Xét nghiệm sàng lọc góp phần kiểm soát nguy cơ lây nhiễm dịch COVID-19

Theo các chuyên gia y tế, việc xét nghiệm chẩn đoán là một công cụ thiết yếu và quan trọng trong công tác phòng chống dịch COVID-19. Hiện nay, có 3 loại xét nghiệm, gồm xét nghiệm sinh học phân tử (bằng phương pháp PCR), xét nghiệm kháng nguyên và xét nghiệm kháng thể. Trong đó, xét nghiệm kháng thể là thông qua xét nghiệm máu để xác định xem một người có tiếp xúc với một mầm bệnh cụ thể hay không bằng cách xem xét phản ứng miễn dịch của họ. Còn lại, các xét nghiệm PCR và test nhanh kháng nguyên là sử dụng dịch hầu họng và dịch mũi, hiện đang được sử dụng trên toàn cầu để chẩn đoán các trường hợp nhiễm COVID-19. 

Đối với xét nghiệm nhanh kháng nguyên có ưu điểm thuận tiện khi sử dụng, cho kết quả nhanh trong vòng 15-30 phút và có thể sử dụng ở ngoài phòng xét nghiệm. Mặc dù phương pháp test nhanh này không phải là xét nghiệm khẳng định như phương pháp xét nghiệm PCR, nhưng trước tình hình dịch bệnh phức tạp, lây lan mạnh như hiện nay, đây được coi là giải pháp phù hợp, kịp thời, góp phần hỗ trợ nhanh trong việc giám sát, phát hiện các trường hợp nghi ngờ, kịp thời khoanh vùng dịch bệnh.

Tại Phòng khám sàng lọc các bệnh viêm đường hô hấp cấp của Bệnh viện Đa khoa tỉnh, những ngày vừa qua, kể cả ngày nghỉ thứ 7 và chủ nhật vẫn khá đông người dân có nhu cầu đến thực hiện lấy mẫu xét nghiệm nhanh và xét nghiệm khẳng định. Theo nhiều người, tùy vào quy định của từng tỉnh, thành phố, việc đi lại giữa địa phương này với địa phương khác hiện nay cần có kết quả xét nghiệm đảm bảo âm tính với COVID-19. Đó chính là "giấy thông hành" để người dân có thể đi lại, làm việc hoặc thực hiện các nhiệm vụ trong thời điểm dịch bệnh đang diễn biến phức tạp.

 Mặc dù đã có hướng dẫn, có người túc trực hướng dẫn quy trình sàng lọc, tiếp nhận và trả kết quả cho người đến làm xét nghiệm SARS-CoV-2 tại Phòng khám sàng lọc của Bệnh viện, với các bước: Khai báo y tế, qua buồng khử khuẩn, chỉ định xét nghiệm, nộp tiền, lấy mẫu và trả kết quả... Trong đó, yêu cầu người dân thực hiện đo thân nhiệt, rửa tay sát khuẩn, ngồi giữ khoảng cách chờ tới lượt làm thủ tục xét nghiệm... Tuy nhiên, do lượng người có nhu cầu làm xét nghiệm quá đông, nên mọi quy trình, thủ tục gặp khó khăn.

Ngồi chờ tới lượt lấy mẫu xét nghiệm theo phương pháp PCR, anh Trần Văn Trung, xã Kim Mỹ (huyện Kim Sơn) cho biết: Tại tỉnh Ninh Bình hiện mới có Bệnh viện Đa khoa tỉnh là có phòng xét nghiệm PCR, được Bộ Y tế chứng nhận đủ điều kiện xét nghiệm khẳng định COVID-19. Trong khi anh làm việc và sinh sống tại tỉnh Quảng Ninh, vừa rồi có việc gia đình nên phải về để xử lý. Xong việc, anh phải quay lại tỉnh Quảng Ninh để tiếp tục cuộc sống. Tuy nhiên, từ ngày 18/7, tỉnh Quảng Ninh yêu cầu, những người vào tỉnh phải có kết quả xét nghiệm âm tính SARS-CoV-2 bằng phương pháp PCR, kết quả âm tính phải đủ 72h kể từ giờ lấy mẫu, không dùng kết quả test nhanh kháng nguyên. Quy định này áp dụng với cả người đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin phòng COVID-19.

