tái định cư để triển khai thực hiện các dự án, đẩy nhanh tiến độ thi công, thu hồi hết số dư tạm ứng giải phóng mặt bằng.
Tuy nhiên, việc đẩy nhanh thi công công trình chưa chắc đã có tác dụng đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công nếu như khối lượng hoàn thành không được nghiệm thu kịp thời, hồ sơ thủ tục thanh toán còn chậm trễ hoặc việc bố trí vốn chưa đúng đối tượng có nhu cầu, có khả năng giải ngân…
Vì vậy, chủ đầu tư, ban quản lý dự án cần quản lý chặt chẽ, bám sát tiến độ công trình để dự báo, tham mưu kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn và hàng năm sát với nhu cầu thực tế, báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh vốn của những dự án chậm hoặc không có khả năng giải ngân sang cho các dự án có nhu cầu. Kịp thời nghiệm thu, hoàn thiện thủ tục thanh toán cho nhà thầu ngay khi có khối lượng hoàn thành, đảm bảo chi trong dự toán được phân bổ, chi đúng chế độ quy định.
Giải ngân kế hoạch vốn năm 2024 tuy còn nhiều khó khăn thách thức, việc giải ngân qua KBNN chỉ là một phần trong toàn bộ quá trình thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, song việc hoàn thành kế hoạch đề ra là hoàn toàn khả thi khi có sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy- HĐND- UBND tỉnh, chính quyền các địa phương, sự đồng lòng phối hợp của các sở, ngành, các đơn vị chủ đầu tư, ban quản lý dự án.
Trong thời gian tới, KBNN Hà Nam sẽ tiếp tục quyết liệt đôn đốc và phối hợp với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án giải ngân vốn đầu tư công tại địa phương góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân. Cùng với đó là tăng cường công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua KBNN, không để xảy ra bất cứ biểu hiện tiêu cực nào, giải quyết thủ tục hành chính kịp thời đáp ứng nhu cầu chi trả ngân sách đảm bảo đúng quy định; không để tồn đọng một bộ hồ sơ nào không rõ lý do.
Phổ biến, quán triệt sâu rộng và thường xuyên liên tục tới cán bộ công chức làm nhiệm vụ kiểm soát chi theo Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 21/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ về các nhiệm vụ giải pháp trọng tâm thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội; Chỉ thị số 7143/CT-KBNN ngày 13/12/2023 của Tổng Giám đốc KBNN về tăng cường kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua KBNN. Đồng thời, tiếp tục triển khai mạnh mẽ các giải pháp theo Kết luận số 556/KL-ĐUKB ngày 14/5/2024 của Ban chấp hành Đảng bộ KBNN Hà Nam và Văn bản số 421/GP-KBHN ngày 20/5/2024 của KBNN Hà Nam về giải pháp nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động và chất lượng phục vụ chính quyền địa phương, các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước.
Việc triển khai đồng bộ nhiều biện pháp đẩy nhanh giải ngân góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công. Nguồn vốn NSNN trong kế hoạch năm được sử dụng kịp thời; các nhà thầu, doanh nghiệp được tạm ứng, thanh toán đầy đủ khi có khối lượng hoàn thành giúp luân chuyển dòng vốn, tái tạo nguồn lực để phát triển doanh nghiệp và nền kinh tế. Các công trình công cộng như giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế, thể thao, văn hóa, an ninh quốc phòng… được đưa vào sử dụng có ý nghĩa quan trọng giúp nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, đảm bảo an ninh trật tự xã hội.
Kết quả giải ngân đến hết tháng 5/2024 của KBNN Hà Nam được đánh giá tích cực so với bình quân cả nước: tỷ lệ giải ngân vốn địa phương đạt 24,8% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, bằng 104% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn so với tỷ lệ bình quân toàn quốc đạt 19,7%. Dựa trên sự chỉ đạo xuyên suốt của Chính phủ cùng các cấp có thẩm quyền và những kết quả tích cực đã đạt được trong thời gian qua, KBNN Hà Nam quyết tâm phấn đấu đến hết năm ngân sách hoàn thành mục tiêu giải ngân trên 95% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 được Thủ tướng Chính phủ giao.
