Nửa thế kỷ đã trôi qua, cùng với sự phát triển đi lên của quê hương, đất nước, các thế hệ thầy và trò Trường THPT Nho Quan A không ngừng phấn đấu, vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, lập nên những thành tích mới trong sổ vàng của Trường, góp phần không nhỏ vào sự nghiệp đấu tranh bảo vệ và xây dựng quê hương, đất nước.
Những năm đầu thành lập, Trường THPT Nho Quan A chỉ là những lớp học bằng tranh tre, nứa lá; cơ sở vật chất còn sơ sài, tạm bợ. Đời sống của cán bộ, giáo viên trong Trường còn gặp rất nhiều khó khăn, hệ thống lớp học vẫn còn sơ sài vì phải sơ tán và chống chiến tranh phá hoại. Trường tuyển học sinh 14 xã của huyện Nho Quan, 6 xã của huyện Gia Viễn và xã Yên Sơn của thị xã Tam Điệp. Sau khi Trường THPT Nho Quan B và Trường THPT Gia Viễn C thành lập, địa bàn tuyển sinh của Trường tuyển sinh 9 xã phía Nam của huyện Nho Quan và xã Yên Sơn của thị xã Tam Điệp. Đội ngũ cán bộ, giáo viên ban đầu chỉ có 16 người, Chi bộ nhà trường có 3 đảng viên, tên gọi đầu tiên của nhà trường là Trường cấp 3 Nho Quan. Hiệu trưởng đầu tiên là thầy Hoàng Văn, nối tiếp qua các thời kỳ là các thầy giáo: Bùi Văn Trì, Ninh Đức Hồng, An Học Hoằng, Trần Chi, Thái Khắc Lục, Lê Văn Linh.
Nửa thế kỷ qua, bên cạnh sự chỉ đạo, quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện về vật chất và tinh thần của các cấp ủy đảng, chính quyền, Sở Giáo dục - Đào tạo và các tầng lớp nhân dân, thầy và trò Trường THPT Nho Quan A luôn nỗ lực vượt bậc, ý chí quyết tâm, tự lực, tự cường xây dựng nhà trường phát triển ngày càng vững mạnh. Nhà trường được xây dựng trong khuôn viên rộng 2,3 ha; với 30 phòng học cao tầng kiên cố, đầy đủ bàn ghế và hệ thống chiếu sáng, quạt mát. Trường có 2 phòng học vi tính, 1 phòng thư viện và 1 phòng thiết bị để phục vụ cho hoạt động giảng dạy, học tập của thầy, cô giáo và học sinh của trường. Đội ngũ cán bộ, giáo viên ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 100% giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn (trong đó có 5 giáo viên có trình độ thạc sỹ, 3 giáo viên đã hoàn thành chương trình sau đại học, 2 giáo viên đang học cao học). Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học ngày càng được đầu tư theo tiêu chuẩn trường chuẩn Quốc gia THPT. Chất lượng giáo dục và thành tích của nhà trường không ngừng được nâng lên. Chi bộ Đảng, Công đoàn, Đoàn thanh niên hoạt động có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới.
50 năm trôi qua, từ mái trường thân yêu, gần 17.000 học sinh Trường THPT Nho Quan A đã tung cánh khắp nơi, mang sức trẻ và nhiệt huyết của mình để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thân yêu. Nhiều học sinh là những nhà khoa học, là Anh hùng lực lượng vũ trang, là các sỹ quan cao cấp trong lực lượng vũ trang. Nhiều học sinh là những bác sỹ, kỹ sư có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiều học sinh là cán bộ quản lý, là văn nghệ sỹ, là những doanh nhân thành đạt trong nhiều lĩnh vực trong và ngoài nước. Nhiều học sinh đã trở thành thầy, cô giáo, tiếp tục sự nghiệp "trồng người" vẻ vang, nhiều người trở về quê hương, trực tiếp lao động sản xuất, làm giàu cho quê hương, đất nước. Nhiều học sinh đã lên đường ra trận, trong đó có nhiều người đã để lại một phần xương máu của mình nơi chiến trường và có những người mãi mãi không trở về.