"Trước yêu cầu của tỉnh Quảng Ninh, tôi phải đi sớm từ Kim Sơn lên, nhưng vẫn phải chờ đợi gần 1h mới được lấy mẫu. Đồng thời phải chờ thêm 1 ngày nữa mới có kết quả xét nghiệm. Trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp và lây lan mạnh như hiện nay, yêu cầu của các địa phương là cần thiết để phòng dịch. Nhưng tôi mong muốn có thêm các đơn vị xét nghiệm bằng phương pháp PCR, để người dân thuận tiện hơn và cũng là đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch trong thời điểm hiện nay..." - anh Trung chia sẻ.

Bác sỹ Đỗ Văn Mạnh, Phó Trưởng khoa Khám bệnh yêu cầu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: Trước đây, Phòng khám sàng lọc các bệnh viêm đường hô hấp cấp của Bệnh viện Đa khoa tỉnh thường chỉ phục vụ cho các y bác sĩ, người bệnh và người nhà bệnh nhân. Nhưng từ giữa tháng 7/2021, trước diễn biến dịch bệnh ngày càng phức tạp, người dân có nhu cầu làm xét nghiệm COVID-19 bằng hình thức dịch vụ tăng cao, Bệnh viện phải di chuyển Phòng khám này ra khu vực riêng và bố trí nhân viên y tế làm nhiệm vụ. 

Cũng theo bác sĩ Mạnh, hiện trên địa bàn tỉnh Ninh Bình mới chỉ có Phòng xét nghiệm  sinh học phân tử (bằng phương pháp RT-PCR), của Bệnh viện Đa khoa Ninh Bình, là đơn vị được Bộ Y tế chứng nhận đủ điều kiện xét nghiệm khẳng định COVID-19. Từ trung tuần tháng 7 đến nay, trung bình mỗi ngày có từ 500-600 lượt người tới làm các xét nghiệm SARS-CoV-2, vào ngày cao điểm có trên 1.000 người. Trong đó phần lớn là xét nghiệm test nhanh kháng nguyên, có khoảng 10-20% thực hiện xét nghiệm PCR. Trước nhu cầu của người dân, Bệnh viện đã phân công lực lượng thực hiện nhiệm vụ, hướng dẫn khai báo y tế, lấy mẫu..., đảm bảo cho kết quả xét nghiệm nhanh, chính xác.

Theo khuyến cáo của ngành Y tế, cùng với thực hiện nghiêm các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 theo quy định 5K, kết quả xét nghiệm sàng lọc các bệnh viêm đường hô hấp cấp được xem là giải pháp hữu hiệu nhằm phát hiện nhanh, khoanh vùng kịp thời, điều trị triệt để và cũng là "giấy thông hành" cho người có nhu cầu đi đến các địa phương trong thời điểm dịch bệnh. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm bằng phương pháp nào cũng chỉ có thời hạn và thời gian nhất định, không tuyệt đối đảm bảo cho việc phòng chống dịch.      

Hiện nay, trước diễn biến phức tạp, nguy hiểm của dịch bệnh COVID-19, hầu hết các địa phương đã ban hành quy định phải có giấy xét nghiệm SARS-CoV-2 âm tính mới có thể đi lại, vào được địa phương. Tuy nhiên, mỗi nơi lại có một quy định khác nhau trong yêu cầu kết quả xét nghiệm, có địa phương bằng phương pháp test nhanh, có nơi phải bằng phương pháp PCR. Thời hạn của giấy xét nghiệm cũng không có sự thống nhất, có nơi gia hạn kết quả âm tính được 3 ngày, có nơi 5 ngày... gây khó khăn cho cả lực lượng làm nhiệm vụ và người dân có nhu cầu đi lại. 

Biết rằng quy định xét nghiệm COVID-19 nhằm mục đích kiểm soát, hạn chế thấp nhất lây lan dịch bệnh. Nhưng, quy định này vô hình chung lại tạo áp lực và tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm chéo cho các bệnh viện, phòng khám thực hiện nhiệm vụ. Bởi hiện nay, các phòng xét nghiệm còn ít, người dân có nhu cầu quá nhiều, sẽ gây quá tải cho nhân viên y tế, lực lượng làm nhiệm vụ phòng chống dịch và cả người dân.

Ngành Y tế khuyến cáo, người dân nên hạn chế đi lại, chỉ thực sự có công việc thật cần thiết và quan trọng mới ra khỏi nhà, tránh lây nhiễm dịch bệnh tại nơi mình đi đến và tốn kém những chi phí  không cần thiết.

Bài, ảnh: Hạnh Chi