Vấn đề sống còn trước thực trạng biến đổi khí hậu nghiêm trọng

Nhiều nơi trên thế giới, nhất là tại một số khu vực ở châu Á, đang trải qua những đợt nắng nóng khốc liệt nhất trong lịch sử. Trước thực trạng báo động về biến đổi khí hậu, Hội nghị toàn cầu về Đóng góp do quốc gia tự quyết định (Hội nghị NDC toàn cầu 2025) vừa diễn ra tại Thủ đô Berlin của Đức đã hối thúc cộng đồng quốc tế biến cam kết thành hành động.

Thủ đô New Delhi của Ấn Độ, nơi sinh sống của hơn 30 triệu người, đang phải chống chọi với đợt nắng nóng lịch sử khi Cục Khí tượng Ấn Độ (IMD) phát cảnh báo đỏ. Nhiệt độ tại nhiều khu vực dao động từ 41-450C, cao hơn trung bình nhiều năm từ 3-40C.

Vùng Punjab thuộc Pakistan ghi nhận nhiệt độ lên tới 500C, mức nhiệt được coi là “sát ngưỡng sinh tồn”.

Các chuyên gia đánh giá, đợt nắng nóng ở Nam Á hiện nay là một trong những sự kiện khí hậu cực đoan nghiêm trọng nhất trong nhiều năm qua. Chính quyền địa phương đã phát đi hàng loạt cảnh báo y tế khẩn cấp và ghi nhận sự gia tăng đáng kể các ca nhập viện vì sốc nhiệt, kiệt sức và mất nước.

Giới khoa học khẳng định, những đợt nắng nóng cực đoan không còn là hiện tượng ngẫu nhiên, mà là hậu quả của biến đổi khí hậu toàn cầu. Trong đó, khu vực Bắc Cực được đánh giá đang ở “tiền tuyến” của biến đổi khí hậu.
Nhiệt độ tại Iceland đã tăng kỷ lục trong tháng 5 vừa qua, cao hơn 130C so với nhiệt độ tối đa trung bình hằng ngày của tháng 5 giai đoạn 1991-2020. Dự báo các kỷ lục nhiệt độ cao ghi nhận tại Iceland và Greenland trong tháng 5 vừa qua có thể tái diễn với tần suất 100 năm/lần.

Do ảnh hưởng của đợt nắng nóng, băng tại Greenland đã tan chảy với tốc độ nhanh chóng. Giám đốc bộ phận khí hậu tại Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) Chris Hewitt cảnh báo, băng ở Bắc Cực sẽ tiếp tục nóng lên nhanh hơn 3,5 lần so với phần còn lại của thế giới và khiến mực nước biển dâng nhanh.

Theo nghiên cứu mới công bố, khoảng 4 tỷ người (49% dân số toàn cầu) đã trải qua thêm ít nhất 30 ngày nắng nóng cực đoan do biến đổi khí hậu.

WMO và Cơ quan Khí tượng Vương quốc Anh (Met Office) cảnh báo, Trái đất sẽ trải qua các mức nhiệt cao hơn trong vài năm tới và có thể đối mặt với hình thái thời tiết cực đoan nguy hiểm hơn và gây thương vong lớn hơn.

Theo dự báo trong giai đoạn từ năm 2025-2029, khoảng 80% khả năng thế giới sẽ phá vỡ kỷ lục về nhiệt độ hằng năm. Dự báo, lần đầu tiên (có khả năng vào trước năm 2030) nhiệt độ trung bình hằng năm có thể vượt mục tiêu đặt ra tại Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu là hạn chế nhiệt độ Trái đất không tăng quá 20C, hoặc 1,50C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Trước những nguy cơ đe dọa cuộc sống con người, cộng đồng quốc tế đang tăng cường hợp tác để hành động nhằm hạn chế biến đổi khí hậu. Trước Hội nghị về Biến đổi Khí hậu Bonn năm 2025, các nhà hoạch định chính sách và các chuyên gia từ hơn 50 quốc gia đã tham dự Hội nghị NDC toàn cầu 2025 để thảo luận về việc đẩy nhanh thực hiện đóng góp do quốc gia tự quyết định. Năm nay, tất cả các quốc gia phải nộp báo cáo đóng góp cam kết cho giai đoạn đến năm 2035.

Giới chuyên gia kêu gọi, các Chính phủ nhanh chóng đầu tư vào hệ thống cảnh báo sớm, tăng cường năng lực y tế cộng đồng và phát triển hạ tầng đô thị có khả năng chống chịu thời tiết khắc nghiệt. Thế giới không còn thời gian để trì hoãn. Thích ứng với biến đổi khí hậu là vấn đề sống còn đối với cả hành tinh.

ANH THƯ