Ba nhà khoa học giành giải Nobel Y học 2025 nhờ khám phá về hệ miễn dịch

Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska (Thụy Điển) ngày 6/10 đã công bố giải Nobel Y học năm 2025 thuộc về ba nhà khoa học Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell và Shimon Sakaguchi vì những khám phá về “dung nạp miễn dịch ngoại vi” - cơ chế giúp cơ thể kiểm soát hệ thống miễn dịch.

Theo công bố, phát hiện của ba nhà khoa học đã đặt nền móng cho lĩnh vực nghiên cứu dung nạp miễn dịch ngoại vi, thúc đẩy sự phát triển của các liệu pháp y học mới trong điều trị ung thư và bệnh tự miễn. Một số phương pháp điều trị này hiện đang được thử nghiệm lâm sàng và có thể giúp quá trình cấy ghép tạng diễn ra thành công hơn.

Bà Brunkow (64 tuổi) hiện là Giám đốc Chương trình cấp cao tại Viện Sinh học Hệ thống ở Seattle, ông Ramsdell (64 tuổi) là cố vấn khoa học của Sonoma Biotherapeutics ở San Francisco, còn ông Sakaguchi (74 tuổi) là Giáo sư danh dự tại Trung tâm Nghiên cứu Miễn dịch học Tiên tiến, Đại học Osaka (Nhật Bản).

Giải Nobel ghi nhận chuỗi phát hiện quan trọng bắt đầu từ năm 1995, khi ông Sakaguchi xác định một loại tế bào T mới nay được gọi là tế bào T điều hòa (T-reg) đóng vai trò giữ cân bằng trong hệ miễn dịch. 6 năm sau, năm 2001, hai nhà khoa học Brunkow và Ramsdell phát hiện đột biến trong gen Foxp3, vốn liên quan đến một bệnh tự miễn hiếm gặp ở người. Đến năm 2003, ông Sakaguchi chứng minh gen Foxp3 kiểm soát sự phát triển của tế bào T-reg, giúp ngăn chặn các phản ứng miễn dịch quá mức.

Chủ tịch Ủy ban Nobel, ông Olle Kampe, nhận định: “Những phát hiện này có ý nghĩa quyết định trong việc giúp con người hiểu rõ hơn về cách hệ miễn dịch hoạt động và lý do tại sao không phải ai cũng phát triển bệnh tự miễn nghiêm trọng”.

Ông Thomas Perlmann, Tổng Thư ký Ủy ban Nobel, cho biết ông đã gọi điện chúc mừng ông Sakaguchi tại phòng thí nghiệm của ông sáng cùng ngày. “Ông ấy rất xúc động và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc. Tôi cũng đã để lại lời nhắn cho hai nhà khoa học Brunkow và Ramsdell”, ông Perlmann nói.

Đây là giải thưởng đầu tiên trong loạt giải Nobel năm nay. Giải Nobel Vật lý sẽ được công bố vào ngày 7/10, Nobel Hóa học công bố ngày 8/10, Nobel Văn học công bố ngày 9/10, Nobel Hòa bình công bố ngày 10/10 và Nobel Kinh tế công bố ngày 13/10. Lễ trao giải sẽ diễn ra ngày 10/12, trùng với ngày mất của ông Alfred Nobel nhà sáng lập giải thưởng. Tổng giá trị giải thưởng là 11 triệu Kronor Thụy Điển (tương đương gần 1,2 triệu USD).