Yên Khánh: Hiệu quả từ chuyển dịch cơ cấu cây trồng

Gắn bó với nghề nông, với cây lúa từ khi còn nhỏ, nhưng gần đây chị Phạm Thị Hường, xóm 4, xã Khánh Nhạc cũng như bà con trong xóm luôn trăn trở làm thế nào để nâng cao giá trị trên 1 ha gieo trồng, bởi nếu chỉ trồng lúa thì hiệu quả kinh tế quá thấp. Chị Hường cho biết: Nếu như trồng lúa, vụ nào khá lắm cũng chỉ thu lãi chừng 150 nghìn đồng/sào, do vậy phải chuyển đổi một phần diện tích trồng lúa sang cây trồng khác.

Được sự quan tâm, động viên, hướng dẫn của HTX, vụ này gia đình chị Hường đã mạnh dạn chuyển đổi 1 mẫu lúa sang trồng cây cà chua bi. Mặc dù là vụ đầu tiên, kinh nghiệm, kỹ thuật chưa có nhưng năng suất cà chua vẫn đạt khá. Mới bắt đầu thu hoạch được 1 tuần nhưng gia đình chị đã bán được trên 5 tạ cà chua, với giá 4 nghìn đồng/kg, dự tính đến cuối vụ, sau khi trừ chi phí gia đình chị thu lãi 2 triệu đồng/sào, cao gấp nhiều lần so với trồng lúa.

Được biết, vụ đông xuân 2014 này HTX Hợp Tiến đã thí điểm chuyển đổi 10 ha trồng lúa sang trồng cà chua bi. Để hỗ trợ nông dân trong sản xuất, HTX đã trực tiếp hướng dẫn bà con về kỹ thuật và quy trình canh tác, đồng thời đứng ra làm đầu mối ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Mô hình bước đầu cho hiệu quả cao, đây là tiền đề cho xã Khánh Nhạc thực hiện thành công tiêu chí thu nhập trong Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Những năm gần đây, xã Khánh Thành cũng là một trong những đơn vị đi đầu trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa của huyện Yên Khánh. Những vùng đất trũng chỉ cấy được một vụ chuyển thành những trang trại VAC, đất vườn tạp chuyển sang trồng rau màu…Nhiều hộ nhờ trồng rau mà có cuộc sống khá giả. Có hộ thu cả trăm triệu đồng một năm. Mướp đắng, dưa chuột và bí xanh là 3 loại cây trồng rất được chú trọng ở Khánh Thành.

Trước đây, các cây này chỉ được trồng trên đất màu nhưng khi thấy hiệu quả kinh tế cao, chúng dần dần được đưa ra trồng trên đất 2 lúa và mở rộng diện tích lên gấp nhiều lần. Hiện nay trong xã đã hình thành 1 tổ hợp tác tập hợp những hộ nông dân chuyên trồng rau màu trong xã. Qua tổ hợp tác, các hộ nông dân này chia sẻ với nhau về kỹ thuật trồng trọt, kinh nghiệm sản xuất, đồng thời liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Ông Hoàng Trọng Tuyến, tổ trưởng tổ hợp tác 13 cho biết: Hiện nay chúng tôi đang ký hợp đồng với một doanh nghiệp, tiêu thụ mỗi ngày 5 tấn mướp đắng. Bà con sản xuất ra đến đâu tiêu thụ ngay đến đó. Tính ra nếu luân canh tốt, thực hiện đúng kỹ thuật, 1 năm bà con có thể thu lãi từ 15-20 triệu đồng/sào. Nhìn chung, từ khi chuyển đổi đất lúa sang trồng các cây màu, nông dân cần mẫn, ham làm, nhiều hộ thuê thêm đất để làm ăn.

Bà Nguyễn Thị Thiếp, xóm 13, xã Khánh Thành, một thành viên của tổ hợp tác cho biết: Nhà tôi chỉ có 1 mẫu ruộng, cấy lúa năm nào được mùa, mới đạt 5 tạ thóc/sào (hai vụ). Giá lúa hiện tại chỉ được ba triệu đồng, trừ chi phí giống, phân bón, thuốc trừ sâu, công cày, bừa, thu hái... mất khoảng 80%. Còn vụ đông trồng rau cũng chỉ được vài sào, mỗi sào thu được 700 nghìn đến 800 nghìn đồng. Cả năm hai vụ lúa một vụ màu cũng chỉ đủ cơm ăn. Từ khi dồn điền, đổi thửa, chuyển đổi một phần diện tích cấy lúa sang trồng dưa chuột, mướp đắng, ớt, đời sống đã khấm khá hơn. Ruộng mướp đắng nhà tôi chỉ có 3 sào, một vụ cũng thu về gần 50 triệu.

Với tổng diện tích đất canh tác trên 16.000 ha, trong đó diện tích cấy lúa là 8.600 ha, để tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích đất canh tác, một trong những giải pháp mà Yên Khánh đã thực hiện trong những năm qua đó là phát triển nông nghiêp theo hướng sản xuất hàng hóa. Hàng năm, huyện hướng dẫn các HTX nông nghiệp tổ chức gieo trồng trên 8.000 ha lúa chất lượng cao, góp phần tăng giá trị mỗi ha lúa từ 8-10 triệu đồng.

Nhiều năm nay, Yên Khánh cũng đã hình thành những vùng chuyên sản xuất lúa giống ở Khánh Thành, Khánh Cường, Khánh Trung, Khánh Công, từng bước góp phần chủ động nguồn giống lúa chất lượng cao trên địa bàn, đồng thời nâng cao thu nhập cho người nông dân. Trong sản xuất vụ đông, huyện chỉ đạo các xã, HTX quy hoạch vùng sản xuất vụ đông ăn chắc, tập trung sản xuất cây hàng hóa có giá trị kinh tế cao như: Ngô ngọt, khoai tây xuất khẩu, bí xanh, dưa chuột xuất khẩu, trạch tả…

Đồng thời hướng dẫn cho nông dân quy trình kỹ thuật đơn giản, dễ làm, giảm công lao động; mời các nhà đầu tư cùng tham gia vào bao tiêu sản phẩm cho nông dân để nông dân yên tâm sản xuất. Với những nỗ lực của các cấp chính quyền và bà con nông dân, sản xuất nông nghiệp ở huyện Yên Khánh ngày càng đạt hiệu quả vững chắc. Hiện, giá trị thu nhập bình quân trên 1 ha canh tác của huyện đạt trên 130 triệu đồng.

Các mô hình chuyển dịch cơ cấu cây trồng từ độc canh cây lúa sang sản xuất các loại cây có giá trị kinh tế cao đã và đang tạo nguồn thu nhập ổn định cho người nông dân, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo của huyện năm 2013 xuống còn 5,22%, là tiền đề cho huyện thực hiện thành công chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Bài, ảnh: Hà Phương