Nửa thế kỷ qua, nhà trường đã không ngừng phát triển và trưởng thành về mọi mặt, chất lượng giáo dục ngày được nâng lên; cơ sở vật chất, thiết bị giảng dạy ngày càng được đầu tư. Nhà trường đang dần khẳng định được vị thế của mình trong sự nghiệp giáo dục của tỉnh nhà, đóng góp không nhỏ vào sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Với những đóng góp và thành tích to lớn trong những năm qua, nhà trường đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý, nhiều năm liền Trường đạt danh hiệu trường tiên tiến và tiên tiến xuất sắc. Năm 1998, Trường đã vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, năm 2013 nhân kỷ niệm 50 năm thành lập Trường, Trường THPT Nho Quan A vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba.
Đạt được những kết quả to lớn trên, ngoài sự phấn đấu, nỗ lực của các thế hệ thầy và trò Trường THPT Nho Quan A, còn có sự chỉ đạo sâu sát, ủng hộ tích cực về vật chất và tinh thần của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo; Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Nho Quan; Đảng ủy, HĐND, UBND các xã trên địa bàn; của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị - xã hội, khối trường học trong tỉnh, các doanh nghiệp, các tầng lớp nhân dân, hội cha mẹ học sinh…
Hiện nay, Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm chăm lo phát triển sự nghiệp giáo dục, coi sự nghiệp giáo dục là quốc sách hàng đầu trong chiến lược phát triển đất nước, phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc gia. Từ thực tiễn trong giai đoạn cách mạng mới, Trường THPT Nho Quan A tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp, ra sức thi đua, khắc phục những hạn chế, yếu kém, vượt qua khó khăn, thách thức; tập trung đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện cả về đạo đức, trí tuệ, thể chất và thẩm mỹ.
Tập trung củng cố và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ Đảng; xây dựng chi bộ trong sạch, vững mạnh; làm tốt công tác bồi dưỡng phát triển đảng viên trong cán bộ, giáo viên và học sinh. Kết hợp chặt chẽ giữa dạy kiến thức với giáo dục đạo đức, pháp luật, ý thức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; quan tâm rèn luyện kỹ năng tự học, chủ động sáng tạo, phát triển tư duy để học sinh đạt được kết quả học tập cao nhất; quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ tốt công tác giảng dạy và học tập theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, học tập và quản lý nhà trường; làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền và học tập các tấm gương điển hình tiên tiến; kết hợp tốt giữa nhà trường, gia đình và xã hội để quản lý, giáo dục học sinh có hiệu quả, thu hút học sinh vào các hoạt động lành mạnh, hữu ích.
Đối với học sinh, ngoài việc hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập, cần không ngừng rèn luyện phẩm chất đạo đức, nhân cách; tích cực tham gia sinh hoạt ngoại khóa và hoạt động xã hội; phấn đấu trở thành những công dân gương mẫu. Quyết tâm phấn đấu xây dựng nhà trường "Dân chủ, kỷ cương, tình thương trách nhiệm", uy tín và phát triển bền vững.
Trong 50 năm xây dựng và phát triển, đã có biết bao thế hệ học sinh mang trí tuệ và lòng tự hào được tôi luyện dưới mái trường THPT Nho Quan A thân yêu. Để đóng góp công sức của mình vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, ta tin tưởng rằng, với bề dày truyền thống của nhà trường, các thế hệ học sinh đã và đang học tập dưới mái Trường THPT Nho Quan A sẽ viết tiếp những trang sử vàng truyền thống, tiếp tục vươn lên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình; đáp ứng sự kỳ vọng của các thế hệ thầy giáo, cô giáo và góp phần xây dựng quê hương, đất nước ngày càng tươi đẹp.
Quách Đức Hiển
(Hiệu trưởng Trường THPT Nho Quan A)