Xung quanh việc triển khai bộ sách giáo khoa lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018

Năm nay có con học lớp 1, anh Vũ Văn Khá (xã Lạc Vân, huyện Nho Quan) có chút băn khoăn khi đây là năm đầu con anh học chương trình mới. Anh Khá cho biết: Được nhà trường và thầy cô giáo tuyên truyền về chương trình mới, các tiêu chí lựa chọn bộ sách phù hợp với năng lực, điều kiện, sự phát triển học sinh nên tôi đồng tình việc lựa chọn sách của nhà trường. Với bộ sách mới có chủ đề "Kết nối tri thức với cuộc sống", tôi hy vọng nội dung giáo dục mới tạo điều kiện để cha mẹ học sinh có thể tham khảo, hỗ trợ học sinh tự học tại nhà. Tôi thấy sách giáo khoa lớp 1 đẹp hơn, giấy in chất lượng hơn, tuy nhiên giá thành 179 nghìn đồng/bộ cao hơn bộ sách lớp 1 những năm học trước  54 nghìn đồng) và cũng là mức giá cao đối với gia đình tại nông thôn.

Với nhiều trường thực hiện chương trình mới theo đánh giá bước đầu khá phù hợp với học sinh đầu cấp tiểu học. Cô giáo Phạm Thị Nhung, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Yên Từ (Yên Mô) cho biết: Năm học 2020-2021, trường có 130 học sinh lớp 1. Thuận lợi của nhà trường trong dạy chương trình mới đó là cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đáp ứng theo Thông tư 05 của Bộ Giáo dục và Đào tạo; trường có 1 phòng học thông minh, thiết bị sân chơi hiện đại. Đội ngũ giáo viên dạy lớp 1 đã được cọ xát, chủ động trong thực hiện chương trình mới thông qua những tiết dạy giả định trước năm học nên khi thực hiện chương trình khá thuận lợi. Chương trình mới đảm bảo chuẩn kiến thức kỹ năng, phù hợp sự phát triển trẻ hiện nay, kiến thức giáo dục mở, phù hợp với mọi đối tượng.

Trước khi triển khai Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, ngành Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về thực hiện công tác tuyên truyền tới phụ huynh, học sinh, nhà trường, giáo viên về đổi mới trong chương trình giáo dục phổ thông mới; tổ chức khảo sát, lấy ý kiến phụ huynh, nhà trường trong chọn sách giáo khoa; tổ chức tập huấn cho giáo viên, người làm công tác quản lý giáo dục về tổ chức thực hiện dạy và học theo chương trình sách giáo khoa mới. 

Mặc dù đã được đồng thuận cao trong xã hội về thực hiện chương trình, nhưng vẫn còn một bộ phận nhỏ phụ huynh băn khoăn về giá sách giáo khoa mới cũng như sự nhất quán kiến thức trong chương trình mới với kiến thức sẽ được triển khai nối tiếp trong những năm học tới. 

Theo nhà giáo ưu tú Đỗ Văn Thông, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo: Thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 621/QĐ-UBND ngày 12/5/2020 của UBND tỉnh Ninh Bình Quy định tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa trong cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Ninh Bình theo Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT ngày 30/01/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh lựa chọn sách giáo khoa lớp 1 năm học 2020-2021 theo đúng quy định của Bộ GD&ĐT và UBND tỉnh Ninh Bình đảm bảo khách quan.

Có 3 bộ sách được lựa chọn, đó là: Kết nối tri thức với cuộc sống; Cánh Diều; Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục. Có 85,6% số trường tiểu học lựa chọn 3 bộ SGK Tiếng Anh đó là: I Learn Smart Start, English Discovery, Macmillan Next Move. Toàn tỉnh có 153 trường Tiểu học, trong đó, bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống được trên 90% nhà trường trong toàn tỉnh chọn; còn lại nhà trường chọn bộ sách Cánh Diều. 

Sở đã phối hợp với các nhà xuất bản gửi bản mẫu SGK tới các Phòng GDĐT, các trường tiểu học để cán bộ quản lý, giáo viên nghiên cứu. Các trường tiểu học đã đẩy mạnh tuyên truyền, nghiên cứu nội dung Thông tư số 01; xây dựng kế hoạch chọn sách giáo khoa; tổ chức cho cán bộ quản lý, giáo viên, và phụ huynh học sinh nghiên cứu các bộ sách SGK bản mẫu, bản điện tử và các tiết dạy minh họa; tổ chức chọn sách giáo khoa theo đúng hướng dẫn và công bố kết quả chọn sách giáo khoa công khai trên bảng tin; website nhà trường. 

Việc tổ chức chọn sách giáo khoa được phụ huynh học sinh và xã hội đồng tình, tích cực ủng hộ, thông qua việc tham gia góp ý xây dựng tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa; cử ban đại diện tham gia Hội đồng chọn sách; kết quả chọn sách công khai trên bảng tin, website nhà trường không có cha mẹ học sinh ý kiến…

Quan điểm của Sở Giáo dục và Đào tạo khi chọn 3 bộ sách đó là cả 3 bộ sách đều nhất quán về kiến thức, phù hợp năng lực của học sinh; nội dung sách giáo khoa đảm bảo tính khoa học, hiện đại, thiết thực, đúng trọng tâm kiến thức, dễ sử dụng, hướng đến phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh; cấu trúc sách giáo khoa tạo cơ hội tự học, phát triển khả năng tư duy độc lập, sáng tạo của học sinh; sách giáo khoa được trình bày đảm bảo tính thẩm mĩ; tạo được sự hứng thú cho học sinh và phù hợp với đặc trưng môn học. 

SGK mới còn tạo điều kiện cho giáo viên đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá; tạo điều kiện cho giáo viên linh hoạt lựa chọn  phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp.

Đối với tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa tiểu học có nội dung chú trọng hình thành năng lực, phẩm chất học sinh, dễ điều chỉnh, có thể  thiết kế các hoạt động dạy học theo chủ đề, gần gũi với học sinh, dễ tích hợp các nội dung giáo dục của tỉnh Ninh Bình. Kênh hình, kênh chữ hài hòa; các lô-gô/biểu tượng hướng dẫn các hoạt động học trong sách giáo khoa rõ ràng, dễ hiểu. Nội dung sách giáo khoa tạo điều kiện để cha mẹ học sinh có thể tham khảo, hỗ trợ học sinh tự học tại nhà.

Về giá sách giáo khoa, bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống là bộ sách có giá thấp nhất trong 4 bộ sách được Bộ GDĐT lựa chọn (179.000 đồng). Với giá sách như vậy so với mặt bằng chung của cha mẹ học sinh tỉnh Ninh Bình cơ bản đáp ứng được. 

Ngoài ra, tại các thư viện nhà trường đã cung ứng đủ các loại sách bài tập, sách nâng cao để giúp học sinh có nhu cầu mở rộng kiến thức đã học lên thư viện tra cứu đọc, đẩy mạnh hoạt động thư viện trường học. 

Tuy nhiên một số xã thuộc vùng đặc biệt khó khăn, bãi ngang…, do thu nhập của cha mẹ học sinh còn nhiều khó khăn, việc mua đủ sách cho học sinh là rất khó. Với học sinh có hoàn cảnh khó khăn, thuộc gia đình chính sách xã hội, Sở sẽ chỉ đạo các phòng GDĐT chỉ đạo các nhà trường rà soát, lập danh sách để hỗ trợ sách cho các em mượn từ thư viện nhà trường.

          Tiến Minh - Minh Quang